İstanbul bölgesinde yüzey ozonun fotokimyasal dinamik bir modelle incelenmesi
A Study on surface ozone over İstanbul by a photochemical-dynamic model
- Tez No: 104251
- Danışmanlar: PROF. DR. SELAHATTİN İNCECİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Meteoroloji, Meteorology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 166
Özet
ISTANBUL BÖLGESİNDE YÜZEY OZONUN FOTOKIMYASAL-DINAMIK BİR MODELLE İNCELENMESİ ÖZET Motorlu karayolu taşıtları emisyonlarının ozon oluşmasına neden olduğu bilinmektedir. Önemli miktarda motorlu karayolu taşıtı barındıran İstanbul ve çevresi için ozon kirliliği potansiyel bir risk oluştıırmaktadır. Kırsal kesimler ve şehrin hakim rüzgaraltı bölgelerindeki ozon konsantrasyonları hakkında bilgi mevcut değildir. Bu çalışmada, tipik yaz günleri için UAM-V (Variable-Grid Urban Airshed Model) model sistemi kullanılarak İstanbul bölgesinde yüzey ozon konsantrasyonları elde edilmiş ve sonuçlar irdelenmiştir. Konsantrasyonların hesaplanabilmesi için gerekli olan meteorolojik değişkenlerin üç boyutlu dağılımı orta ölçek prognostik bir meteorolojik model çalıştırılarak elde edilmiştir. Meteorolojik model kompleks arazi ve yüzey özellikleri dağılımı etkilerini hesaplara katabilmektedir. Bölgede ozon oluşmasmda rol oynayan emisyonların sadece motorlu karayolu taşıtlarından kaynaklandığı varsayılmıştır. Motorlu karayolu taşıtları emisyonları, emisyon faktörleri ve trafik aktiviteleri modellemeleri ile kestirilmiştir. Modelleme bölgesi yatayda 2X2 km'lik 60X60 grid içermektedir. Orta ölçek meteorolojik model sonuçlan bölgede yüzey konsantrasyon dağılımlarını etkileyebilecek termal sirkülasyonların varlığını göstermektedir. Meteorolojik modelin performansı beklenenden iyi sonuçlar vermektedir. Kestirilen trafik aktivitelerinin mevcut birkaç trafik sayımı ile uyumu makul düzeydedir. Emisyon faktörleri, üretilen senaryolarla EPA'ya ait Mobil5a emisyon faktör modeli kullanılarak elde edilmiştir. Senaryolarda, motorlu taşıtların tescil ve yaş dağılımı, yakıt uçuculuğu, taşıt dağılımı, trafik akış hızı, çevre sıcaklığı kullanılmıştır. Şehir içi motorlu karayolu taşıtları emisyonları için, EPA EPS2.0 emisyon önişlem sistemi kullanılarak, üretilen senaryolara uygun emisyon envanterleri hazırlanmıştır. Bu amaçla şehir içi yollar sayısallaştınlarak sınıflandırılmıştır. Elde edilen yüzey ozon konsantrasyonları ile bölgede yapılan gözlemler karşılaştırıldığında sonuçların uyumlu olduğu görülmüştür. Sonuçlar EPA'nın kabul edilebilirlik kriterlerine de uygun bulunmuştur. XV mB:M?i'm UKİüüi
Özet (Çeviri)
A STUDY ON SURFACE OZONE OVER ISTANBUL BY A PHOTOCHEMICAL-DYNAMIC MODEL SUMMARY It is known that emission of motor vehicles are causing ozone formation. Ozone pollution is a potential risk for Istanbul and its vicinity, which contains a significant amount of motor vehicles. There is no information about surface ozone concentrations over rural and dominant downwind regions in Istanbul area. In this study surface ozone concentrations were determined over Istanbul region for typical summer days by using UAM-V (Variable-Grid Urban Airshed Model) modeling system and results were examined. Three dimensional distribution of meteorological variables required for calculation of concentrations were obtained from a mesoscale prognostic meteorological model. Meteorological model is capable of taking into account effects of complex topography and surface characteristics distribution. Emissions responsible for ozone formation over the region were assumed to be originated from highway vehicles only. Emissions from highway motor vehicles were estimated by means of emission factors and traffic activity modelling. The modelled region contains 60X60 horizontal grids with 2x2 km resolution. Results obtained from mesoscale meteorological modelling indicate the presence of thermal circulations that could affect the concentration distribution of pollutants in the region. Performance of the meteorological model was found to be better than expected. Accordance of estimated traffic activities with a few available traffic counts is within a reasonable level. Emission factors were obtained by means of generated scenarios and EPA Mobile5a emission factor model. The parameters used in the scenarios were vehicle registration distribution, fuel volatility, vehicle mixes, vehicle speeds and environmental temperatures. Emission inventories for urban highway vehicle emissions suitable to the generated scenarios were prepared by means of EPA EPS2.0 emission preprocessor system. For this purpose urban highways were digitized and categorized. Calculated and observed surface ozone concentrations within the region were compared and results were found to be in accordance. The results were found to be within EPA' s acceptability limits. xvi
Benzer Tezler
- Spatial and temporal variation of O3, NO and NO2 concentrations at rural and urban sites in Marmara region of Turkey
Türkiye Marmara bölgesinin kırsal ve kentsel bölgelerindeki O3, NO ve NO2 konsantrasyonlarının mekansal ve zamansal değişimi
SABİN KASPAROĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALAHATTİN İNCECİK
- Çanakkale'nin Biga ve Lapseki bölgesi özelinde kırsal alanlardaki troposferik ozon seviyelerinin değerlendirilmesi ve meteorolojik-fotokimyasal modellerin uygulanmasıyla dağılımının belirlenmesi
Assessment of tropospheric ozone levels in rural sites of the Biga peninsula and determination of the distribution by using with meteorological-photochemical transport models
DENİZ SARI
Doktora
Türkçe
2023
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALAHATTİN İNCECİK
- İstanbul bölgesinde asit yağmurlarının vernik katmanının bazı teknolojik özelliklerine etkisi
The effect of acid rains on some technological properties of the varnish layer in the İstanbul region
NİSANUR YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Ağaç İşleriGazi ÜniversitesiAğaç İşleri Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSA ATAR
- Sensitivity of atmospheric moisture transport into the Arctic to sea surface temperature changes over the North Atlantic region
Arktik bölgesine atmosferik nem taşınımının Kuzey Atlantik bölgesindeki deniz yüzey sıcaklık değişimlerine duyarlılığı
FEYZA NUR ÖZKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BARIŞ ÖNOL
DOÇ. DR. VICTORIA SINCLAIR
- Yeryüzü sıcaklıklarının uzaktan algılama tekniği ile belirlenmesi: Tek-kanal yöntemleri
Retrieval of land surface temperature using remote sensing techniques: Single-channel methods overview
BAHADIR ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİLAL GONCA COŞKUN