16. yy. Türk kitap kaplarının özellikleri
Die Besonderen charaklenistika der Türkischen bucheinbönde des 16. jhdets
- Tez No: 13734
- Danışmanlar: PROF.DR. İLHAMİ TURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1990
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 249
Özet
-239- OZET XVI. yy Türk Kitap Kaplarının Özellikleri: XVI. yy Türk klasik cilt sanatı ;Uygurlardan beri süregelen Türk uygarlıklarının ve İslara kültürünün geçirmiş olduğu sa nat anlayışlarının zaman içerisinde yoğrulmasıyla oluşmuş ve kendisini bulmuştur. XVI. yy cilt sanatının üslub özelliklerini incelerken, ön dö nemlerin üslup ve teknik özelliklerini araştırarak bu yy'da- ki üslup ve teknik özelliklerin VII. yy'dan beri gelişimini sürdüren zengin dekoratif geleneklerden kaynaklandığını tes pit ettim. XVI. yy cilt sanatının en önemli özelliği ciltlerin büyük bir bölümünün teknik ve kompozisyonda bel-irgin ilkeler kul lanılarak yapılmış olmasıdır. Bu ilkeleri bir kaç ana başlık tı toplamak mümükündür: 1. Kapaklar ; Kitap boyotoyla aynı tutularak kesinlikle kitabın sınırını aşmaz. 2. Kapaklar genellikle gömme şemse kompozisyonludur. (Dış ka paklarda)-240- 3. İç kapaklar genellikle“kaatığ”tezyinatlıdır. 4. Şemse kompozisyonunun etrafı bazen zencerekle, bazen de kalınca bir bordürle çevrelenmiştir. 5. Kompozisyonlar motiflerin işleniş tarzlarına göre isimler alarak farklı görünümlere sahip olmuşlardır. 6. Ciltlerin şirazesine ayrı bir önem verilerek belirgin de senler kullanılmıştır. 7.SÎrt kesinlikle düz tutularak üzerine yazı yazılmamıştır. 8. Kapaklar oyularak önceden hazırlanmış kalıpların basılmasıyla tezyin edilmiştir. 9. Altın, tezyinatların en çok kullanılan malzemesi olmuştur. 10. Ciltler genellikle Saray Ehli Hiref'inde kayıtlı olan cilt, nakkaş ve müzehhib atelyelerinde ortaklaşa uçalışmalar sonu cunda, eserler de genellikle mücellit isimlerine yer verilmemiştir.-2A1-“ 11. Gömme Şemse Cilt lerinin dışında ”Murassa" (Mücevherli) Cilt'lerde devrin kompozisyon özelliklerine sadık kalınarak yapılmıştır. XVI. yy'da ulaşılan bu muhteşem teknik ve kompozisyonlar, XX, yy'a kadar zaman içerisinde farklılıklar göstererek gelişerek en son yy'larda gerileme kaydederek ulaşmıştır. XX. yy'da M.S.U.'nde Cilt Sanat ı üzerine kurulan atelyeler- de Sayın İslam Seçen gözetiminde Cilt Sanatı canlandırılmaya çalışılmaktadır.
Özet (Çeviri)
-242- ZUSAMMEN FASSUG Die besonderen Charaklenistika der tiirkischen Bucheinbönde des 16.Jhdets. Die Buchkunst des 16. Jhdts. entstand mit der Wandlug des Kunstverstöndnisses der seit den Uyguren existierenden tiirkischen Zivilisation un der islamischen Kultaund erhielt durch diese ebenso ihre Tdentitöf. im Rahmen roeiner Untersuchung der Stil-Charakteristika in der Buchumst des 16. Jhdts \ ich fust.dass die Wurzeln dieser Besonderheiten in Darstelliung und Technik in den sich seit dem 7.Jhdt enlwickelnden Tradihonen, die besonders reich an Verzierungen seind, liegen. Die wichtiosten herkmale der Bucheinbânde des 16. Jhdts. sind die auffâlligen Grundelemente in Technik und Komposition. Diese Elemente können in den f olgenden.Punkten zusammengef asst werden : l.Der Bucheinband muss in jedem Fall mit den hassen des Buches iibereinstimmen.-243- 2.1m den Bucheinband ist aussenseitig zumeist eine Roselte eingeleğt. 3. Der Inneneinband ist im allgemeinen“Kaatığa”\ (Eingravierungen) verziet. 4.Jene Rosetten-Komposition ist von“Zencereks”oder auch von einer breiten Einfassung (Bordiire) umgeben. 5.Diese Kompositionen werden nach ist und Weise des Einlegens der Motive unterschiedlich benannt 6. Die“Şiraze”des Bucheinbandes wird durch Verwendung auffâlli- ger Ornamente hervorgehaben. 7. Der Rückenteil des Buches wird in jedem Faille unverziert und unbeschrieben gehalten. 8. Die Buchbânde werden durch den auf die vorberiteten Matrizen ausgeiibten Druch verziert. 9.Zur Auschmiickung wurde aus hâufigsten gold verwendet. 1.0. Die Buchinbönde sind im allgemeiner in den void“Ehli Hiref”des Palastes registrierten Ateliers def Bûchmaler Miniaturma- ler (nakkaş) und der Goldeinleger (miizehhib) gergestellt worden Da sie in Gemeinschaf tsarbeit entstanden“, w.urden die Namen der Buchbinder (miicellit) nicht aûf den Einband ğesetzt. ll.Neben den Bucheinbanden mit eingelegter Roselte wurden sog. ”Murassa", d. s. mit Juwelen geschmuckte Einbande hergestellt, die im Einblang mit den jeveligen zeitgenössischen Kompositi onen standen.-254- Diese hervorragende Technik und Kompositionen, die im lö.Jhdt erreicht wurden,haben bis in das 18. Jhdt. hinein Veranderungen erf ahren, wurden waiter entwickelt und gerieten erst in den letzten 2 Jhdtt im Zuge ihres Niedergangs in Vergessenheit. Im 20.Jhdt.wird nun an der Mimar Sinan Universitat die Kunst der Buchmalerei und Buchbinderei unter der Leitung von Herrn Islam Seçen wiederzubleben versucht.
Benzer Tezler
- Tire Necip Paşa Kütüphanasi'nde bulunan İbn-i Sina'ya ait Kitab-üş Şifa ve İbn-i Kasım'a ait Ravzul Ahyar isimli yazmalardaki tezhiplerin Türk sanatı tarihi açısından incelenmesi
Başlık çevirisi yok
ESİN GÜRTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
El SanatlarıEge ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEKİR DENİZ
- Tezhip sanatının kullanım alanları
Başlık çevirisi yok
FARUK TAŞKALE
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1994
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. İLHAMİ TURAN
- Kastamonu Yazma Eser Kütüphanesinde korunan 16. yy. a ait el yazması eserlerin ebrularının incelenmesi
Examining of marbling of manuscripts belonging to the sixteenth, protected in the Kastamonu Manuscript Library
MERT COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
El SanatlarıKastamonu ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM MUSTAFA VUSLAT NOYAN GÜVEN
- 16. yy Üsküdar tarihi camilerinde yer alan hat eserleri ve hattatları
Calligraphy artworks on Üsküdar historical mosques and calligraphers of 16th century
NİYAZİ ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıSakarya ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. MESUDE HÜLYA DOĞRU
- Yavuz Sultan Selim Devri 1517 tarihli (16. yy), TİEM (Türk İslam Eserleri Müzesi) de bulunan 224 envanter numaralı Kur'an-ı Kerim'in tezhip açısından incelenmesi
Yavuz Sultan Selim Period 1517(16th century) TIEM (Turkish Islamic Art Museum) in the inventory number 224 Quran in terms of illumination examination
NURDANUR ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. MÜNEVVER ÜÇER