Geri Dön

Kontrollü patlatma tekniklerinin incelenmesi ve uygulama yöntemlerinin belirlenmesi

Investigation of controlled blasting techniques and application methods

  1. Tez No: 119626
  2. Yazar: ORHAN KESER
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. GÜRCAN KONAK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Maden Mühendisliği ve Madencilik, Mining Engineering and Mining
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2002
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Maden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 176

Özet

Ill ÖZET Madencilik, inşaat ve diğer alt yapı işlerinde yapılan patlatmalar sonucu pek çok problem ortaya çıkmaktadır. Bu yazıda kalıcı şevde meydana gelen hasarları önlemek amacıyla geliştirilen kontrollü özel patlatma teknikleri üzerinde durulmuştur. Kalıcı şev oluşturulması gereken işletmelerde delme-patlatma çalışmalarının birim maliyeti azaltılmaya çalışılırken yapılan patlatma çalışmaları kalıcı şevi olumsuz yönde etkilemeye başlamıştır. Bu nedenle kalıcı şevlerdeki hasarları önlemek amacıyla geliştirilen kontrollü özel patlatma yöntemlerinin uygulanması kaçınılmaz olmuştur. Kontrollü özel patlatma teknikleri açık maden işletmelerinde, yol şevlerinde, tünel kazılarında, baraj inşaatlarında ve kanal kazılarında kaya fırlamaları sonucu oluşan hasarları ve kalıcı şevde meydana gelen geri kırma, son kırma gibi hasarları önlemek amacıyla kullanılmaktadır. Kontrollü özel patlatma teknikleri hat delme yöntemi, yastıklamalı son kesme patlatması, son kesme patlatması, ön kesme patlatması, kombine yöntemler ve kanal patlatmalarında kullanılan kontrollü özel patlatma metodu başlıkları altında incelenmiştir. Hat delme işleminde kazı hattı boyunca düzenli olarak delinen tek sıra, birbirine yakın ve şarj edilmemiş küçük çaplı delikler kullanılarak patlatmanın birincil etkisinin kesilebilmesi için, ayrıca patlatma nedeniyle ortaya çıkan bazı şok dalgalarının yansıtılması için güçsüz bir tabaka oluşturulur. Yastıklamalı son kesme patlatmasında patlatma işlemi, ana patlatma sonucu oluşan patlatılmış malzeme kazıldıktan sonra, tamamen sıkılanmış ve şarjı delik boyunca düzenli olarak dağıtılmış delikler kullanılarak yapılır. Son kesme patlatmasında, son kesme deliklerinde ve son kesme deliklerine en yakın sıradaki ana patlatma deliklerinde şarj miktarı azaltılmıştır. Son kesme patlatması delikleri ana patlatma deliklerinden daha yüksek bir gecikme süresi ile ateşlenir. Ön kesme patlatmasında son kazı hattıIV boyunca nispeten birbirine yakın, az şarjlı, sıkılanmamış delikler kullanılmaktadır. Ön kesme delikleri, ana patlatma deliklerinden daha düşük bir gecikme süresiyle ateşlenir. Kombine metotlarda farklı metotlar birlikte kullanılmaktadır. Kontrollü kanal patlatmasında dikdörtgen delik düzeni kullanılır ve orta delikler daha fazla şarj edilirken, yan delikler hafif olarak şarj edilir. Kontrollü patlatma delikleri üstten darbeli, paletli tip delik delme makineleriyle ve 38 ile 64mm'ye kadar olan delik çapları için 25 ile 38mm arasındaki tij çapları kullanılarak delinmektedir, Gurit, Elbar 1 dinamiti, Emülite 100, Emülite 150, Gom II A-l dinamiti ve infılaklı fitil kontrollü patlatmalarda kullanılan bazı patlayıcılardır. Kontrollü patlatmalarda ateşleme elemanı olarak infılaklı fitil, Nonel kapsül gibi elektriksiz ateşleme elemanları ve gecikmeli elektrikli kapsüller kullanılmaktadır. Bu yazı kapsamında Borçka Barajı projesi bizzat yerinde incelenmiştir. Borçka projesinde başarılı sonuçlan olan kontrollü patlatmalardan alınan değerlere göre ortalama özgül şarj miktarı baraj inşaatı için 0,352kg/m2 ve yol yapımı için 0,288kg/m2 olarak hesaplanmıştır. Yazılı kaynaklardan Birecik Barajı kaya kazılarında, Aitik açık işletmesinde ve Tarsus Ayırımı-Gaziantep Otoyolu T2 Tüneli'nde kullanılan kontrollü patlatma tekniklerinin uygulanmasına ait bilgiler verilmiştir. Sonuç olarak iyi bir kontrollü patlatma yapılabilmesi için dikkat edilmesi gereken kontrollü patlatma yönteminin, delik çapının, delik düzeninin, patlayıcı maddenin ve ateşleme elemanının seçimidir. Kontrollü patlatmanın ideal koşullan jeolojik yapıya da bağlı olarak deneme yanılma yoluyla bulunur. Kullanım yerine bağlı olarak bazı değişiklikler yapıldıktan sonra kontrollü patlatma kullanılarak birçok uygulama alanında başarılı sonuçlar elde edilebilmektedir.

Özet (Çeviri)

V ABSTRACT Many problems occur due to blasting which is applied in mining, construction and other substructure industry. In this thesis, the controlled blasting techniques that improve the prevention of damages in the final wall have been considered. In the area in which the final walls are necessary, while drilling and blasting costs are tried to reduce, the blasting works influence the final wall negatively. In this reason the controlled blasting techniques which improve to prevent the damages in the final wall have to be applied. In open pit mining applications, road cuts, tunnelling, dam construction and trench blasting, the controlled blasting techniques are used to prevent the damages such as back break, end break in the final wall and the damages occurring from flyrock. In this thesis, the controlled blasting techniques are studied under the titles as line drilling, cushion blasting, smooth blasting, pre-splitting, combined methods and the controlled blasting techniques which are used in trench blasting. In line drilling, a plane of weakness is created by closely spaced drilling, small diameter and more lightly charged holes along the perimeter of the excavation to break the primer blast effect also reflect some shock waves which occur from blasting. In cushion blasting, after the main blast material is removed, the secondary blasting is applied by using the blastholes which are charged with small, well distributed charges in completely stemmed holes. In smooth blasting, not only the perimeter holes but also the holes which is directly adjacent to the perimeter holes have light charges. Smooth blasting holes are fired with higher delay times than the main blastholes. In pre-splitting, the blastholes which are relatively closely spaced, lightly charged, not stemmed holes along the perimeter of the blast are used. Pre-splitting holes are fired together with the main blast, but with the lowest interval number. In combined methods, different methods are used together. In controlled trench blasting, all holes in a row are in theVI same line and the charge concentrations of perimeter holes are reduced, but the charge concentrations of middle holes have to be increased. Holes for controlled blasting are drilled with top hammer crawler drills, using 038...64mm drill holes with 025...38mm extension drill steels. Gurit, Elbar-1, Emulite-100, Emulite-150, Gom II A-l and detonating cords are some explosives that are used in controlled blasting. Delayed electrical caps and non electrical firing equipment such as Nonel caps, detonating cords are used as firing equipment in controlled blasting. In this thesis, Borçka Dam project has been investigated personally. The best results obtained from controlled blasts for Borçka project, with average specific charges of 0.352kg/m2 for dam construction and 0.288kg/m2 for road construction. The information of controlled blasting applications at Birecik Dam, Aitik open pit mine and T2 Tunnel on the Tarsus crossing Gaziantep Motorway have been investigated from the literature. As a result, necessary parameters to be considered for a good controlled blasting are to select the controlled blasting method, the diameter of the blasthole, location of the drillholes, the explosive and the firing equipment. The ideal conditions of controlled blasting that also depend on the geological structure can be found by trial and error method. By doing necessary changes on controlled blasting techniques according to application locations, good results can be obtained from controlled blasting in many application places.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    332340

    Patlayıcı madde kullanılarak yapıların kontrollü yıkılması ve verimliliğinin incelenmesi

    Controlled demolition of structures by using explosives and examination of its efficiency

    MERİÇ CAN ÖZYURT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul Üniversitesi

    Maden Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÜMİT ÖZER

    YRD. DOÇ. DR. ABDULKADİR KARADOĞAN

  2. Tez No

    879053

    Design of multifunctional architected cellular structures under dynamic loads

    Dinamik yükler altında çok fonksiyonlu mimarilendirilmiş hücreli yapıların tasarımı

    ZANA EREN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Havacılık ve Uzay Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Uçak ve Uzay Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ZAHİT MECİTOĞLU

  3. Tez No

    868594

    Comprehensıve analysıs of vıtamın D3 adsorptıon and monıtorıng usıng QCM wıth hydrophobıc algınate-halloysıte nanoclay composıte bılayers

    Hidrofobik aljinat-halloysit nanokil kompozitleri QCM kullanılarak D3 vitamini adsorpsiyonu ve izlenmesinin kapsamlı analizi

    MERVENUR KİRAZOĞLU

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Biyomühendislikİstanbul Teknik Üniversitesi

    Nanobilim ve Nanomühendislik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BİRGÜL BENLİ

  4. Tez No

    246502

    Açık ocaklarda patlatma kaynaklı sarsıntıların Taguchi Yöntemi kullanılarak parametre optimizasyonu ile azaltılması

    Reducing explosion based shocks in open mines through parameter optimization using Taguchi Methods

    BAHADIR UYĞUR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Maden Mühendisliği ve MadencilikDumlupınar Üniversitesi

    Maden Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HAKAN AYKUL

  5. Tez No

    535418

    Akıllı ev sistemlerinde güncel teknolojilerin incelenmesi

    Investigation of current technologies in smart house systems

    ZAFER YÜKSEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    İnşaat Mühendisliğiİstanbul Aydın Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET FATİH ALTAN

Geri Dön