Türkiye'de yapı üretiminde modernleşme ve taahhüt sisteminin oluşumu
Modernization of structural production and formation of contracting system in Turkey
- Tez No: 182835
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BÜLENT TANJU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Kalfalar, ebniye meclisi, mimarlık pratiğinin örgütlenmesi, Assistants, public buildings council
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 290
Özet
18. yüzyılın sonlarından itibaren Hassa Mimarlar Ocağı'nın örgütlenmesindeki güçlük dikkatçekicidir. Değişen toplumsal ve ekonomik koşullarla ortaya çıkan yeni mimari zevkler vebeğeniler, imparatorluk içerisinde yeni bir inşaat örgütlenmesini zorunlu kılmıştır. Buçalışmada, 18.yüzyılın sonlarından itibaren yaklaşık iki yüz yıllık süreç içerisinde inşaatörgütlenmesinin geçirdiği değişimler ve bunun yapı üretiminin modernleşmesine katkılarıylataahhüt sisteminin oluşumu anlatılmıştır.Seçilen süreç içindeki değişimleri ve gelişmeleri anlatabilmek için, Başbakanlık OsmanlıArşivi'ndeki belgelerden yararlanılmıştır. Transkripsiyonları yapılan belgeler, 18. yüzyılınsonlarından itibaren yoğun biçimde kalfalar tarafından taahhüt usulü ve sabit maliyet esasınadayalı olarak müteahhitlik hizmetlerinin verildiğini göstermektedir. Hassa MimarlarOcağı'nın anonim yapısını bir kenara iterek bireysel olarak ön plana çıkan kalfalar, Tanzimatdöneminden sonra gerek taşrada, gerekse başkentte inşaat alanındaki diğer meslek gruplarınagöre, daha geniş anlamda faaliyet göstermişlerdir. İnşaat alanının aktörleri etnik köken,meslek grupları, kurdukları ortaklıklar ve şirketlere bağlı olarak incelenmiştir. Bir ihalekanunun olmayışı sebebiyle, ortaya çıkan yolsuzluk, anlaşmazlık, finansman güçlüklerisultanların kararlarına bağlı olarak çeşitli biçimlerde çözümlenmeye çalışılmıştır. Taraflararasında yapılan kontratlar ya da mukavelelerde ortaya çıkan ihale usulüne ait terimler deçalışmanın kapsamı içinde tanımlanmıştır.Tanzimat döneminin çoğunluğu gayrımüslim ve yabancılardan oluşan mimar-müteahhitleri,20. yüzyılın başlarında eski güçlerini kaybederek, yerlerini Türk mimar-müteahhit-mühendislerine bırakmıştır. İdeolojik değişimler, Türk mimarlarının inşaat alanına girmesindeönemli bir etkendir. Savaş, devrim gibi buhranlı bir dönemi içeren 20. yüzyılın başlarıimparatorlukta istihkakları ödenemeyen pek çok müteahhitin ekenomik açıdan zor günlergeçirmesine sebep olmuştur. Diğer taraftan, inşaat alanına faydası olabilecek gelişimlerin defilizlenmeye başladığı görülür. Özellikle, inşaat malzemesi üreten fabrikalar, sigorta şirketleri,bankalar, inşaat ve müteahhitlik şirketleri için başvuruların ve girişimlerin olduğu gözdenkaçmamaktadır. Hem modernleşme çabalarının, hem de ideolojik değişimlerin bir aradayaşandığı bu karmaşık dönemde, mesleki uzmanlaşmanın olmayışı, finasman güçlükleri, ihalekanunun eksikliği ve pek çok başka sorun, Cumhuriyet Türkiyesi'nin müteahhitlerine devredilerek imparatorluk sona ermiştir.
Özet (Çeviri)
As from the 18th century, the adversity of the organization of Hassa Architects? Guild isengrossing. Novel architectural pleasures and tastes arising with the altering social andeconomic conditions made a new construction organization in the empire rather obligatory.The changes that construction organization been through since the 18th century, in a period ofalmost two centuries and the formation of contracting system with the help of modernizationin structural production is described in this study.In order to explain the alterations and developments in this specific period, the documentsfrom Prime Ministry Ottoman Archive is utilized. The documents transcripted shows that thecontractor services provided are extensively based on the process of contraction by assistantsand constant cost basis as of the end of 18th century. The assistants came to the foreground byputting the anonymous structure of Hassa Architects? Guild aside and displayed a largeractivity in contryside as well as in the capital city more than other professional groups in theconstruction area. The actors of construction area are analysed in terms of ethnic origins,professional grouping, partnerships and companies founded. Corrupt practices, conflicts,financial adversities due to the lack of a procurement law were supposed to be solved withvarious methods based on Sultan?s decision. The terms of tendering prodedures from thecontracts and engagements between sides are defined in the extent of this work.The started to lose the power at the beginning of the 20th century and left their places toarchitects, contractors and engineers. Ideological change is the leading factor that thearchitects take place in the construction area. The beginning of the 20th century containing adepressive period of war and revolution, ended up with economically hard times for manycontactors because of nonpaid claims. On the other hand, it is a period when many usefuldevelopments on the construction area started to spread. Especially there were a number ofapplications and initiatives for the factories manufacturing construction material, ensuringcompanies, banks, construction and contracting companies. In a period including both themodernization efforts and the ideological changes at the same time, many problems such asthe lack of professional specialization, financial adversities, lack of a procurement law andmany others were transfered to the contractors of Turkish Republic and the empire ceased torule.
Benzer Tezler
- Kayseri'de 1950-1980 yılları arasında modern yapı üretme geleneğinin kuruluşu
Foundation of the modern construction practises in Kayseri between 1950-1980
BEYZA ONUR
- Piyasa kuramı üzerinden Türkiye'de konut üretiminin ele alınması
Tackling housing production in Turkey through market theory
BERKAY OSKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CANDAN ÇITAK
- Koruma ve tarihsel açıdan idealleş[-tiril-]miş 'Türk evi'nin arkeolojisi: Osmanlı evinin fragmanları ve tipolojik elemanları
Archaeology of the idealized turkish house: Fragments and typlogical elements of the Ottoman house an evaluation from the perspective of conservation and history
UĞUR TUZTAŞI
Doktora
Türkçe
2009
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLGİ YÜCE AŞKUN
- Temsil mekânı olarak taşra ve taşrada kimliğin yeniden üretimi (Milas örneği)
Periphery as a place of representation and reproduction of identity in periphery: The case of Milas
ALTAY ÖMER ERDOĞAN
- Cumhuriyet'ten günümüze Türkiye'de apartman tasarımında geleneksel mimarinin izleri: İzmit Demiryolu Caddesi örneği
Traces of the vernacular architecture in apartment designs in Turkey from Republic Period to the present: The case of Izmit Demiryolu Street
SENEM MÜŞTAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
MimarlıkKocaeli ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVNİHAL ERDOĞAN