Arazi örtüsü ve kullanımındaki değişimlerin kentsel ısı adalarına olan etkilerinin zamansal ve mekansal olarak araştırılması: Eskişehir kent merkezi örneği
Spatial and temporal investigation of the effects of land cover and land use changes on urban heat islands: The case of Eskişehir city centre
- Tez No: 929120
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERPİL MENTEŞE
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 183
Özet
Kent nüfusundaki hızlı artış, kent içerisinde yeni yerleşim alanlarının açılmasına yol açmaktadır. Kentlere yeni yerleşim alanlarının eklenmesi, endüstri ve ticari tesislerin büyümesi gibi ihtiyaca yönelik atılan adımlar, arazi örtüsünün değişmesine, geçirimsiz yüzeylerin artmasına, yeşil alanların azalmasına ve sulak alanların kurutulmasına yol açmaktadır. AÖAK'daki yapılacak antropojenik değişimler kentte sıcaklık dengesini bozmaktadır. Bu da kentlerin veya kent içerisindeki belirli noktaların çevrelerine göre daha fazla ısınmasına neden olmaktadır. Bu tez çalışmasında, kentsel nüfusu giderek artan Eskişehir ilinin kent yerleşiminde ve yakın çevresinde AÖAK'daki değişimler tespit edilmiş, bu değişimlerin YYS ile ilişkisi incelenmiş ve çalışma alanında kentsel ısı adası (KIA) etkisinin görüldüğü alanlar belirlenmiştir. Çalışmada 1990, 2000, 2006, 2012 ve 2018 yıllarına ait CORINE arazi örtüsü verileri kullanılmış, aynı yılların yaz ve kış mevsimlerine ait Landsat uydu görüntüleriyle YYS ve NDVI analizi gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizlerde ve elde edilen bulgularda çalışma alanında en fazla alan kaplayan arazi sınıflarının sürekli sulanan arazi ve sulanmayan ekilebilir arazi olduğu tespit edilmiştir. Araştırma süresinin kapsamı boyunca (1990-2018) en fazla alansal değişim endüstri ve ticari üniteler ve sulanmayan ekilebilir arazide gerçekleşmiştir. Çalışma alanında en yüksek YYS görülen alanlar kış mevsiminde sürekli sulanan araziler; yaz mevsiminde ise sulanmayan ekilebilir araziler, havaalanı ile sanayi ve ticari üniteler olarak tespit edilmiştir. YYS en düşük arazi sınıfları kış mevsiminde endüstri ve ticari üniteler ile sulanmayan ekilebilir araziler; yaz mevsiminde ise sürekli sulanan arazilerdir. Gerek kentsel yerleşim içinde gerek kentin yakın çevresinde bitki örtüsünün bulunduğu alanlarda yaz mevsiminde daha düşük, kış mevsiminde daha yüksek YYS gözlenmiştir. Sonuç olarak, yapılan analizler ve edilen bulgular doğrultusunda Eskişehir kentsel alanının tamamı için KIA etkisi tespit edilmemiştir. Kış mevsiminde kentsel yerleşim alanında KIA etkisine rastlanmamış, yaz mevsiminde ise askeri ve sivil havaalanları ile Organize Sanayi Bölgesi'nde KIA etkisi görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The rapid increase in urban population leads to the establishment of new residential areas within cities. The expansion of urban settlements, along with industrial and commercial facilities driven by various needs, results in changes to land cover, an increase in impermeable surfaces, a reduction in green spaces, and the drainage of wetlands. Anthropogenic changes in land cover (LC) within urban areas disrupt the temperature balance of cities, causing certain urban locations to heat up more than their surroundings. In this thesis, changes in LC in the urban settlement and surrounding areas of Eskişehir, a city with a rapidly growing urban population, were identified, and their relationship with land surface temperature (LST) was examined. Furthermore, the areas exhibiting urban heat island (UHI) effects within the study area were determined. The study utilized CORINE land cover data from 1990, 2000, 2006, 2012, and 2018, and conducted LST and NDVI analyses using Landsat satellite imagery from the summer and winter seasons of the same years. The analyses and findings revealed that the most extensive land classes in the study area were permanently irrigated land and non-irrigated arable land. Over the study period (1990–2018), the largest spatial changes were observed in industrial and commercial units and non-irrigated arable land. In the study area, the highest LST values during winter were recorded in permanently irrigated lands, while during summer, they were observed in non-irrigated arable lands, the airport, and industrial and commercial units. The land classes with the lowest LST values were industrial and commercial units and non-irrigated arable lands in winter, and permanently irrigated lands in summer. Areas with vegetation, both within urban settlements and in their immediate surroundings, exhibited lower LST values during summer and higher values during winter. In conclusion, the analyses and findings indicated that the UHI effect was not observed across the entirety of the Eskişehir urban area. While the UHI effect was not detected in urban settlement areas during winter, it was observed during summer in the military and civilian airports and the Organized Industrial Zone.
Benzer Tezler
- Sentinel-2 uydu görüntüleri kullanılarak niğde ilinde tarımsal ve kentsel alan kullanımındaki zamansal değişimin uzaktan algılama (UA) ve coğrafi bilgi sistemleri (CBS) entegrasyonuyla değerlendirilmesi
Evaluation of temporal change in agricultural and urban land use in niğde province using sentinel-2 satellite images with remote sensing (RS) and geographic information systems (GIS) integration
MUHAMMED CÜNEYT BAĞDATLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Jeodezi ve FotogrametriÇukurova ÜniversitesiUzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EREN ÖZTEKİN
- Detection of urban expansion in Turkey by using spectrally unmixed landsat images and nighttime DMSP-OLS images
Türkiye'de kentsel yayılmanın, spektral unmixed landsat görüntülerinden ve DMSP-OLS gece görüntülerinden saptanması
CİHAN UYSAL
Doktora
İngilizce
2015
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİTHAT DERYA MAKTAV
- Uydu görüntüleri kullanılarak arazi kullanımı arazi örtüsündeki değişimlerin belirlenmesi ve Samsun örneği
Detection of land use Land cover changes using satellite imagery, a case study: Samsun
DERYA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Jeodezi ve FotogrametriOndokuz Mayıs ÜniversitesiJeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEBAHATTİN BEKTAŞ
YRD. DOÇ. DR. BÜLENT BAYRAM
- 1999 yılı doğu Marmara depremi sonrası Düzce ili arazi kullanımındaki değişimlerin izlenmesi
Assessment of land use changes in düzce province following the 1999 east Marmara earthquake
MELTEM ŞEN İBRAHİMOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Jeodezi ve FotogrametriKonya Teknik ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER MUTLUOĞLU
- Kültürel peyzajın korunmasında bellek süreci: Validebağ Korusu örneği
Memory process in the preservation of cultural landscape: The case of Validebag Grove
DİLAN AZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEHER DEMET YÜCEL