Kasyeri ili Gömürgen Kasabası ağzı
The dialect of Gömürgen Town of province Kayseri
- Tez No: 146546
- Danışmanlar: PROF. DR. ÜMİT TOKATLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
IX ÖZET KAYSERİ İLİ GÖMÜRGEN KASABASI AĞZI Anadolu ağızları üzerindeki çalışmalar 1900'lü yılların başlarında yapılmaya başlanmıştır. Bu çalışmalar Türk bilim adamlarının Anadolu ağızlarının zenginliğini ve önemini kavramlarını sağlayarak bu konuda yeni çalışmaların yapılmasına öncülük etmiştir. Maddi ve manevi zorluklar sebebiyle ağız çalışmalarına gösterilmesi gereken ilgi sınırlı kalmıştır. Bu sebeple ağızlar üzerinde yapılan çalışmaların sayısı fazla değildir. Anadolu, geniş coğrafyasıyla farklı kültürleri bünyesinde toplayan bir yapıya sahiptir. Anadolu'da yaşayan farklı insan topluluklarının oluşturduğu yapı, onların siyasi, sosyal, ekonomik yapısını etkilediği kadar kullandıkları dili de etkilemiştir. Bu etki Türkçe bazı kelimelerin unutulmasına, bazılarının da fonetik değişmelere uğramasına yol açmıştır. Bu tezi yazmaktaki amacımız da Kayseri'nin Akkışla ilçesine bağlı Gömürgen Kasabası'nda konuşulan ağzın fonetik ve morfolojik yapısını inceleyerek bu bölgedeki dilimize ait özellikleri eriyip yok olmaktan kurtarmaktadır. Çalışmamızın asıl bölümünü Kayseri'nin Akkışla İlçesi'ne bağlı Gömürgen Kasabası ağzından derlediğimiz metinler, bu metinlerin grameri ve metinlerde geçen anlamı bilinmeyen kelimelerin sözlüğü oluşturmaktadır. Ülkemizde henüz dil labaratuvarları bulunmadığı için biz de klasik yöntem olan dinleme yöntemi kullandık. Metinleri ses alma cihazıyla dişleri sağlam, peltek konuşmayan, köyün dışına çok çıkmamış, okuma-yazması olmayan veya ilkokulu terk eden yaşlı kişilerden derlemeye çalıştık. DerlemelerimiziX Tuncer Gülensoy'un“ Kütahya ve Yöresi Ağızları”9 adlı kitabında kullanılan yönteme göre inceledik. İncelediğimiz metinlerde görülen ses ve şekil özelliklerini şu şekilde özetleyebiliriz. Kasabamız ağzında normal ünlülerin yanında çeşitli ses etkileriyle oluşan ünlülerde vardır. Hece kaynaşması ve ünsüz düşmesi sonucunda oluşan uzun ünlüler ile çeşitli sebeplere bağlı olarak ortaya çıkan ünlü değişmelerine çok fazla rastlanır. Ünlü türemesi olayı önseste çok fazla görülür içseste ve sonseste de vardır. Önses, içses ve sonseste ünsüz değişmeleri çok fazladır. Önseste artdamak k'sı tonlu ğ-ya dönüşür kelime içinde ise -k - > - h - değişimi yaygındır. Önseste h - ilişmesi yaygındır, y- ilişmesine de bir kelimede rastlanır. Gerileyici ve ilerleyici ünsüz benzeşmelerinin örnekleri fazladır. Ünsüz ikizleşmesi olayı da görülür.Ünsüz düşmesi, hece kaynaşması ve yutumu olayları da kasabamız ağzının özelliklerindendir. Nazal n (fi) ünsüzü yaygın olarak kullanılır. Yapım ekleri ve çekim eklerinde birkaç ses değişimi dışında yazı dilimizden farklı bir kullanım yoktur. Anahtar kelimeler : 1)Gömürgen 2) Ses Bilgisi 3) Şekil Bilgisi 4) Sözlük Tuncer Gülensoy ; (1988).
Özet (Çeviri)
XI ABSTRACT THE DIALECT OF GÖMÜRGEN TOWN OF PROVINCE KAYSERİ The researches about Anatolian dialects have been carried out since 1900s. Turkish Scientists not only consider the importance and richness of Anatolian dialects but also become a lead to make new works by the help of these researches. Due to lack of physical and moral troubles the required regard can not be shown. So the works about dialects are not too much. Anatolia with a wide territory has a structure that which combines different cultures. The structure of different groups living in Anatolia, affects not only their political, social and economic conditions but also affects their languages. Some Turkish words have been forgotten and some of them are changed phonetically owing to these affects. Our aim for this thesis is to investigate the phonetic and morphologic structure of the dialect of Gömürgen country from Kayseri and to put lid on to distinguish the specialties of our language. The main part of our work is consist of the texts which were gathered from the dialect of Gömürgen country, the grammar of these texts, and the dictionary for unknown words of these texts. We preferred the classical method (listening) owing to the fact that there is not any language lab in Turkey. We tried to gather texts from old people who have healthy teeth, do not stammer, do not go out of the village, do not know how to write and read or quit from primary school. We investigate our gathers according to the method which is used in“Kütahya ve Yöresi Ağızları”book of Tuncer Gülensoy. We can abstract the investigated texts as the following: In our country's dialect there are vowels which occur because of some sound effects near the normal vowels.XII The duplication of vowels are frequently seen in pre-voice. There is also in inner voice and last voice. The letter changes are so much in both pre, inner and last voice. In pre voice the k- of back platal turns into ğ-. h multiply is commonly encountered in pre sound, y multiply is only encountered in a few samples. -k->-h- change is widely seen inner parts of the words. Distinguish of voiceless-consonant, the unit and swallow of syllable is widely seen. A Nazal n («) is widely used. The suffixes are used like our written language except some voice changes. The examples of reverse and forward voiceless-consonant resemblance are so much. Keywords : 1) Gömürgen 2) Fonetic 3) Morphologic 4) Dictionary
Benzer Tezler
- Yarı göçebe hayvancılık faaliyetlerinin kırsal sistemlerin sürdürülebilirliği ve gıda güvencesi bakımından önemi: Gömürgen Köyü (Kayseri) örneği
The importance of semi-nomadic livestock activities in terms of the sustainability and food security of rural systems: Example of Gömürgen Village (Kayseri)
RAMAZAN KOCA
- Kayseri ilindeki küçük ve orta boy işletmelerin uluslararası pazarlara giriş stratejileri üzerine bir araştırma
A research on international market entry strategies of small and medium sized enterprises in Kayseri
EMRAH OZAN MAHİR
- Kayseri ili Vespidae (Hymenoptera: Vespoidea) türleri üzerine ekolojik ve sistematik araştırmalar
Ecological and systematical studies on Vespidae (Hymenoptera: Vespoidea) species of Kayseri province
AHMET ERDOĞAN
- Kayseri ili Kocasinan ilçesi şeker pancarı yetiştirilen toprakların verimlilik durumlarının belirlenmesi
Soil fertility of sugar beet fields in the Kocasinan district of Kayseri
SEDA ERASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ZiraatEge ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİHTER ÇOLAK ESETLİLİ
- Kayseri ili elma bahçelerinde entomopatojen nematodların teşhisi ve elma iç kurduna (Cydia pomonella Linnaeus) (Lepidoptera: Tortricidae) karşı etkinliklerinin belirlenmesi
Identification of entomopathogenic nematodes in apple codling moth of Kayseri province and determination of their efficacy against the apple codling moth (Cydia pomonella Linnaeus) (Lepidoptera: Tortricidae)
ASIM GÜMÜŞSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatErciyes ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN CANHİLAL