Sıcak-kuru iklim bölgelerinde geleneksel pasif soğutma sistemleri bağlamında sürdürülebilir konut tasarımı / Ürdün örneği
Sustainable housing design in the context of traditional passive cooling systems in hot-dry climate regions / Case of Jordan
- Tez No: 940800
- Danışmanlar: PROF. DR. SERBÜLENT VURAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
Ürdün halkı, uzun süren kurak yaz mevsimi boyunca dış ortam sıcaklıklarının yüksekliği nedeniyle iç mekânda artan iklim sorunlarıyla karşı karşıya kalmakta, düşük iç hava sirkülasyonu ile birlikte gündüz sıcaklıkları 46°C' ye kadar ulaşabilmektedir. Bu araştırmanın amacı, Ürdün yerel mimarisinde bulunan pasif soğutma sistemlerini çağdaş konut tasarımlarına uyarlayarak Ürdün'deki binalarda enerji tüketiminin azaltılmasına katkıda bulunmaktır. Böylece, iç mekân sıcaklıklarının optimize edilmesi ve konutlardaki enerji bağımlılığının bir ölçüde azaltılması öngörülmektedir. Bu çalışma, DesignBuilder simülasyon yazılımı kullanılarak gerçekleştirilmiş olup, camlama, pencere gölgelemesi, pencere yönlendirmesi, pencere-duvar oranı, bina plan boyutu ve bina türünün iç mekân sıcaklıkları üzerindeki etkilerini incelemektedir. Özellikle, dış ortam sıcaklıklarının saat 14:00'te ulaştığı en yüksek değer olan 39,8°C'lik ısı koşullarına odaklanılmaktadır. Simülasyonlar, çeşitli geleneksel ve modern konut tasarımları üzerinde yapılmıştır. Sonuçlar, pasif soğutma özellikleri için uygun senaryonun çift düşük emisyonlu cam, kuzey-güney pencere yönlendirmesi, %5 pencere-duvar oranı ve hem güney hem de kuzey cephelerde gölgeleme içeren senaryo olduğunu göstermektedir. Bu kombinasyon, avlulu konutlarda iç mekân sıcaklıklarında %21,38'e kadar bir azalma sağlamıştır. Buna karşılık; tek cam, çok yönlü pencere yönlendirmeleri, gölgeleme olmaksızın %90 pencere-duvar oranı ile karakterize edilen olumsuz senaryolar, iç mekân sıcaklıklarının dış ortam sıcaklıklarını aşmasına ve standart konut tiplerinde %30,42'ye varan performans düşüklüklerine neden olmuştur. Bu araştırma, tasarım unsurlarının pasif soğutma performansı üzerindeki etkilerini kapsamlı bir şekilde değerlendirerek, sıcak iklimlerde daha iyi ısıl düzenleme ve enerji verimliliği sağlamak için konut binalarının optimize edilmesine yönelik kanıta dayalı öneriler sunmaktadır. Bulgular, bu parametrelerin sürdürülebilir bina tasarımlarına entegre edilmesinin pasif soğutmayı artırma ve enerji bağımlılığını azaltma açısından önemini vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
People in Jordan are facing a growing problem of indoor climatic conditions due to the high outdoor temperature during the months-long dry season. In the dry season of summer and at low indoor air speed, the daytime temperature can reach up to 46 degrees. This research aims to adapt passive cooling systems found in Jordanian local architecture to contemporary housing designs to reduce energy consumption in buildings in Jordan. Thus, it is foreseen that the indoor temperature can be optimized, and energy dependence can be reduced to some extent in the residences. Utilizing DesignBuilder simulation software, the study examines the effects of glazing, window shading, window orientation, window-to-wall ratio, building plan size, and building type on indoor temperatures, with a particular focus on peak heat conditions at 2:00 pm when external temperatures reach 39.8°C. The simulations were conducted across various traditional and modern building designs. The results demonstrate that the best-case scenario for passive cooling features Double Low-E glazing, a north-south window orientation, a 5% window-to-wall ratio, and shading on both south and north facades. This combination achieved an indoor temperature reduction of up to 21.38% in courtyard houses. In contrast, the worst-case scenarios-characterized by single glazing, multiple-sided window orientations, and a 90% window-to-wall ratio without shading-led to indoor temperatures exceeding outdoor conditions, with performance degradation of up to -30.42% in typical house types. This research provides a comprehensive evaluation of how design elements impact passive cooling performance, offering evidence-based recommendations for optimizing residential buildings to achieve better thermal regulation and energy efficiency in hot climates. The findings highlight the importance of integrating these parameters into sustainable building designs to enhance passive cooling and reduce energy dependence.
Benzer Tezler
- Avlulu bina biçiminin farklı iklim bölgelerinde iklimsel performansa göre optimizasyonu için geliştirilen bir yöntem
A method developed for optimization in view of climatic performance of the form of the courtyard buildings in regions of different climates
ENES YAŞA
- Faz değiştiren malzemelerin sıcak-kuru ve soğuk iklim bölgelerindeki yapı kabuğu enerji performansının karşılaştırmalı analizi
Comparative analysis of phase change material enhanced building envelopes and their energy performance analysis for hot-dry and cold climatic regions
AYŞIL COŞKUNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM TEKİN
- Towards climate-responsive buildings: A contemporary & vernacular design integration in hot and dry regions
İklime duyarlı binalara doğru: Sıcak ve kuru bölgelerde çağdaş ve yerel bir tasarım entegrasyonu
OTHMAN AL-MASHHADANI
Doktora
İngilizce
2025
Mimarlıkİstanbul Okan ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DEMET IRKLI ERYILDIZ
PROF. DR. EMİH HALİL ERYILDIZ
- Sıcak-kuru iklim bölgelerinde enerji korunumu-yerleşme dokusu-form etkileşimi: Geleneksel Diyarbakır evleri örneği
Energy conservation-settlement pattern–form interaction in hot-arid climate zone: Traditional Diyarbakır houses
İDİL ERDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL KOÇLAR ORAL
- Geleneksel yapılarda rüzgâr bacasının (rüzgâr kulesi) kullanımı ile enerji verimlilik seviyesinin iyileştirilmesi: Şanlıurfa örneği
Improvement of energy efficiency level in traditional buildings by using windcatcher (wind tower): A case study from Sanlıurfa
MOHAMMAD AHMAD HUSSEIN KHATAYBEH
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Aydın ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALPAY AKGÜÇ