Yakın ilişkilerde boyun eğici davranışlar ile benlik algıları arasındaki ilişkide: Sosyal onay, dışsal utanç ve güç algısının aracı rolü
The mediating role of social approval, external shame and power perception in the relationship between submissive behaviors in close relationships and self-constructs: Mediating role of social approval, external shame and perception of power
- Tez No: 961018
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ PINAR ÖZDEMİR YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Benlik algısı, Boyun eğici davranış, Dışsal utanç, Güç algısı, Sosyal onay ihtiyacı, External shame, Need for social approval, Self-construal, Sense of power, Submissive behavior
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Düzce Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 147
Özet
Kişinin boyun eğici davranışları, yaşadığı kültür ve bu kültürden etkilenen bir benlik kurgusundan etkilenmektedir. Bazı bireylerin daha uyumlu, pasif ve geri çekilen davranış örüntüleri sergilenmesinde; benlik algısının, sosyal onay ihtiyacının, dışsal utanç duygusunun ve kişisel güç algısının etkisi olduğu düşünülmektedir. Bu doğrultuda yürütülen çalışmada, boyun eğici davranışların yordanmasında benlik algısı (özerk, ilişkisel ve özerk-ilişkisel), sosyal onay ihtiyacı, dışsal utanç ve güç algısının etkileri yapısal eşitlik modellemesi kapsamında yol analizi ile incelenmiş; ayrıca benlik algılarının boyun eğici davranışlar üzerindeki etkisinde sosyal onay ihtiyacı, dışsal utanç ve güç algısının olası aracı rolleri değerlendirilmiştir. Korelasyonel modele dayalı olarak yürütülen bu araştırma, uygun örnekleme yöntemi ile belirlenen 633 katılımcı (349 kadın, 284 erkek) ile gerçekleştirilmiş, veriler; Sosyodemografik Bilgi Formu, Boyun Eğici Davranışlar Ölçeği, İlişkilerde Güç Algısı Ölçeği, Utandıran Diğeri-2 Ölçeği, Özerk-İlişkisel Benlik Algısı Ölçeği ve Sosyal Onay İhtiyacı Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen bulgulara göre cinsiyete göre dışsal utanç, sosyal onay ihtiyacı, ilişkisel benlik algısı ve özerk-ilişkisel benlik algısı; eğitim düzeyine göre boyun eğici davranışlar, özerk benlik algısı ve dışsal utanç; medeni duruma göre boyun eğici davranışlar, güç algısı, ilişkisel benlik algısı ve dışsal utanç; yaş değişkenine göre ise boyun eğici davranışlar, güç algısı, dışsal utanç, özerk benlik algısı ve ilişkisel benlik algısı anlamlı şekilde farklılaşmaktadır. Yol analizi sonuçlarına göre; özerk benlik algısı, sosyal onay ihtiyacı, dışsal utanç ve güç algısı boyun eğici davranışları doğrudan yordamaktadır. İlişkisel benlik algısı ve özerk-ilişkisel benlik algısı ise boyun eğici davranışları dolaylı olarak etkilemektedir ve yapılan yol analizi, tam aracılık etkisinin söz konusu olduğunu ortaya koymuştur. İlişkisel ve özerk-ilişkisel benlik algısı ile boyun eğici davranışlar arasındaki ilişkide; sosyal onay ihtiyacı, dışsal utanç ve güç algısının tam ve sıralı aracılık etkileri gözlemlenmiştir. Özerk benlik algısı ile boyun eğici davranışlar arasındaki ilişkide; sosyal onay ihtiyacı, dışsal utanç ve güç algısının kısmi ve sıralı aracılık etkileri gözlemlenmiştir. Kurulan model, boyun eğici davranışların toplam varyansının %32'si güç algısı; %23'ü sosyal onay ihtiyacı, %21'ini ise dışsal utanç (utandıran diğeri) tarafından açılanmaktadır. Tüm bu bulgular, ilgili literatür çerçevesinde tartışılmış ve elde edilen sonuçlar doğrultusunda çeşitli öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
A person's submissive behaviors are influenced by the culture in which they live and a self-concept shaped by that culture. Self-perception, the need for social approval, the experience of external shame, and perceived personal power are thought to contribute to the tendency of some individuals to exhibit more compliant, passive, and withdrawn behavior patterns. In this study, the effects of self-perception types (autonomous, relational, and autonomous-relational), need for social approval, external shame, and perceived power on the prediction of submissive behaviors were examined through path analysis within the scope of structural equation modeling. In addition, the possible mediating roles of social approval, external shame, and power perception in the relationship between self-perception and submissive behaviors were evaluated. This correlational study was conducted with 633 participants (349 women, 284 men) selected via convenience sampling. Data were collected using the Sociodemographic Information Form, Submissive Acts Scale, Sense of Power Scale, The Other As Shame-2, Autonomous-Related Self Scale and Need for Social Approval Scale. According to the findings, significant differences were observed in external shame, need for social approval, relational self-perception, and autonomous–relational self-perception based on gender; in submissive behaviors, autonomous self-perception, and external shame based on educational level; in submissive behaviors, perceived power, relational self-perception, and external shame based on marital status; and in submissive behaviors, perceived power, external shame, autonomous self-perception, and relational self-perception based on age. Path analysis results indicated that autonomous self-perception, need for social approval, external shame, and perceived power directly predicted submissive behaviors. Relational and autonomous–relational self-perceptions, on the other hand, had indirect effects, with full mediation observed through social approval, external shame, and power perception. In the relationship between autonomous self-perception and submissive behaviors, partial and sequential mediation effects were identified. The final model explained 32% of the variance in submissive behaviors through perceived power, 23% through social approval, and 21% through external shame. All findings were discussed in light of the relevant literature, and practical implications were presented accordingly.
Benzer Tezler
- Ergenlerde akran etkisine direnme: Türkçe uyarlaması, bağlanma ve reddedilme duyarlılığıyla ilişkisi
Resistance to peer influence among adolescents: Turkish adaptation and associations with attachment and rejection sensitivity
ÖZLEM ŞAFAK SOYASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKAY DEMİR
- Üniversite öğrencilerinin boyun eğici davranışı ile sosyal anksiyete ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
The analysis of the relationship between submissive behaviours and social anxiety and loneliness level of college students
MERVE EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiTrabzon ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VESİLE OKTAN
- Health risk behaviors and perceived loneliness among university students in kirkuk/iraq
Kerkük/ırak'ta üniversite öğrencileri arasında sağlık açısından riskli davranışlar ve algılanan yalnızlık
KHALAF MHAIMEED TAWFEEQ TAWFEEQ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Halk SağlığıÇankırı Karatekin ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSUN ERGÜL TOPÇU
- Betonarme elemanların yön değiştiren tekrarlı yükler altında doğrusal olmayan davranışı
The Nonlinear behavior of reinforced concrete members subjected to reversed cyclic loads
ALPER İLKİ