Geri Dön

Turizmin çevresel etkilerinin değerlendirilmesi ve çevre duyarlı sürdürülebilir turizm modeli

Environmental impact assesment of tourism and environment sensitive sustainable tourism model

  1. Tez No: 100717
  2. Yazar: FUAT GÜNDÜZ
  3. Danışmanlar: DOÇ.DR. GÜLDEN ERKUT
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1999
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 223

Özet

TURİZMİN ÇEVRESEL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE ÇEVRE DUYARLI SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM MODELİ ÖZET Bugünkü nesiller ile gelecek nesillerin imkanlarını tehlikeye atmadan, bugünkü nesillerin ihtiyaçlarının karşılanmasını mümkün kılan, çevrenin korunmasını ve geliştirilmesini sağlamayı hedef alan Sürdürülebilir Kalkınma kavramı 1987'de yayınlanan, kısaca Brundtland Komisyonu (WCED)'nun raporu ile önem kazanmaya ve tartışılmaya başlanmıştır. Sürdürülebilir kalkınmanın temelinde kaynakların korunmasının ve yenilenmesinin yattığı; kalkınma ile çevre korumanın bir arada yürütülmesi gerektiği unutulmamalıdır. Bir bölgenin doğal, kültürel ve tarihi değerleri o bölgenin turizm potansiyelini oluşturmaktadır. Bu nedenle, sektörün gelişmesi, varlık nedeni olan her türlü çevre değerlerinin korunmasına bağlıdır. Turizm ve çevre arasındaki ilişkilerin belirlenmesi; turizmin yaratıcı doğal kaynaklarının sürdürülebilirliği ve korunması açısından gereklidir. Çalışma, turizmin çevre üzerindeki olumsuz etkilerini ölçmeyi ve bulunacak sonuçlara göre çözümler üretmeyi hedeflemektedir. Çevresel problemler; hava, su, toprak kirlenmesi ile katı atıklar, gürültü, enerji sağlamada ortaya çıkan problemler ve ozon tabakasının incelmesi, küresel ısınma, sera etkisi, asit yağmurları, smog, erozyon ile doğal ve biyolojik zenginliklerin yitirilmesinden oluşmaktadır. Kalkınmanın ve çevrenin sürdürülebilmesi için en uygun stratejilerin saptanması ve yürürlüğe konulması gereklidir. Sürdürülebilir kalkınma stratejisinin temel prensipleri şunlar olmalıdır: Toplumsal çıkarları yönetmek, yaşamın kalitesini yükseltmek ve dünyanın canlılığını ve çeşitliliğini korumak. Dünyanın canlılığının ve çeşitliliğinin korunması için: Yaşam destek sistemlerinin korunması; biyolojik çeşitliliğin korunması; yenilenebilir kaynakların kullanımının sürdürülebilir olmasının sağlanması; yenilenemez kaynakların ömrünün uzatılmasının sağlanması; dünyanın taşıma kapasitesinin içinde kalınması; kişisel eğilim ve davranışların değiştirilmesi; toplumun kendi çevresine önem veren bir toplum haline getirilmesi; kalkınma ve çevre koruma arasında entegrasyonun sağlanabilmesi amacıyla ulusal bir stratejinin oluşturulması; küresel birliğin yaratılması, gereklidir. Sürdürülebilir turizm politikaları şu başlıklar altında ele alınabilir: Ekolojik politikalar, kültürel politikalar, sosyal politikalar, ekonomik politikalar, kurumsal (yönetimsel) politikalar, estetik iyileştirme politikaları, turizmi geliştirme ve çeşitlendirme politikaları. Temel amaç; çevrenin korunması, iyileştirilmesi, kırsal ve kentsel alanda arazinin ve doğal kaynakların en uygun şekilde kullanılması; su, toprak ve hava kirlenmesinin önlenmesi, ülkenin bitki ve hayvan varlığı ile doğal ve tarihsel zenginliklerinin korunmasıdır. xıııÇevre yönetimi; tüm sektörel faaliyetlerin çevre üzerindeki etkinliklerini kontrol etmekte ve izleme sürecine almaktadır. Turizm de; en büyük sermayesi olan doğal kaynaklarının tahribinin önlenmesi, korunması ve geliştirilmesi bakımından çevre yönetim süreci kapsamına girmektedir. Çevre yönetiminin amacı; doğal kaynakların, çevresel etkilere sahip kalkınma süreçlerinin ve bazı durumlarda kalkınma yüklerinden etkilenen sosyal ve ekonomik koşulların sürdürülebilir tarzda yönetimidir. Çevre yönetimi; insan, bitki ve hayvan varlığının dengeli ve sağlıklı yaşaması için gerekli doğal kaynakların değerlendirilmesi, üretilmesi, ulaşımı ve tüketimi sırasında ortaya çıkabilecek olumsuzlukları saptamak, olumsuzluklara çözüm yolu aramak ve çözüm yollarını uygulama alanına koymak için yapılan planlama, koordinasyon, iletişim, denetim ve yürütme işlevlerinin bir bütün olarak organizasyonunun idari ve hukuki olarak kurumsallaştırılması olarak tanımlanabilir. Çevre yönetimi; çevrenin kapsamlı koşul ve potansiyel etkilerine karşı her sektörel ve bireysel etkinlikleri çevre boyutuna uygun hale getirmelidir. Çevre yönetiminin teknik araçları şunlardır: Çevre envanteri, kirlilik izleme ve kontrol, araştırma, analiz, çevre veri bankası, ÇED, çevresel altyapı yatırımları. Çevre yönetiminin makro sorumlulukları; küresel işbirliği, bölgesel (ülke üzeri) işbirliği, dış finansman imkanı, UNCED (BM Çevre ve Kalkınma) izleme süreci, ulusal politika entegrasyonu, çevre ve kalkınma ilişkilerinin dengelenmesi, sektörlerarası ilişkilerin dengelenmesi, hukuksal-politik-kurumsal (idari) yapıların oluşturulması. Sürdürülebilir turizm kavramı doğal çevrenin korunması ve geliştirilmesi dışındaki diğer konularla da ilgilenmektedir. Turizmin sürdürülebilirliğinin diğer gerekleri arasında ise: - Öncelikle ekolojiyi gözeten bir planlama yaklaşımı ile yerseçimi kararlarının alınması, daha sonra turizm geliştirme ve çeşitlendirme etkinlikleri olarak; çeşitlendirme projeleri, - kış turizminin geliştirilmesi, - doğal ve kültürel varlıklara dayalı turizmin geliştirilmesi, - yayla turizminin geliştirilmesi, - yat turizminin geliştirilmesi, - sağlık ve termal turizmin geliştirilmesi, - kongre turizminin geliştirilmesi vb., - Tanıtım ve propaganda eylemleri, - Ekonomik araçlarla (kredi, sübvansiyon, teşvik vb.) desteklenmesi, bulunmaktadır. Turizmin cazibesini oluşturan varlıklar; doğal çevre elemanları ve yapay çevre elemanları olarak iki ayrı başlıkta toplanabilir. Doğal çevre elemanları; jeo-morfolojik görünüm, bitki örtüsü (flora), hayvan topluluğu (fauna ve favna), hidromineral kaynaklar, geniş yüzeyli sular, akarsular ve kıyılar, doğa olayları ve iklimdir. Yapay çevre elemanları ise konaklama tesisleri, yiyecek-içecek tesisleri, eğlence tesisleri, ticari ve el sanatları kurumları, ulaştırma kurumları, altyapı tesisleri ile kültür ve sanat varlıklarından oluşmaktadır. Turizmin doğal çevre üzerine etkileri; hava kirliliği, yüzeysel su kaynaklarının kirliliği, kıyıların kirliliği, yeraltı sularının kirlenmesi, atıksu problemleri, toprak kirliliği, erozyon, katı atıklar, gürültü kirliliği, koku kirliliği, yapısal çevre estetiğinin bozulması, tarihsel alan ve anıtların yıpranması, doğal ortamın bozulması, biyolojik zenginliklerin kaybı, turistik yoğunlaşma (kalabalıklaşma) etkisi vb. olarak sıralanabilir. Turizmin sosyal çevre üzerine etkileri beş grup altında toplanabilmektedir. Bunlar şu şekilde özetlenebilir: LGrup Etkiler (Kalabalıklaşma-Yoğunlaşma), 2.Grup Etkiler (Yerel lisanın değişmesi, yerel sanatın ve kültürün değişmesi, kentleşme etkileri), 3.Grup Etkiler (Geleneksel değerlerin zayıflaması, dinsel inanç ve davranışların XIVdeğişmesi, aile yapısının değişmesi), 4.Grup Etki (Yaşam biçiminin değişmesi), ö.Grup Etkiler (Toplum içindeki çatışma etkisi, suçların artması, başka ülkelere bağımlılığın artması, politik yapıya etkiler, toplumsal etkilere karşılık yerel halkın tepkisi). Çevresel etkilerin belirlenmesinde kullanılan çeşitli yöntemler mevcuttur. Yaygın olarak bilinen yöntemler arasında; ad hoc metodu, kontrol listeleri, matrisler, overlay (birbirini tamamlayıcı haritalar), ağlar (network), kantitatif ya da indeks metodları ile modeller vardır. Bu yöntemlerden, turizmin çevresel etkilerinin yanında sosyal etkilerin belirlenmesinde de yararlanılabilir. Çalışmada matris yöntemi benimsenmiştir. Çünkü turizm ve çevre ilişkilerinin belirlenmesinde bir etki unsurunun varlığı (turizm etkinlikleri) ile bundan etkilenebilecek faktörlerin (doğal ve yapay çevre elemanları) bulunması, etkilerin belirlenmesinin karşılaştırma yoluyla yapılacak analizlere dayandırılmasını gerekli kılmaktadır. Turizm etkinliklerinin çeşitliliği ile çevre elemanlarının da değişik kategorilere ayrılabilmesi her iki grubun ayrı şekilde listelenmesini; karşılaştırmanın düzenliliği ve kolay anlaşılabilirliği açısından zorunlu tutmaktadır. Fazla sayıda ve iki ana grup halinde bulunan faktörlerin karşılaştırılabilmelerine biçimsel olarak en uygun yöntem olduğundan çalışmada“matris yöntemi”benimsenmiştir. Turizmin çevresel değerler üzerine olan olumsuz etkilerinin belirlenebilmesi için; bir dizi teknik araç ve laboratuvar malzemelerine, ayrıca seçilen coğrafik alanda belirli aralıklarla çeşitli ölçüm ve izleme istasyonlarının kurulmasına, işletilmesine ihtiyaç vardır. Böylesine kapsamlı bir donanım ve maliyetin temin edilememesinden dolayı etkilerin anketler yoluyla sağlanacak“algılama metodu”ile belirlenmesine karar verilmiştir. Anket formunda sorulan sorulara 5 kategoride (bazen 3 ya da 1 kategori) yanıt aranmıştır. Puanlamada, kategoriler arası eşit dilimler olarak ele alınmıştır (örneğin; 1. kategori 100 puan, 2.kategori 75 puan, 3.kategori 50 puan, 4.kategori 25 puan, 5.kategori 0 puan şeklinde). Puanların büyüklüğü, etkinin olumsuz yönünün büyüklüğünü göstermektedir. Daha sonra, sorulara verilen yanıtların aritmetik ortalama değerleri bulunup matris tablosundaki ilgili hücrelere yerleştirilerek veri matrisi oluşturulmaktadır. Cramer Metodu kullanılan matris yönteminde, determinant hesaplamalarında^ zorunluluk nedeniyle kare matris formunun dışına çıkılamayacaktır. Matris tablosuna yerleştirilen değerler satır bazında (yatay düzende) anlamlıdırlar. Çünkü anket formunda sorular o düzende sorulmuştur. Bu eksikliğin giderilebilmesi için tablo üzerinde dikey bağlantıların kurulması gerekli olmaktadır. Bunun için her sütunun Xn değerleri bulunmalı (Cramer Metodu ile) ve her sütunun Xn değeri tabloda bulunan kendi sütunundaki hücre değerleri ile çarpılmalıdır. Cramer metoduna göre Xi'in hesaplanma yöntemi şematik olarak aşağıda verilmiştir. x,= [Al [A] XVB sütun matrisi; Cİ11 Xı + 3-12 X2 + 3-|3 A3 + 3-|4 X4 + 3i5 X5+ 3ı$ Xö = B 321 Xı + 822 X2 + 823 X3 + 824 X4 + 325 X5 + 326 Xö = B 331 X-| + 832 X2 + 833 X3 + 834 X4 + 835 X5 + 336 Xg = B 841 X1 + 842 X2 + 843 X3 + 844 X4 + 345 X5 + 846 Xg = B 351 X1 + 852 X2 + 853 X3 + 854 X4 + 855 X5 + 856 Xg = B 861 X1 + 862 X2 + 863 X3 + 364 X4 + 805 X5 + 866 Xe = B işlemlerinin sonucu olmaktadır. Cramer metodunda [A] değeri, veri matrisinin determinant değeridir. [A'] ise, 1. sütununa B sütun değerleri yerleştirilerek hesaplanan determinant değerini göstermektedir. X^ bilinmeyen değerinin bulunabilmesi için [A'] değerinin [A] değerine bölünmesi gerekmektedir. X'in diğer değerleri için işlemin tekrarı gereklidir. 3x3 boyutundaki bir matrisin determinant hesabı uzun bir işlem gerektirmeyebilir. Ancak 4x4 ve dans büyük matrislerin determinant hesabı çok uzun ve yorucu işlemleri gerektirmektedir. Çalışmamızda; bu hesaplama zorluklarındsn dolayı bilgisayar programı kullanılmıştır. Yöntemimizde yapılan işlemler aşağıda sırasıyls özetlenmiştir: 1. Nolu Tablolar: Algılanan Turizm-Doğal Çevre Etkileşim Veri Matrisi ve Algılanan Turizm-Sosyal Çevre Etkileşim Veri Matrisi'dir. Anket formuna verilen yanıtların 100 üzerinden puanlandırılması sonucu ile elde edilen aritmetik ortalama (X) değerlerinin tablonun ilgili hücrelerine yerleştirilmesi ile elde edilmiştir. 2. Nolu Tablolar: Cramer Metoduyla elde edilen X“ değerlerinin ilgili sütünün hücre değerleri ile çarpılmasıyla elde edilmişlerdir. 3. Nolu Tablolar: 2 nolu tablolarda elde edilen negatif değerlerin eliminasyonu amacıyla ilgili değerlerin karelerinin alınmış [2 no'lu tablo]2 halidir. Çünkü fiziki çevre etkilerinin negatif yönde izahının yapılabilmesi güçtür. 4. Nolu Tablolar: 3 nolu tablolar üzerindeki değerlerin, matris hücrelerindeki değerlerin genel aritmetik toplamına bölünmesiyle elde edilen ”göreli dağılım“ tablolarıdır. Her bir etkinin toplam etki içindeki payını göstermektedir. 5. Nolu Tablolar: 3 nolu tablolarda elde edilen değerlerin, aynı tablonun genel aritmetik ortalams değerine bölünmesiyle elde edilen sonuçlarıdır. Çevre faktörlerinin taşıms kapasite sınırları üzerinde, genel ve bilimsel net rakamlsr mevcut değildir. Burada, genel aritmetik ortalama değeri teorik olarak bu sınırı ifade etmektedir. Gerçekte; taşıma kapasitesinin sınırı ne ise (X) değeri yerine o rakam konulmalıdır. Bu konuda, bugüne kadar böyle bir sınır net olarak tayin edilmemiştir. Bu yüzden çalışmsmızda ”ortalsma değer" sınır olarak kabul edilmiştir. Ve 3 nolu tablodaki tüm değerler (X) değerine bölünmüşlerdir. 5 nolu tablolards 1.0 velO'ın üzerinde bulunan değerlere sahip faktörlerin, birinci derecede fiziki çevre ya da sosyal çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin varlığından söz edilebilecektir. xvıMatris yönteminin uygulanabilmesi amacıyla örnek alan olarak Antalya'nın Manavgat ilçesi seçilmiştir. Matris yöntemindeki Turizm-Doğal Çevre Etkileşiminin belirlenmesi sonuçlarına göre; Manavgat'ta bulunan turizm tesisleri birinci derecede; biyolojik varlıkların (zenginliklerin) kaybına ve doğal çevre estetiğinin bozulmasına yol açmaktadır. Biyolojik varlıklar ve doğal çevre estetiği dışındaki kategorilerde 1 değerine yakın değerler bulunmadığından bölgede ağırlıklı olarak biyolojik ortamın bozulmasından ve doğal çevre estetiğinin bozulmasından bahsedilebilir. Bunun nedenleri arasında; Manavgat'ta yaşanan hızlı yapılaşma, turizm sektöründeki hızlı gelişme ve Antalya bölgesine olan göçler sayılabilir. Matris yöntemindeki Turizm-Sosyal Çevre Etkileşiminin belirlenmesi sonuçlarına göre; Manavgat'ta yaşanan ve gelişen turizm olgusunun en fazla toplumsal değerleri (toplum içindeki çatışmalar, suçluluk oranlarının artması) etkilediği, bunun yanında 2. ve 4. grup etkilerin kültürel yapıyı da tahrip ettiği söylenebilir. Bir başka ifade ile turizm; toplumiçi huzursuzluk, suç oranlarının artması, yerel lisan, yerel sanat ile kültürü, kentleşmeyi ve yaşam biçimini olumsuz biçimde etkilemektedir. Aynca turizmin, belirgin biçimde tüketim kalıplarını da etkilediği ifade edilmelidir. Son söz olarak, sürdürülebilirliğin sağlanmasının; her türlü kararı alacak, planlayacak, programlayacak ve uygulayacak olan insan faktörü olduğundan; bilgili, bilinçli, duyarlı, strateji ve politika üretebilen ve bunları gerçekleştirebilen nesiller yetiştirmekten geçtiği söylenmelidir. XV11

Özet (Çeviri)

ENVIRONMENTAL IMPACT ASSESSMENT OF TOURISM AND ENVIRONMENT SENSITIVE SUSTAINABLE TOURISM MODEL SUMMARY The challenge of sustainable development, as presented by the World Commission on Environment and Development (WCED), is to continue world economic development while maintaining the essential integrity of the Earth's ecological systems. The fact should be hept in mind that, the basis of sustainable development depends on the prevention and revision of natural resources with development and environment should be sustained together. The natural, cultural and historical existences of each region have been created their tourism potential. Because of this fact, development of the sector depend on the prevention of all environmental values. The determination of the relationship between tourism and environment is necessary for the protection and sustainability of natural resources which create tourism. The research aims to measure tourism's negative impact on the environment and to provide solutions depending on the findings of the research. Environmental problems consist of air, water, soil pollution, solid waste, noise, problems created as a result of energy provision, decrease in ozone layer, global temperature increase, greenhouse effect, acid rains, smog, erosion and losing the biological values. In order to sustain development and environment the optimum strategy should be determined and must be put in order. Basic principles of sustainable developing strategy must be that as follows: management of social utilities, increasing of life quality and protecting of world's liveliness and diversity. For protecting of world's liveliness and diversity is absolutely necessary: protecting of living support systems, protecting of biological diversity, to be assure that sustainable of renewable resource use, to be assure that lengthening of can not renewable resources using life, to be boundary in carrying capacity on earth, changing of individual tendencies and behaviors, social behaviors must be suitable will be consider important on own living environment, can constitute of a national strategy by means of to be assure that integration between developing and environmental protection, can constitute of global union. Sustainable tourism policies can gather under that heading: ecological policies, global policies, social policies, economical policies, management policies, aesthetic improving policies, tourism developing and increasing in varieties policies. Basic aims were being protection and improving of environment, natural resources using optimum on rural and urban areas, prevention of air pollution, water pollution and soil pollution, protecting of plant and animal wealths with protecting of natural and historical wealths. XVlllEnvironmental management had taken into monitoring process and to control impacts of ail sectoral activities on environment. Tourism have been located in environment management process because of have been most important wealth that prevention, protecting and improving of natural resource destruction. Environment management aims; natural resource management in sustainable way of developing process while was using environmental assests with social and economical conditions was affecting by development burdens. Environment management can be defined as assessment of natural resources for living that in balance and health of human, plant and animal assets and organization establishment of administration and legal as a complete, functions in spite of planning, coordination, communication, control and validity towards to look for solution to problems, to define problems, to applicate in to area solution methods. Environmental management must be suitable for environmental conditions each sector and individual activities that will be resist according to comprehensive conditions and potential impacts on environment. Technical means for environment management can row as follows; environmental inventory, monitoring and control for pollution, research, analysis, data bank of environmental, EIA (Environmental Impact Assessment), investments of environmental infrastructure. Mainly responsibilities of environmental management are that; global cooperation, regional cooperation (over country), foreign financing possibility, monitoring process of UNCED (United Nations Conference on Environment and Development), integration of national policy, to be bring into balance of environment and development relations, to be bring into balance intersectoral relations, constituting of lawful-political-institutional structure. Concept of sustainable tourism was also been interesting with matters out of natural environment protecting and developing. Other reasons of sustainable tourism are that; - Planning approach that will be protect to ecology with to take decisions determine of place however, as tourism developing and diversition activities are that; - developing of winter tourism, - developing of tourism depend on natural and cultural assets, - developing of high plateau tourism, - developing of health and thermal tourism, - developing of congress tourism, etc. - Actions of presentation and propaganda, - Supporting with economical tools (credit, subvention, to encourage, etc.). The wealths that tourism attraction can gather under distinct two heading as natural environment components and artifical environment components. The natural environmental components are geo-morphological view, vegetation (flora), animals community (fauna), hydromineral resources, large surfacely water resources, rivers and coasts, natural phenomenons and climate. Artifical environmental components are be formed from accommodation establishments, food and beverage establishments, entertainment establishments, trading and handicraft establishments, transportation establishments, infrastructure establishments with cultural and artistic existences. Impacts of tourism on natural environment can in a row as if pollution of air, pollution of superficial water resources, pollution of coasts, pollution of groundwaters, problems of waste water, pollution of soils, erosion, solid wastes, pollution of noise, pollution of smell, spoil of structural environment aesthetic, wear out of historical surrounding and monuments, spoil of natural environment, loss of biological wealths, impact of touristic density (to get crowded), etc. Impact of tourism on social environment can gather under distinct five heading. These can be summarize thusly: 1. Group Impacts (to get crowded-density), xix2. Group Impacts (to be spoiled of local language, to be spoiled of local art and culture, impact of urbsnizstion), 3.Group Impacts (to be spoiled of traditional assets, to be spoiled of religious beliefs and behaviors, to be spoiled of family structure), 4.Group Impacts (alteration life style), S.Group Impacts (impscts of encounter between social groups, increasing of offensivelies, increasing of dependence depend on other countries, impacts on political structure, reaction of local people to be reply according to social influenced). Various methods have been exist for determine of environments! impacts. Between methods that known as prevalent have been founded ad hoc method, checking lists, matrices, overlay, network, quantitstive or index methods with models. With these methods can also utilize to determine of tourism social impacts in spite of to determine of tourism's environmental impacts. In this paper have been appropriated matrix method. Because, exist of s impact component (tourism sctivity) with exist of fsctors (natural and artificial environment components) that this than can be affect on to determine relation between tourism and environment have being require depend on to determine impact were making analyses by comparisons. Diversity of tourism activities with environments! components on various categories can be listing into two different form have being necessity because of systematically of comparisons and can be understood easily. In psper hsve been appropriated matrix method becsuse of being best convenient method with regard to form exist factors that hsve been much number and have been main two groups can be possible comparison together. For to determine negative impacts of tourism on environments! sssets hsve been necessity msny technical tools and Isboratory equipments, establishment and operate of different messuring snd monitoring ststions with designsted interval on it been selected geographical field. Impacts to determine have been made decision by sensation method that will be make questionnaire because of a comprehensive rigging and cost can not be assure. It has been look for answer at five categories (sometimes 3 or 1 category) on questionnaire. On score points has been accepted as equal divisions inter cstegories (for exsmple, ss 1.category 100 points, 2.C3tegory 75 points, 3.category 50 points, 4.category 25 points, ö.cstegory 0 point). Bigness of impsct scores is showing qusntity of negative way. Later, data matrix has been constituted by means of to put into connected cells on matrix table that determine arithmetic mesn ss relsted with given answers. On matrix method thst used Cramer Method will be set a limit with a square matrix form if difficulty of determinant calculation. Scores is meaningful on a row base (on horizontal arrangement) that been put on matrix tsble. Because, questions on questionnaire form hsve asked such ss ssme srrsngement shape. To make vertical linkage necessity on the table for remove of these deficiencies. Because of this must found Xn values relation with each column (with Cramer Method) and X“ value of each column must multiplicate with cell values on its column that found on the table. Calculation system of Xi according to Cramer Method have given schematic form as follows. XXB column matrix; an Xi + a-12 X2 + a^3 X3 + a-i4 X4 + a-ts X5+ ai6 Xo = B 821 X| + 822 A2 + 823 X3 + 824 X4 + 325 X5 + 326 Xg = B 331 X1 + 832 X2 + 833 X3 + 834 X4 + 835 X5 + 836 X5 = B 841 X1 + 842 X2 + 843 X3 + 844 X4 + 845 X5 + 846 X6 = B 851 X1 + 852 X2 + a53 X3 + 854 X4 + ass X5 + as6 Xe = B 861 X1 + 862 X2 + 863 X3 + 864 X4 + 865 X5 + 866 Xö = B were being result of these calculations. [A] value at Cramer Method is determinant value of data matrix. [A'] was showing calculated determinant value which calculated by means of B column scores have put into 1. column. [A'] value must division to [A] so that find Xi value of can not aware constant. For other values of X”must be provision repeating of calculation. 3x3 dimensions determinant calculating can not provision a long process. But, more and 4x4 dimensions determinant calculating of a matrix will be require tiring operate and a long time. In the paper, computer program had been used because of this trying difficult. Processes in our method have summarized in a row as follows: 1. Number Tables: are Perception Data Matrix Of Tourism-Natural Environment Interact and Perception Data Matrix Of Tourism-Social Environment Interact. These have obtained with arithmetic mean values (X) that put into related cells on table by means of given answers on questionnaires can testing from 100 base. 2. Number Tables: are obtained by multiplication with cell values of related column and X" values that obtained with Cramer Method. 3. Number Tables: Status of [2 number table]2 after that have been calculated squares of related values for removing purpose of negative values which obtained on the 2 number tables. Because, explanation of physical environment impacts can not be in negative way (as abstract or imaginary). 4. Number Tables: These are tables of relative distribution that obtained by division according to values on matrix cells to general arithmetic total which values on 3 number tables. These tables were showing importance of each impact on total impacts. 5. Number Tables: These tables are obtained results by division of values obtained on 3 number tables to value of general arithmetic mean. General and scientific clear scores not existing about carrying capacity limits of environmental factors. Here, values of general arithmetic mean accepted expressing to be theoretical for this limit. In fact, related number that determined must put instead of limit (X) of carrying capacity. On this matter, a limit have not determined as clearly towards lately. In paper, because of this, mean value had accepted as a limit value. And, all values on 3 number table had divided to (X) value. Factors that 1.0 and over 1.0 values on the 5 number tables can explain as primary level negative impact on physical or social environment. xxiManavgat town of Antalya province had selected as example area for purpose application of matrix method. According to results depend on aim that tourism- natural environment interact have determined on matrix method; tourism establishment to be in Manavgat had caused lossing of biological wealths and was spoiling of natural environment aesthetic, on primary level. As emphasis on region can explanation if spoiling of biological environment and spoiling of natural environment aesthetic because of don't find on vicinage 1 value out of categories deal with biological assets and natural environment aesthetic. Some matters of these reason can array in a row as rapidly constructionalize, rapidly developing on tourism sector in Manavgat and have been migration to Antalya region. The results of the tourism-social environment interaction of the matrix method implies that, the phenomenon of tourism developed and practiced in Manavgat has a primary impact on societal values (conflicts in society, increase in criminal cases); in addition, 2nd and 4th group impacts to an extent spoil cultural structure. In other words, tourism has a negative impact on socie's peace, increase in criminal cases, local language, local art and culture, urbanization and way of life. In addition, tourism has an explicit impact on consumption patterns. Finally, we can say that as the human factor is the basis of all type of decision making, planniry, programming and implementation; in order to assure sustainability, the generations must be educated who are equipped with knowledge, conscious, sensitive, who can create strategy and policy. xxii

Benzer Tezler

  1. Tez No

    100842

    Doğal, tarihsel ve arkeolojik alanların turizm potansiyelinin belirlenmesi: Göller bölgesi örneği

    The Determination of natural, historical and archeological sites for tourism potential: The case of lakes district

    ALİ TÜRK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    PROF.DR. MESTURE AYSAN

  2. Tez No

    39739

    Turizmin çevresel etkileri ve İznik çevresinde alternatif turizm gelişiminin değerlendirilmesi

    The Environmental impacts of tourism and assesment of alternative tourism development in İznik surraindings

    ARZU AKKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1994

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    PROF.DR. MİNE İNCEOĞLU

  3. Tez No

    139853

    Akdeniz'e kıyısı bulunan tarihi özelliği olan yerleşmelerde turizmin etkilerinin değerlendirilmesi

    The Evaluation of tourism impacts on the historical and charateristic settlements located on mediterrenean shore

    C. CENK HAMAMCIOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    MimarlıkYıldız Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. FUNDA ÖZTÜRK KERESTECİOĞLU

  4. Tez No

    875780

    Yeşil inovasyonun turizm sektörüne etkileri

    Effects of green innovation on the tourism sector

    ŞEBNEM ÖZBEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Bilim ve TeknolojiMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

    Yeniilikçilik ve Girişimcilik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DOĞAN KUTUKIZ

  5. Tez No

    303624

    Afyonkarahisar ilinin başlıca doğal, tarihi ve kültürel kaynaklarının sürdürülebilir turizm açısından değerlendirilmesi

    Evaluation of primarly natural, historical and cultural resources of Afyonkarahisar province in terms of sustainable tourism

    İSMAİL KERVANKIRAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    CoğrafyaAfyon Kocatepe Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET ALİ ÖZDEMİR

Geri Dön