Cumhuriyet Dönemi'nde Türkiye'de bilgi üretimi
Knowledge production in Turkey during the Republic Period
- Tez No: 122294
- Danışmanlar: DOÇ.DR. NAZLI ALKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bilgi ve Belge Yönetimi, Information and Records Management
- Anahtar Kelimeler: Bilgi üretimi, Kitap üretimi, Bilgi toplumu, Knowledge production, Information society, Book production
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 498
Özet
öz Toplu, Mehmet, Cumhuriyet Döneminde Türkiye'de Bilgi Üretimi, Doktora Tezi, Danışman: Doç. Dr. Nazlı Alkan, 498 s. Bilgi, insanın yeryüzünde var olduğu andan itibaren onun toplumsal etkinlikleri ile birlikte gelişmiş ve toplumsallaşmıştır. Toplumsal yapı geliştikçe bilgi üretim sistemi de gelişmiş, her toplumsal yapı kendi bilgi üretim sistemini oluşturmuştur. Özellikle endüstri devrimi ve ulusal devletlerin ortaya çıkışı, bilgi üretim sürecini tümden değiştirmiş, daha önceleri büyük ölçüde bireysel çabalara dayalı olarak yürütülen çalışmalar kurumsallaşmış ve sistemleşmiştir. Endüstri devriminin tamamlanıp, bilgi toplumuna geçiş süreci ile birlikte, iktisadi ve toplumsal yaşamın bütün alanları bilgi ve onun ürünlerine bağımlı bir gelişim gösterirken, bireyin kendini tanımlama ve geliştirme aşamasında da bilgi en etkin güç olmuştur. Bilginin, para, toprak, hammadde vb. gibi insan yaşamının ve üretim sürecinin bir parçası haline gelmesi, daha sonra da öneminin gittikçe artarak kendisinin önemli bir gelir kaynağına dönüşmesi, bilgi üretiminde çok daha ciddi politika ve yaklaşımları gündeme getirmiştir. Özellikle gelişmiş ülkelerde, devletin bilimsel araştırmaya yön ve destek vermesiyle birlikte, bilgi üretimi önemli bir devlet politikası haline gelmiştir. Bunun sonucu olarak ulusal bütçeden, bilgi ve teknoloji üretimine daha fazla kaynak ayrılmaya ve bilimsel araştırmalarda daha fazla insan gücü istihdam edilmeye başlanmıştır. Bilgi üretimi alanındaki bütün bu gelişmeler, onun yayımım da etkilemiş ve tarihsel süreç içerisinde en etkin bilgi yayım aracı kitap olmuştur. Türkiye'de Cumhuriyet dönemi boyunca, iktisadi ve toplumsal alanlarda, 1923 yılı ile kıyaslanmayacak ölçüde önemli gelişmeler meydana gelmiştir. Bu süreç içerisinde iktisadi yapı, tarımdan sanayii sektörüne doğru bir gelişim gösterirken, toplumun eğitim düzeyi de önemli ölçüde yükselmiştir. Ancak bu gelişmeler, Türkiye'de bilgi üretimini etkin kılacak toplumsal yapıyı ve koşullan oluşturmamıştır. Bilgi üretimi, büyük ölçüde Devletin politika, uygulama ve kurumlarıyla sınırlı kalmış, diğer toplumsal kesimler, bu yapı içerisinde etkin olarak görev ve sorumluluk alamamışlardır. Türkiye'de bütün gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi, bilgi üretimi ve kullanımının en etkin olduğu yapı eğitim kurumlandır. Bütün bu etkenlerden dolayı, Türkiye'deki bilgi üretimi, ekonomik, kültürel, teknolojik, siyasal vb. tüm toplumsal alanlarda toplumun gelişimini sağlayacak nitelik ve nicelikde değildir. Toplum, gelişimini sağlayacak bilgi birikimini kendi kaynaklarından yeterince ve etkin bir biçimde elde edemediğinden, kendi çıkış yolunu da sağlıklı bir şekilde saptayamamaktadır. Bununla birlikte iktisadi ve toplumsal yapıda da, böyle bir anlayış henüz gelişmiş değildir. Bilgi üretimi ve kullanımının yeterince gelişememesi, doğal olarak onun yayımını sağlayan kitap üretiminin gelişimini de olumsuz yönde etkilemiştir. 1923-1999 yıllan arasında Türkiye'deki kitap üretimi oransal olarak fazla bir değişim göstermemiş, ancak mevcut durum korunabilmiştir. Günümüzde yüksek gelirli ve bilgi toplumu sürecindeki ülkelerde, her bir milyon kişiye düşen kitap sayısı 600 ile 1750 arasında değişirken, bu oranlar üst orta gelirli ülkelerde 250 ile 400, orta gelirli ülkelerde 100 ile 200 ve düşük gelirli ülkelerde de 10 ile 80 arasında değişmektedir. Cumhuriyet dönemi boyunca Türkiye'de her bir milyon kişiye düşen kitap sayısı 80 ile 180 arasında değişirken günümüzde bu oran 140 civarındadır. Bu oranlar orta gelirli ülkelerdeki kitap üretimi oranıyla aynı düzeydedir. Bu da Türkiye'nin iktisadi ve toplumsal gelişmişliği ile bilgi üretimi aynı düzeyde olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Toplu, Mehmet, Knowledge Production in Turkey During the Republic Period, Ph.D. Thesis, Advisor: Assoc. Prof. Dr. Nazlı Alkan, 498 p. Knowledge has been developed and socialized along with the social activities of human beings from the beginning of the human life on earth. Knowledge production system has developed as the social structure improved, and each social structure has established its own knowledge production system. The industrial revolution and the emerging of national states completely changed the knowledge production process; the research work that had been conducted by individuals became institutionalized and systematic. Following the end of the industrial revolution and the transition to the information society, all the components of the economical and social life have experienced a development dependent on knowledge and its products, and knowledge has become the most important force on individual's defining and improving himself. Knowledge's having become a part of human life and production process such as money, land, raw materials, etc. and then an important source of income by itself, has required much more serious politics and approaches in knowledge production. Especially in developed countries, knowledge production has become an important state policy as a result of government support and direction for scientific research. This has led to allocating more resources and employing man power for knowledge and technical production. All these developments in the area of knowledge production has effected the way knowledge was spread, and historically, books have been the most effective tool for this. During the Republic period important development that can not be compared to the pre-Republic period has occured in Turkey in the economical and social fields. While economical structure has shown a transition from agriculture towards industrial sector during this period, the education level of the society has improved significantly. However, these developments have been unable to establish the social structure and conditions that are necessary to make the knowledge production effective in Turkey. Knowledge production has been limited mostly to the policies, applications and institutions or the state, and other social groups could not particape in this structure effectively. As in other developing countries, the structure where the knowledge production and usage are most effective is the educational institutions. As a result of all these factors, the knowledge production in Turkey does not have the quality and quantity to provide the required support for the society to develop in economical, cultural, technological, political and other similar areas. Since the society can not obtain the required accumulation of knowledge from its own sources, it can not determine its solutions effectively. Moreover, such an understanding has not been developed in the economical and social structure. Insufficient development of knowledge production and knowledge utilization has naturally had a negative impact on the book publication that would disseminate the knowledge. Book publications when compared population ratio between 1923 and 1999 not have any significant change. The number of books for one million people in high income societies that are the process of becoming information society is between 600 and 1750. These ratios are 250-400, 100-200 and 10-80 for over middle, middle and low income countries, respectively. In Turkey during the Republic period, this number has changed between 80 and 180, and currently is around 140. This is the level of middle income countries and it shows that the knowledge production is at the same level as the economical and social development in Turkey.
Benzer Tezler
- Türkiye'de Erken Cumhuriyet Dönemi zanaat ve endüstri üretiminde tasarım
Design in crafts and industry of the Early Republican Turkey
GÜLNAME TURAN
Doktora
Türkçe
2009
Sanat Tarihiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYLA ÖDEKAN
- Cumhuriyet Dönemi'nden günümüze Ankara'da kurulmuş pastane ve şekerleme işletmelerinin gastronomi kültürü açısından incelenmesi
Established in today to Ankara from the Republic Period of bakery and confectionery property investigation of gastronomy culture
BÜŞRA NUR AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıBaşkent ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TULGA ALBUSTANLIOĞLU
- Uluslararası ticarette korumacı eğillimler ve Türkiye
Protectional trends in international trade and Turkey
BURCU ERGİN
- Rosa damascena Mill.'nın Türkiye'deki yayılışı, karakterizasyonu ve Isparta koşullarında verim analizi
Distribution of Rosa damascena Mill. in Türkiye, characterization and yield analyses in Isparta conditions
BEKİR YILDIRIM
- Halit Femir'in (1910-1954) hayatı ve mimarlığı
Halit Femir's (1910-1954) life and architecture
BİLGE EKİN İNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP KUBAN TOKGÖZ