Yâkût el-Hamevî'nin Mu'Cemü'l-Buldân adlı eserinde horasan bölgesi
Khorasan region in Yâkût el-Hamevî's work called Mu'Cemü'l-Buldân
- Tez No: 901720
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET MAHFUZ SÖYLEMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 307
Özet
Horasan bölgesi son dönemlerde sosyal, ekonomik, dinî, kültürel vd. açılardan çalışmalara konu olmaktadır. Fakat bu çalışmalarda, klasik İslâm coğrafyası eserlerinden istifade edilirken Yâkût el-Hamevî'nin (ö. 626/1229)“Mu'cemü'l-Buldân”isimli eserinden yeterince istifade edilemediğini görmekteyiz. Bunun sebebi ise gerek bu bölgeyi çalışan bazı araştırmacıların yeterli seviyede klasik Arapça'ya hâiz olmamaları gerekse de eserin Türkçe ve İngilizce'ye tercümesinin bulunmamasından kaynaklanmaktadır. Bu da alfabetik bir sistematiğe sahip olan bu hacimli eserden istinbatta bulunmayı zorlaştırmaktadır. Hâlbuki bu eseri diğer klasik İslâm coğrafyası eserlerinden ayıran husus; siyasi, sosyal, dinî, kültürel ve coğrafî tarihe dair pek çok bilgiyi bütün olarak ihtiva eden ansiklopedik bir kaynak olmasıdır. Ayrıca Yâkût'un, İslâm dünyasını tarumar eden Moğol istilâsından hemen önce altın çağını yaşayan Horasan, Hârizm ve Mâverâünnehir'de bulunması da eserin önemini oldukça artırmaktadır. Fakat mezkûr araştırmacıların bu kaynaktan yeterince yararlanamamaları, bölge hakkında elde ettikleri bilgileri bu eserle kıyaslayamamalarına sebebiyet vermektedir. Bu da bir takım meselelerin anlaşılamamasına ya da yanlış izah edilmesine neden olmaktadır. Bunun en bariz örneklerden birisi yerleşim birimlerinin isimlendirilmesi ve konumlandırılmasına dair yapılan hatalardır. Biz, Mu'cemü'l-buldân'da Horasan'a dair dağınık vaziyetteki bilgileri toplayarak bölgeyi farklı boyutlarıyla ele almaya çalıştık. Yâkût'un aktardığı bazı müphem bilgileri kısmen diğer kaynaklarla da mukayese ederek dipnotta izah ettik. Mu'cemü'l-buldân temel alınarak tezimizin birinci bölümünde, Horasan bölgesindeki yerleşim birimlerinin fizikî ve idarî durumu incelendi. İkinci bölümünde bölgenin ekonomik ve sosyal boyutlarına değinildi. Üçüncü bölümünde de ilim ve kültür hayatı ele alındı. Sonuç olarak Horasan bölgesinin altın çağına şahit olan son müelliflerden Yâkût el-Hamevî'nin aktardığı bilgilerle bölgeyi tüm boyutlarıyla ele alıp izah etmeye çalıştık.
Özet (Çeviri)
Khorasan region, in recent times, social, economic, religious, cultural etc. aspects are the subject of studies. However, in these studies, we see that while benefiting from classical Islamic geography works, the work of Yâkût el-Hamavi (d. 626/1229) named“Mu'cemü'l-Buldân”cannot be utilized sufficiently. The reason for this is due to the fact that some researchers studying the history of this region do not have enough classical Arabic and there is no translation of the work into Turkish and English. This makes it difficult to derive from this voluminous work, which has an alphabetical systematic. However, what distinguishes this work from other classical Islamic geography works is; It is an encyclopedic resource that covers a lot of information about political, social, religious, cultural and geographical history as a whole. In addition, the fact that Yakut is located in Khorasan, Khwarezm and Transoxiana, which was in its golden age just before the Mongol invasion that destroyed the Islamic world, increases the importance of the work. However, the fact that the aforementioned researchers cannot benefit from this source sufficiently causes them to be unable to compare the information they have obtained about the region with this work. This causes some issues not to be understood or misunderstood. One of the most obvious examples of this is the mistakes made in the naming and positioning of the settlements. By collecting scattered information about Khorasan in Mu'cemü'l-Buldân, we tried to deal with the region in different dimensions. We have explained some of the ambiguous information that Yakut conveyed in a footnote by comparing them with other sources. In the first part of our thesis, based on Mu'cemü'l-buldân, the physical and administrative situation of the settlements in the Khorasan region was examined. In the second part, the economic and social dimensions of the region were mentioned. In the third part, science and cultural life were discussed. As a result, we tried to explain the region in all its dimensions with the information conveyed by Yakut al-Hamavi, one of the last authors who witnessed the golden age of the Khorasan region.
Benzer Tezler
- Yâkût el-Hâmevî'nin Mu'cemü'l-büldan adlı eserinde Kürtler
Kurds'n Mu'cemü'l - büldan written by Yâkût el-Hamevî
SEYFETTİN ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Aktüerya BilimleriDicle Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN ACAR
- Yâkût El-Hamevî'nin MuʿCemü'l-Büldân adlı eserinde Arapçalaşmış yer isimleri (dilbilimsel bir inceleme)
Arabized place names in Yâqût Al-Hamawi's Mujam Al-Buldan (a linguistic study)
ABDULKHALEQ SULTAN HAMMADI HAMMADI
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DilbilimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET FARUK ÇİFÇİ
- İbnü's-Serrâc'ın nahivdeki yöntemi
Ibnu's-Serrâc's method in nahiv
NASRETTİN AKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Dilbilimİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EYUP AKŞİT
- Kur'ân-ı Kerîm'deki tekrarlar bağlamında Tâcül-Kurrâ Mahmûd b. Hamza b. Nasr el-Kirmânî'nin el-Burhân fî Tevcîhi Müteşâbihi'l-Kur'ân adlı eserinin incelenmesi
An analysis of Tâcū al-Qurra Kirmânî and his work titled al-Burhân fî Tevcîhi Müteşâbihi'l- Qur'ân in the context of repetitions in the Qur'ân
ENGİN TAŞDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET BAĞÇİVAN