İklim stres etkenlerinin Niğde kırsal mimarisinde kullanılan ignimbirit taşı üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi
Evaluation of the effects of climate indicators on ignimbrite stone used in Niğde rural architecture
- Tez No: 928046
- Danışmanlar: PROF. DR. FAZİLET DUYGU SABAN, PROF. DR. SEMİHA AKÇAÖZOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: İklim Değişikliği, İklim Stres Etkenleri, Kırsal Mimari Miras, Taş Bozulması, İgnimbirit, Climate Change, Climate Stressors, Rural Architectural Heritage, Stone Deterioration, Ignimbrite
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 234
Özet
İklim değişikliğinin sebep olduğu iklim stres etkenleri tüm dünyada kırsal mimari miras için risk oluşturmaktadır. Bu iklim stres etkenleri; atmosferik nem değişikliği, sıcaklık, rüzgâr, çölleşme, deniz seviyesi yükselmesi, kirlilik ve biyolojik bozulmadır. Özellikle ülkemizde önemli bir araştırma eksikliği olan iklim stres etkenlerinin kırsal mimari mirasa etkisi bu tezin odak noktasıdır. Bu çalışmada, iklim stres etkenlerinin kırsal miras üzerindeki etkisi ignimbirit taşı kullanılarak inşa edilmiş geleneksel yapılar ölçeğinde değerlendirilmiştir. Karasal iklimin hâkim olduğu Niğde ili Merkez ilçesine bağlı kırsal yerleşim alanlarının taranması neticesinde örneklem alanı olarak Ovacık, Yeşilova ve Uluağaç köyleri seçilmiştir. Belirlenen geleneksel evler üzerinde yerinde gözlem, rölöve çalışmaları, tahribatsız testler (yüzey nem ölçüm testi ve Schmidt çekici sertlik testi) ve laboratuvar deneyleri (fiziksel, mekanik, donma-çözülme ve ıslanma-kuruma özelliklerinin belirlenmesi) gerçekleştirilmiştir. Yapıya nüfuz eden nemin uzaklaştırılamaması sebebiyle geleneksel yapıları tehdit eden en büyük iklim stres etkeninin atmosferik nem değişikliği olduğu belirlenmiştir. Donma-çözülme döngülerini tetiklemesiyle ikinci iklim stres etkeninin sıcaklık olduğu tespit edilmiştir. Sonuçta ignimbirit taşıyla inşa edilmiş geleneksel bir yapıyı iklim stres etkenlerine karşı dirençli kılan faktörlerin; yapının kullanım durumu, güneşlenme süresi, ıslanma ve kuruma sıklığı, üst örtünün türü, yeraltı ve yerüstü suların yoğunluğu, temel türü, taş boyutu, taşın nemlilik oranı ve yapı elemanlarının sağlamlığı olduğu ortaya çıkarılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuçlar ışığında benzer iklim özelliklerinin görüldüğü, ignimbirit taşından veya benzer özellikler gösteren taşlardan inşa edilmiş kırsal yapılı çevrelerde kullanılması için iklim stres etkenlerine yönelik adaptasyon önerileri geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Climate indicator caused by climate change pose a risk to rural architectural heritage around the world. These climate indicator are atmospheric moisture change, temperature change, wind, desertification, sea-level rise, pollution and biological effects. There is a lack of research on the impact of climate indicators on rural architectural heritage in Turkey. In this study, the impact of climate indicators on rural heritage is evaluated at the scale of traditional houses built using ignimbrite stone. The research area comprises the villages of Ovacık, Yeşilova, and Uluağaç in the central district of Niğde province. On-site observations, surveys, in-situ non-destructive tests (surface moisture measurement test and Schmidt rebound hammer), and laboratory tests (determination of physical, mechanical, freeze-thaw, and wet-dry properties) were carried out on the traditional houses. Atmospheric moisture change was found to be the biggest climate indicator threatening traditional houses due to the inability to remove moisture that penetrates the structure. The second climate indicator is temperature change, as it triggers freeze-thaw cycles. As a result, the factors that make a traditional houses built with ignimbrite stone resistant to climate indicators are the use of the building, the duration of sunshine, the frequency of wetting and drying, the type of upper cover, the density of ground and surface waters, the type of foundation, stone size, the moisture content of the stone and the strength of the building elements. In light of the results obtained in the study, adaptation suggestions for climate indicators were developed for use in rural built environments built with ignimbrite stone, where similar climatic characteristics are observed.
Benzer Tezler
- Nonlinear dynamics of the Black sea ecosystem and its response to anthropogenic and climate variations
Karadeniz ekosisteminin doğrusal olmayan dinamikleri ve antropojenik ve iklimsel değişkenlere olan tepkisi
EKİN AKOĞLU
Doktora
İngilizce
2013
Deniz BilimleriOrta Doğu Teknik ÜniversitesiDeniz Biyolojisi ve Balıkçılık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BARIŞ SALİHOĞLU
- WRKY transkripsiyon faktörlerini kodlayan genlerin ekspresyonlarının bazı Prunus anaçlarında kuraklık stresi sırasında incelenmesi
Expression anaysis of WRKY transcription factors in response to drought stress in some Prunus rootstocks
MEHMET AKSU
Doktora
Türkçe
2023
ZiraatIsparta Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiTarımsal Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHTAP ŞAHİN ÇEVİK
- Cloning of olive OeSRC1 and common bean dehydrin lea genes and functional evaluation in tobacco plants
Zeytin OeSRC1 ve fasulye dehidrin lea genlerinin klonlanması ve tütün bitkisinde fonksiyonel karakterizasyonu
SAMUEL ADUSE POKU
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
BiyoteknolojiOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarımsal Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSA KAVAS
- Soğuk stresine maruz kalmış sarıçam tohumlarında salisilik asitin çimlenme üzerine etkilerinin araştırılması
Evaluating effects of salicylic acid on seeds germination of the scots pine under cold stress
NİLGÜN ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Ormancılık ve Orman MühendisliğiArtvin Çoruh ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET DEMİRALAY
- Bazı buğday çeşitlerinde azotlu gübre uygulamalarının kuraklık stresine karşı etkilerinin araştırılması
Investigation of the effects of nitrogen fertilizer applications against drought stress in some wheat varieties
AHMET KIZIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BiyolojiArtvin Çoruh ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET DEMİRALAY