İsfahan'da Büyük Selçuklu ve İlhanlı dönemi mimari eserleri
Historical monuments of Saljukid and Ilkhanid period in Isfahan
- Tez No: 190287
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. MEHMET TOP
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Tarih, Art History, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 506
Özet
Bu çalışmada bir dönem Büyük Selçuklulara da başkentlik yapmış,günümüzde ran'ın ortasında yer alan eyaletlerinden olan sfahan'da, BüyükSelçuklu ve lhanlı döneminden kalan eserler incelenmiştir.Selçuklular büyük ve önemli bir coğrafi alana hükmetmişlerdir. Tuğrul Bey,1040'larda ilk seferlerini düzenlediği sfahan'ı 1050'lerde almıştır. Bu durumuylaAbbasi halifesi nezdinde daha saygın bir konuma gelmiş ve ?sultanlar sultanı? vb.unvanlarla onurlandırılmıştır. sfahan bu dönemde kazandığı başkent sıfatı sonrakiiki sultan döneminde de sürmüştür.Tuğrul Bey'in ölümünden sonra yeğeni Alp Arslan tahta geçmiştir. HalefiMelikşah'tır (1072-1092). Bu dönemde sfahan ve çevresinde son derece ihtişamlıyapılar inşa edilmiştir.Selçuklulardan sonra sfahan'a kısa bir sure için Harezmşahlar hükmederler.Sonra Cengiz Han'ın torunu Hülagu yönetiminde güçlü bir devlet kurarlar.11. yüzyıldan başlayıp, 13. yüzyılın başlarına kadarki süre Orta Asya ve TürkMimarisinin klasik devridir. Selçuklu dönemi bütün ran mimarlık tarihinin enmükemmel devridir. Bu dönemde tuğla hem inşa hem de süslemenin vazgeçilmezmalzemesidir.Avlu etrafında eyvanlar ve mihrap önü kubbesi bu dönemin en önemli planşemasıdır. Bu durum hem Selçuklu hem de ilhanlı dönemi mimarisi için geçerlidir.Selçuklular ilk camilerini Arap Tarzında inşa etmişlerdir. Zevvare Cami, (Nayin veDamgan mescid-i cumaları da) bu türe örnektir. Bilahre Selçuklular avlu eyvanlı vemihrap önü kubbeli şemayı geliştirdiler.Selçukluların ilk muhteşem camileri sfahan Mescid-i Cuması'dır. Zevvareilk dört eyvanlı cami olarak durmaktadır. Gülpayegan ve Ardistan mescid-i cumalarıbu türün önemli örnekleridir. Oştorcan ve Natanz mescid-i cumaları da lhanlıdöneminin en önemli yapılarıdır.Büyük Selçuklu ve lhanlı döneminden sfahan'da yedi adet türbe yeralmaktadır. mamzade Cafer türbesi türünün parlak özelliklerinden biridir. Budönemden kalan 13 minarenin sanat değeri sfahan'a ?minareler şehri? lakabınıkazandırmıştır.İmamiye Medresesi, bu türün tek örneği olarak kalmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study it is aimed to research architectural surviving monuments ofgreat Saljukid and Ilkhanid periods in Isfahan. And also the major characteristicfeatures of these two periods.The Saljuks, ruled over a large and important geographical area. From 1040'sbig leader Tughril acted campaigns into Isfahan. At last in1050's he captured one ofthe most beautiful cities of the world, Isfahan. Than the titles of Tughril are "Ruler ofRulers, King of the East and West, Restorer of Islam, Right Hand of the Caliph andCommander of the Faithful. He finally selected Isfahan as his seat, and this was alsoto remain the main capital under his two successors.After the death of Tughril, his nephew Alp Arslan (1063-1072), becamesultan. His successor was his young son Malik-Shah (1072-1092). During this periodbuilt a lot of brilliant monuments in Isfahan and around.After decline of Saljuks for a short time, The Khwarazm-Shahs are leaders ofIsfahan. Then Ilkhanids, by the leadership of Hulagu -grand son of Chingis - theyestablished a great and powerful state.The period from the 11th, to the beginning of the 13th century is the classicalera of Central Asian and Turkish architecture. Saljukid period is the most perfectperiod of all Iranian architectural history. In this architecture, the main material forconstruction as well as decoration was brick.The ground plan and interior designs in this era can be reduced to two basicschema in the courtyard-axis schema and the central dome structure. Saljuks built thefirst mosques by the model of the Arabian prototype. Zevvare Paminar Mosque is anexample of this type -also Nayin and Damgan mosques. Then they find their ownstyle -four ivan; Central domed mosques.The first brilliant example of Saljukid architecture is the Great Mosque ofIsfahan. Great Mosque of Zevvare is the first four-ivans planned mosque. FridayMosque of Gulpayegan, Ardistan are the perfect examples of these type mosques.There is no any example of palace complexes from Saljukid or Ilkhanid periods inIsfahan and around. Ashtarjan and Natanz great mosques are the most importantexamples of Ilkhanid period.Tehere exist seven tombs in Isfahan. Imamzade Cafer Tomb is ane thebrilliant example this typ. Because of the 13 beatiful minarets surviving in Isfahan itis known ?city of minarets?.Imami Madrasa, the college for Islamic theology, is the only example of thiscategory.
Benzer Tezler
- Anadolu'da İlhanlı mimari eserleri
Worlds of İlkhanate archtitecture in Anatolia
NAZHAN AYTAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. NURİ SEÇGİN
- Büyük Selçuklu cami mimarisinde alçı süsleme
Stucco ornaments in great Seljuk mosque architecture
KAMRAN SOKHANPARDAZ
Doktora
Türkçe
2020
Sanat TarihiOndokuz Mayıs Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILMAZ CAN
- İsfahan'daki ilhanlı türbelerinde süsleme
Ornamentation of ilkhanid tombs in Isfahan
MARZIE PARVARESH RIZI
Doktora
Türkçe
2024
Sanat TarihiDokuz Eylül Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEYFULLAH PALALI
- Büyük Selçuklu, Irak Selçuklu ve Kirman Selçuklu sultanlarının ölümleri ve gömülü oldukları yerler
Great Seljuks, Irak Seljuks and Kırman Seljuks sultans deaths and where they are buried
MURAT TÜTEN
- I. Kılıç Arslan dönemi Türkiye Selçuklu devleti tarihi
History of the Turkey Seljuk state in the period of Kilidj Arslan I
BURAK NAZİF SARICI