Ayıntâbî Mehmed Efendi'nin Tibyân Tefsiri ve Osmanlı toplumundaki yorum değeri
Ayıntâbî Mehmed Efendi's Tibyân Tafseer and the valuation of interpretation in the Ottoman society
- Tez No: 188671
- Danışmanlar: DOÇ.DR. ABDÜLHAMİT BİRIŞIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
TEMEL İSLAM BİLİMLERİ ANABİLİM DALITEFSİR BİLİM DALIAYINTÂBà MEHMED EFENDİ'NİN TİBYÂN TEFSİRİ VEOSMANLI TOPLUMUNDAKİ YORUM DEĞERİRECEP ARPA(Yüksek Lisans Tezi)Osmanlı halkının okuduğu tefsirlere bakıldığında bunlardaki tasavvufû ağırlıkaçıkça görülür. İlmiye sınıfı daha çok ilmû tarzda yazılan Arapça tefsirleri okurken,halkın genelde Türkçe'ye tercüme edilen Tefsûrü Ebi'l-Leys es-Semerkandû, Mevâhib-iAliyye ve Tibyân gibi tefsirleri okuduğunu müşâhede ediyoruz. Bu tefsirlerin en temelözellikleri rivayete ve tasavvufû yorumlara fazlaca yer vermeleridir. Böyle olmayanlarda mütercimlerce bu açılardan zenginleştirilmiştir. Bu çalışma, Ayıntâbû MehmedEfendi'nin Tibyân Tefsiri'nin metodunu incelemek ve bu tefsirin Osmanlıtoplumundaki yerini belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Tibyân Tefsiri, Hıdır b.Abdurrahman el-Ezdû ed-Dimaşkû'nin et-Tibyân fû tefsûri'l-Kur'ân adlı Arapçatefsirinin genişletilmiş ve yeniden düzenlenmiş Türkçe tercümesidir. Padişah IV.Mehmed'in arzusu üzerine Ayıntâbû Mehmed Efendi tarafından yazılmıştır. Osmanlıtoplumunun dûnû hayatına ve Kur'ân anlayışına büyük ölçüde te'sir eden Tibyân Tefsiri,Muhtevasının Osmanlı toplumunun geleneksel İslâm anlayışıyla paralellik arz etmesi,İlk Türkçe matbu tefsir olması, üslûbunun anlaşılır ve kolay olması, muhtasar ve tambir tefsir olması gibi çeşitli sebeplerle Osmanlı toplumunda büyük bir rağbet görmüştür.Dokuz defa Arap iki defa da Latin harfleriyle Mısır'da ve İstanbul'da basılmıştır.Tibyân Tefsiri ilmû bir gâyeyle değil de Kur'ân'ın mânâsını halkın anlaması amacıyla?avâmû? bir üslupla yazıldığı için, tefsir ilmine yeni şeyler katma noktasında yetersizkalmasına rağmen geniş halk kitleleri tarafından büyük rağbet görmüştür. OsmanlıdaTanzûmât'tan II. Meşrutiyet'e kadar en fazla basılan Türkçe tefsir olmuştur.Anahtar KelimelerOsmanlıca, Ayıntâbû Mehmed, Tefsiri Mehmed, Tibyân Tefsiri, Tercüme, Osmanlıtoplumu.Danışmanı: Doç.Dr. Abdulhamit Birışık Sayfa sayısı:128
Özet (Çeviri)
AYINTÂBÃ MEHMED EFENDİ?S TİBYAN TAFSEER AND THE VALUATİONOF İNTERPRETATİON İN THE OTTOMAN SOCİETYRECEP ARPAAbstractThis study aims to examine the method of Ayıntâbû Mehmed Efendi?s Tafseer al-Tibyan and indicate its position in Ottoman society. When one looks at thecommentaries on the Qur?an read by Ottoman society, he or şhe understood that a lot ofthem vere mystical charecter. While the scholars of Ottoman read Arabic commentarieswritten in academic way. The people was reading mystic commentaries of Abu al-Laysal- Samarkandi, Mavahib I Aliyyah, Tibyan and several other commentaries. The mostimportant peculiarity of these was that they were written in a narrative and mystic way-interpreters were expanding all the commentaries in this way. Tafseer al-Tibyan is theinterpretation of al-Tibyan fi Tafseer al-Qur?an, by Hızır b. Abdurrahman in Arabiclanguage. İt was prepared for the wish of ruler (sultan) IV. Mehmed. İt became verypopular and affected their religious life and understanding of the Qur?an. Because itscontent is similar with understanding of the Qur?an in Ottoman society, it is the firstpuplished Turkish commentatory and it could be understood easly becouse of its clearlanguage, it has been puplished nine times with Arabic and two times with Latincharacters in Cairo and İstanbul. Tafseer al-Tibyan wasn?t written for the purpose ofthat it couldn?t contribute new things to Tafseer. İt was puplished numerously fromTanzimat to II. Meşrutiyet.Key WordsOttoman Turkish, 'Ayintabi Muhammad, Tefsiri Muhammad, Tafsir-e Tibyan,Translation, Ottoman society.Advisor: Abdulhamit Birışık, Associate Professor Number of pages: 128
Benzer Tezler
- Ayntâbî'nin Tercüme-i Tibyan tefsirinin muhteva ve metod bakımından değerlendirilmesi
The evaluation of Ayntâbi?s Terceme-i Tibyan commentary with regard to content and method
ORHAN İYİBİLGİN
- Hanende Mecmuası'nın ilk yedi makamının eserlerinin güfteleri'nin Osmanlıcadan çevirisi ve incelenmesi
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA DOĞAN DİKMEN
- Mehmed Münîb Ayıntâbî ve el-Makâmetü'l-Vilâdiyye ve'l-Makâletü'l-Mîlâdiyye adlı eserinin tahkik ve tahlili
Mehmed Münīb Ayıntᾱbī and the critical edition and analysis of his work titled as al-Maqᾱmah al-Vilᾱdiyyah wal-Maqᾱlah al-Mīlᾱdiyyah
ZAHİDE KUTLAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞÜKRAN FAZLIOĞLU
- Rum Mehmed Paşa'nın faaliyetleri ve muhallefâtı
Activities and possessions of Rum Mehmed Pasha
SEMA AKSOY
- Azîz Nesefî'nin Zübdetü'l-Hakāik adlı eserinin tahkîk ve değerlendirilmesi
Azizz nesefî's Zübdetü'l-Hakāik analysis and evaluation
MEHMET ŞİRİN SÜRMELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEMA ÖZDEMİR