Kombine edilmiş gamma ışını ve anter kültürü uygulamaları ile elde edilen ekmeklik buğday (triticum aestivum l.) mutant doubled-haploid hatların tarımsal potansiyellerinin belirlenmesi
Determination of agricultural potentials of bread wheat(triticum aestivum l.) mutant doubled-haploid lines derived fromgamma irradiation combined with anther culture applications
- Tez No: 935805
- Danışmanlar: PROF. DR. OĞUZ BİLGİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tahıllar ve Tane Baklagiller Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 79
Özet
Araştırma, gamma ışını ile geliştirilen 120 adet spontan doubled-haploid hattan seçilen 19 mutant doubled-haploid hattı ve standart olarak bölgede yaygın olarak yetiştirilen 6 ekmeklik buğday çeşidi olmak üzere toplam 25 ekmeklik buğday genotipinin tarımsal potansiyellerini incelemek amacıyla tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak 2016-2017 yetiştirme yılında Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri deneme ve araştırma alanında yürütülmüştür. Varyans analizi sonucunda incelenen tüm özellikler için genotiplerin ortalamaları arasındaki farklılıklar istatistiki olarak önemli olduğu görülmüştür. Araştırmada ekmeklik buğday genotiplerinin tane verimi, bitki boyu, başak uzunluğu, başakta başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, hasat indeksi, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein oranı, yaş glüten oranı, glüten indeksi ve Zeleny sedimentasyon değeri ortalamaları sırasıyla 481 – 914 kg da -1 , 98,8 – 74,4 cm, 8,8– 11,6 cm, 19,23 – 22 adet, 34,7–49 adet, 1,23 – 2,14 g, %42,46 – 48,89, 36,4 – 48,6 g, 74,54 – 79,7 kg hl -1 , %13,83 – 16,13, %30,09 – 37,9, %52 – 99 ve 47,71 – 70,3 ml arasında değişmiştir. Standart çeşitlerle karşılaştırıldığında mutant hatlar bitki boyu için %3,85, başak uzunluğu için %1,19, başakta başakçık sayısı için %2,7, başakta tane sayısı için %5,04, başaka tane ağırlığı için %9,55, bin tane ağırlığı için %2,18, tane verimi için %8,08, protein oranı için %1,55, yaş gluten oranı için %5,5, gluten indeksi için %11,8, Zeleny sedimantasyon değeri için %5,06 daha yüksek ortalamalara sahip olmasına karşılık, hasat indeksi ve hektolitre ağırlığı ortalamaları sırasıyla %1,96 ve %0,48 daha düşük olmuştur. İncelenen özelliklerin genel değerlendirilmesi sonucunda, BSB 150/3, BSB 300/3, BSB 300/12, BSB 350/5 ve BSB 300/3 ekmeklik buğday mutant doubled-haploid hatlarının standart çeşitlere oranla daha yüksek tane verimi ve kalite performanslarına sahip olmuşlardır. Bu ekmeklik buğday mutant hatların başta Trakya bölgesi ve ülkemizin diğer ekmeklik buğday üretim bölgeleri için uygun çeşit adayları olarak verim denemelerine alınabileceği ve gelecekteki buğday ıslah çalışmalarında gen kaynağı olarak da kullanılabilecekleri kanısına varılmıştır.
Özet (Çeviri)
The research was carried out to examine the agricultural characteristics of 25 bread wheat genotypes, including 19 mutant doubled-haploid advanced lines developed by anther culture from M0 populations created by gamma ray, 6 standard varieties, according to the randomized block trial design with 4 replications during the 2015-2016 growing year under Tekirdağ ecological conditions. In the study, the means of bread wheat genotypes ranged between 481 and 914 kg da-1 for grain yield, between 98,8 and 74,4 cm for plant height, between 8,80 and 11,60 cm for spike length, between 19,23 and 22,00 pieces/spike for number of spikelets per spike, between 34,7 and 49,00 pieces/spike for number of grains per spike, between 1,23 and 2,14 g for grain weight per spike, between 42,46 and 48,89% for harvest index, between 36,40 and 48,60 g for thousand grain weight, between 74,54 and 79,70 kg hl-1for test weight, between 13,83 and 16.13% for protein ratio, between 30,09 and 37,90% for wet gluten content, between 52 and 99% for gluten index, between 47,71 and 70,30 ml for Zeleny sedimentation value respectively. Compared to the standard varieties, the mutant lines have higher values for thousand plant height of 3,85%, for for spike length of 1,19%, for number of spikelets per spike of 2,7%, for number of grains per spike of 5,04%, for grain weight per spike of 9,55%, for thousand grain weight of 2,18%, for grain yield of 8,08%, for protein ratio of 1,55%, for wet gluten content of 5,50%, for gluten index of 11,80%, for Zeleny sedimentation value of 5,50%, they gave lower averages for harvest index of 1,96% and for test weight of 0,48%. As a result of the general evaluation of the examined traits, BSB 150/3, BSB 300/3, BSB 300/12, BSB 350/5 and BSB 300/3 bread wheat mutant lines had higher grain yield and quality compared to the standard varieties. It has been concluded that these advanced bread wheat mutant lines can be used in yield trials as suitable variety candidates for the Thrace region and other bread wheat production regions of our country and can also be used as germplasm in future wheat breeding studies.
Benzer Tezler
- Mutasyon ıslahı yöntemiyle elde edilen yağ gülü (Rosa damascena Mill.) genotiplerinde çiçek ve koku özelliklerinin belirlenmesi
Determination of flower and scent characteristics in oil-bearing rose (Rosa damascena Mill.) genotypes derived from mutation breeding
KEZİBAN SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ZiraatSüleyman Demirel ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN BAYDAR
- Euproctis chrysorrhoea (L.) (Lep.: Lymantrudae)'nin biyolojisi doğal düşmanları ve kısır böcek salıverme metodu (SIRM) ile kontrol olanaklarının araştırılması
Başlık çevirisi yok
MAHMUT EROĞLU
Doktora
Türkçe
1990
ZoolojiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SEREZ
- İn vitro tekniklerde haploid şeker pancarı (beta vulgaris L.) bitkisinin eldesi ve somatik mutasyonların oluşturulmasında gama radyasyonunun kullanılması
Induction of haploid sugar beet (beta vulgaris L.) by in vitro techniques and induced somatic mutations with gamma radiation
SEMA ALİKAMANOĞLU
- Çocuklarda astım tedavi seçeneklerinin etkinliği ve interlökin-13 ve interferon-gama düzeyleri üzerinden tedavi etkinliğinin değerlendirilmesi
The effectivity of asthma therapy alternatives and evaluating the effectivity of asthma therapy by interlökin-13 and interferon-gamma levels in children
AYŞE ÖZGÜN ARLI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2004
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıDokuz Eylül ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ÖZKAN KARAMAN
- Meme kanserinde sentinel lenf nodülü saptanmasında vital boya, lenfosintigrafi, vital boya+lenfosintigrafi ile işaretleme yöntemlerinin etkinliği
Başlık çevirisi yok
VOLKAN GENÇ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2004
Genel CerrahiAnkara ÜniversitesiGenel Cerrahi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. RAGIP ÇAM