Geri Dön

Osmanlı Devleti Klasik Döneminde ihtisab emanetinin örf açısından rolü

The Role of ihtisab emaneti by the orf in the classical period of Ottoman Empire

  1. Tez No: 108659
  2. Yazar: ŞERAFETTİN ARIDİL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ÖZER ERGENÇ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2001
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 72

Özet

ÖZET Muhtesib İslam dünyasındaki fonksiyonu itibariyle şeriatle ilgili hükümlerin müslümanlar arasındaki uygulanmasını kontrol eden bir müfettiş durumundaydı. Muhtesiblik İslam dünyasında birinci derecede sorumlu kişilere düşen son derece önemli bir görev olduğundan muhtesib, görevini yerine getirirken bir bakıma padişahın vekilliğini yapmakta; onun adına hareket etmekteydi. Çünkü padişaha ait olan hisbe görevi, padişahın, reaya düzenini sağlama yükümlülüğünden kaynaklanmaktaydı. Osmanlı Devleti idari ve şer' i teşkilatında kısmen kendisinden evvel gelen İslam hükümetlerini örnek almıştır. İhtisâb işlerinde de aynı durum söz konusu olmuştur. Hükümet tarafından her nereye kadı gönderilmişse orada bir de“muhtesib”bulundurulmuştur. Muhtesibliği, Osmanlı İmparatorluğunda daha ziyade günlük hayatın içine karışmış durumda görüyoruz. Diğer bütün hizmetlerde olduğu gibi, muhtesibin görevlerinin her biri, bir resm karşılığı olarak düşünülmüştür. Ayrıca muhtesibin kadı hükmü ile verebildiği nakdi cezalar, cerîme adı altında bir nev'î resm olarak kabul ediliyordu. Onun için, ihtisab rüsumu, niyabet veya bâd-i hava diye adlandırılan bir grup verginin en önemli bölümünü oluşturmaktaydı. Genellikle ihtisab resimleri; pâdişâh, beylerbeyi, sancakbeyi gibi örf mensuplarının dirliklerine dahil edilirdi. Böylece, bu görev onların sorumluluğuna tevdi' edilmiş olurdu. Muhtesib de görevi iltizâm usulüyle üstlenir ve onlar adına kanun-nâmelerde belirtilen kuralları uygulardı. Tezimin asıl konusu bu hususu ortaya çıkarmak ve ihtisab görevinin örf açısından analizini yapmak olmuştur. 59

Özet (Çeviri)

ABSTRACT Concerning the office of him, Muhtesib controlled the application of şeri'a rules among the Muslims in Islamic world. Muhtesiblik was the important office which was attributed to the most prominent persons in Islamic world. So, to some extent, he was representative of Sultan and he continued his function in the name of Sultan. Because“hisbe”duty, which is indeed held by Sultan, relied on Sultan's obligation of providing the reaya order. To some extent, in administrative and şer'î organisation the Ottomaman State continued some of rules applied in Islamic states. (In other words the former Islamic states became a model for Ottoman State in administrative and şer'î organisation to some extent). This can be seen in applications relating to ihtisab. When kadi was sent to a place by the government, muhtesib was also sent there. In the Ottoman State we see muhtesiblik in dailly life. As being occurred in the other offices, the duties of muhtesib was thought in return of“resm”. Moreover the monetary fines, applied by muhtesib through after tfe judgement of kadi, were regarded as being a kind of“resm”under name of“cerime”. So, it was the most important part of some group of taxes named as“ihtisab rüsumu”,“niyabet”or“bâd-i hava”. Generally“ihtisab resimleri”were added to“dirliks”of the members of the“örf”; padişah, beylerbeyi, sancakbeyi. So this office was attributed to their responsibilities. Also, muhtesib undertook this office in the way of“iltizam”and he applied the rules written in“kanunname”in the name of them. The main subject of my thesis is to bring this situation into light and to analyse the duty of ihtisab from the point of "örf. 60

Benzer Tezler

  1. İstanbul Kentiçi kara toplu ulaşım hizmetlerinin başlaması ve gelişimi: 1850 - 1900

    Intrıduction and evolution of public trans portation sector in Istanbul: 1850 - 1900

    İBRAHİM MURAT BOZKURT

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    EkonomiMarmara Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET TABAKOĞLU

  2. 18. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde medrese teşkilatı

    18 th organization of the madrasah in the Ottoman State

    ÜLKÜ YANCI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Eğitim ve ÖğretimCumhuriyet Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ZAFER KARADEMİR

  3. Kanunî Sultan Süleyman dönemi kültür ve edebiyatı

    The culture and literature of the period of Sultan Suleyman the Magnificent

    EMİNE ALTINKAYNAK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Sanat TarihiEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET KARTAL

  4. Mahalli idarelerin kuruluş sürecinde Balıkesir Belediyesi (1864?1922)

    Balikesir Municipality during construction process of local management (1864-1922)

    BETÜL İSKENDER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    TarihBalıkesir Üniversitesi

    Tarih Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. ABDÜLMECİT MUTAF

  5. 19. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde okul öncesi eğitim

    Pre-school education in 19th century Ottoman Empire

    NİLÜFER OLTU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Tarihİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

    Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BEYTULLAH KAYA