Moğollar' ın Gizli Tarihi'ne göre XIII. yüzyılda Moğollar'ın sosyal yapıları
The Social structures of the Mongol in XIII. century according to The Secret History of the Mongols
- Tez No: 144375
- Danışmanlar: PROF.DR. ÖZKAN İZGİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Tarih, Sociology, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
ÖZET Moğol sosyal yapısı için temel kaynak olan Moğolların Gizli Tarihi, XIII. yüzyılı içine alan eski devre aittir. Moğolların menşe' efsanesiyle başlayan eser, Cengiz Han' m hayatını,“Han”unvanını alışı ve Moğol birliğini sağlama sürecindeki mücadelelerini kapsamaktadır ve XIII. yüzyıl Moğol toplumunu çeşitli yönlerden muhakeme edebilmemizi sağlayacak çok zengin materyaller içermektedir. Moğolların Gizli Tarihi detaylı bir şekilde incelendiğinde; yasun (aile), obog~obox (soy), irgen (halk, aşiret)'lerin yer aldığı Moğol sosyal yapısının, XIII. yüzyılda Cengiz Han tarafından birliğin sağlanması ve devletin kurulması ile birlikte farklı bir şekil aldığı, obog, irgenin aynı zamanda birer askerî birlik şeklinde teşkilatlandırıldığı anlaşılmaktadır. Moğol sosyal yapısı içinde kadının, göçebe hayatın gereği olarak ekonomik-sosyal hayatta önemli rol oynadığı, egzogami yani dıştan evliliğin esas olduğu, çok eşliliğin de yaygm bir âdet olarak görüldüğü ve genel olarak Moğol toplumunda aynı soya mensup olanların urug~urux, yani akraba, kardeş ve diğer kabileye mensup olanların yabancı“jad”olarak tanımlandığı görülmektedir. Yine Moğolların Gizli Tarihi 'ne göre; ulusun yani devletin başmda bulunan kimseye kağan, han denildiği ve kurultay tarafından seçildiği; an'aneye göre kağanın mülkü sayılan devletin, sülalenin erkek evlatları (köbegün, prens)'na miras olarak, belirli bir hissenin yönetimlerine verildiği ve bunlara bağlı olarak kabiliyet, cesaret ve beceriklilikleri ile seçilmiş olan noyanlarm, yasun ve obog gibi daha küçük birimlerin yöneticileri olduğu; idare eden ve emir veren bu zümrenin altında, harp esnasmda“asker”olarak vazife gören, xaracu denen geniş halk tabakası ve bunların arasında yer alan unagan-bogol (vassaller) ve ötöle-bogol (hizmetliler) 'ların yer aldığı tespit edilmektedir. Eserde geçen anlatımlardan, Moğol toplumunda, farklı kabilelere mensup kişiler arasında karşılıklı hediyeler vermek suretiyle gerçekleştirilen andalık (dostluk ittifakı)'m, nesilden nesile intikal eden ve tüm kabile üyelerini de kapsayan kan11 davasının Moğol sosyal hayatında, insanlar arası ilşikilerde belirleyici oldoğu anlaşılmaktadır. Bu çalışma, XIII. yüzyılda Moğolların sosyal yapısını, Moğolların Gizli Tarihi ve ulaşılabilen diğer kaynaklar çerçevesinde ele almışta.
Özet (Çeviri)
in ABSTRACT The Secret History of the Mongols, which is the basic reference for the Mongolian social structure, belongs to ancient periods including XIII. century. The work starting with the Mongolian legend of origin contains the biography of Cenghiz Khan, his being titled as“Khan”and his struggle during the period of maintaining the Mongolian unity. It also includes very rich materials that could enable us to evaluate the XIII. century Mongolian society from various aspects. When The Secret History of the Mongols is examined in detail, it is understood that the Mongolian social structure, which includes yasun (family), obog-obox (race) and irgen (people, tribe), gained a new shape together with the maintenance of unity and foundation of the state by Cenghiz Khan in XTTI. century, and that obog and irgen were also organized as military units. Within the Mongolian social structure, it is seen that woman plays an important role in the economic-social life as a necessity of nomadic way of life; exogamy, in other words marrying only outside one's own tribe, was valid; polygamy was also observed as a widespread custom and in general those who came from the same race, namely kins and brothers were called urug-urux while those coming from the other tribes were called as“jad”in Mongolian society. Again according to The Secret History of the Mongols, it is found out that the one ruling the nation, that is to say the state, was called khan and was appointed by the assembly; a part of the state, which was considered as the property of khan in compliance with traditions, was given under the management of the male offspring (Köbegün, prince) of the family as an heritage; and accordingly noyans that were famous for their ability, courage and skillfulness became the administrators of smaller units such as yasun and obog; and there was a wide stratum of people called as xaracu, who were below the ruling and ordering group and served as“soldiers”at wartime; and that unagan-bogol (vassals) and ötöle-bogol (servants) were also included among xaracu. It is understood from the expressions in the above-mentioned work that andalik (alliance of friends) in Mongolian society, which was formed by exchangingIV gifts between members of different tribes, and the blood feud passing from generation to generation and involving all of the tribe members, were determinant in inter-personal relations in Mongolian social life. This study examines the social structure of the Mongols in XIII. century within the framework of The Secret History of the Mongols and the other sources that could be attained.
Benzer Tezler
- 17.yüzyıl Moğol müverrihi Saganseçen'in, 'Had-un Ündüsün-ü Erdeni-yin Tobçı' (Hanların menşei hakkında hazinelerinin tarihi) IV.bölüm eserinin tercümesi ve değerlendirmesi
'Had-un Ündüsün-ü Erdeni-yin Tobçi' (Precious summary of the origin of the khans') a mongolian chronicle of the year 1662 by saγang sečen part IV Turkish translation and valuation
GANJIDMAA CHIMEDDORJ
- Moğollarda psikolojik harp ve işkence teknikleri
Psychological warfare and torture techniques in Mongols
OZAN KÖKLÜNAR
- Tevârih-i Güzide–Nusret Nâme'nin Türk-Moğol tarihi açısından değerlendirilmesi
Historical analysis of Tevârih-i Güzîde-Nusret-Nâme
OCHIRPUREV DUGER
- Ermeni kaynakları ve seyahatnamelere göre Cengiz Moğollarının kültürel yapısı
According to Armenian sources and travelogues Mongols of genghis cultural structure
KENAN TEMEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
TarihAfyon Kocatepe ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CİHAD CİHAN
- Çingiz-namelere göre Moğol toplum yapısı
Mongolian social structure according to Cingiz-nâmes
ABDUL METİN ÇELİKBİLEK
Doktora
Türkçe
2022
TarihSelçuk ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEFER SOLMAZ
PROF. DR. SAADETTİN YAĞMUR GÖMEÇ