Ticari bankalarda şube yöneticilerinin performanslarının ölçülmesi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 19766
- Danışmanlar: PROF.DR. ÇETİN ŞANLI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bankacılık, Banking
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1992
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Muhasebe Denetim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 210
Özet
ÖZET Serbest piyasa ekonomilerinde işletmeler; belirsiz ve sürekli değişen bir ortamda, hükümetlerin müdahalesinden doğan kısıtlamalar içerisinde ve yoğun rekabet, ağır riskler, değişen sosyal yapılar, teknolojik ilerlemeler ve genişleyen pazarların baskısı altında faaliyet gösterirler. Bu dinamik faktörler; faaliyetlerin planlı, koordineli, kontrollü ve ölçülü programlar dahilinde yapılmasını gerektirir. Çok şubeli bir ticari bankada, şube planlaması ve faaliyet kararları için gereken sorumluluk, temel olarak şube yöneticisine devredilir. Banka şubeleri, genel merkezden oldukça bağımsız bir şekilde faaliyetlerini sürdürürler. Banka genel merkez yöneticileri, birbirlerinden ayrı, fakat birbirleriyle bağlantılı olan şubelerin koordinasyon ve kontrolünde bazı zorluklarla karşılaşır. Banka genel merkez yönetimi, bir yandan büyük çaplı faaliyetlerin avantajlarını sağlayacak fonksiyonları merkezileştirmek isterken, diğer yandan, yerel karar yapımı ve faaliyetlerle en iyi şekilde yönlendirilecek fonksiyonları merkezkaç şekle dönüştürmek ister. Merkezkaçlaşma, şube yöneticisine, genel merkez yönetiminin politikaları çerçevesinde ve üzerinde anlaşılan amaçlar yörüngesinde çalışmak üzere yetki ve serbestlik veren bir ast-üst ilişkisinin kurulmasına dayanır.II Bankanın büyümesiyle paralel olarak, faaliyetleri karmaşıklaştıkça, muhasebe verilerine dayanılarak planlama yapılması ve performansın ölçülmesi için yeni esaslar belirleme gereği duyulur. Şube yöneticisinin performansının planlanması ve ölçülmesinde çeşitli yöntemler kullanılabilir. Ancak şube yöneticisi, kendi faaliyeti için genel değerleme yapamaz. Çünkü onun yetki ve kontrol derecesi kısıtlıdır. Her şubeye, değişen derecelerde amaçlar yüklenir. Bu nedenle genel esaslar, şube yöneticisinin performansını tam olarak gösteremez;. Bankalarda şube faaliyetlerinin planlanması ve ölçülmesinde uygun sistemlere gerek duyulur. Bu sistem, şube yöneticisine bırakılan faaliyet kontrol derecesiyle orantılı olarak ve ona yüklenen amaçlar yardımıyla, onun faaliyet performansını yansıtmalıdır, îç muhasebe verisi, şube düzeyindeki yetki ve sorumluluğun dolaylı yoldan denetimi ve değerlendirilmesinde yardımcı olacak sonuçların, genel merkez yönetimi tarafından ölçülmesini kolaylaştırmalıdır. Şube yönetimiyle ilgili sorunlar şöyle sıralanabilir: 1.Genel merkez yönetiminin, şube faaliyet sonuçlarının ölçülmesine yönelik felsefesi ve tutumu, 2.Organizasyonel sınır problemleri, 3.Şube yöneticisine verilen yetki derecesi,III 4.Planlama ve ölçme için ilgili veri sağlanması, 5.Şube kârlarının birbirinden ayrılması, 6.Şubeler arası fon transferlerinin fiatlandırılması, 7.Şubelerin yatırımlarının kontrolü. Bu problemler birbirleriyle bağlantılı, çatışan ve açık olarak çözülemez olmalarına rağmen, çözüme yönelik önerilerin incelenmesi gerekir. Bu nedenle bu çalışma, şube yöneticisinin faaliyet performansını yansıtan gelişme, planlama ve ölçme sistemi üzerinde yoğunlaşmıştır. Şube kârlılığıyla doğrudan ilgili olmayan, nitel konular üzerinde fazla, durulmamaya özen gösterilmiştir. Bu çalışmada, şube yöneticisinin kontrolüne verilen kaynakları kullanmadaki başarısının, kendisine verilen yetki ve sorumlulukla uyumlu olarak ölçülmesi yolları üzerinde durulacaktır. Ayrıca, şube performansının ölçülmesindeki amaçların gerçekleştirilmesiyle ilgili çözüm kriterleri belirlenmeye çalışılacaktır. Çalışmamızda güdülen amaçlar şöyle sıralanabilir: 1.Banka genel merkez yönetimi açısından, bir şube yöneticisinin faaliyet raporunun anlaşılması için, şube performansının ölçümü ile ilgili kavramları ele almak, 2.Performans ölçüm sistemleri ve elverişli muhasebe uygulamalarıyla, yönetime ait amaç ve usuller arasında ilgi kurmak,IV 3, Ülkemizdeki ticari bankaların şube performansını ölçme sistemlerinin uygulamalarını değerlendirmek ve daha uygun teknikler bulmaya çalışmak. Çalışmamızda özellikle, şube yönetiminin, genel merkez yönetimine karşı sorumluluklarını gösteren kriterlerle ilgilenilmiştir. Genel merkez yönetimi ile şube yönetimi arasındaki ilişkiyi gözönüne alan sağlam ve güvenilir performans ölçme kriterlerinin oluşturulması için çaba gösterilmiştir. Bir ölçme sistemini yerleştirmek için gereken usullerin teknik yönleri, organizasyonel ilişki ve şartlara göre değiştiği için, çalışmamızda, bu konuda kullanılan teknikler üzerinde detaylı olarak durulmamıştır. Şube faaliyet performansının ölçülmesi için çeşitli analizler kullanılabilir. Muhasebe, işletme amaçlarını gerçekleştirmede yönetime yardımcı olarak tasarlanan bir meslek olduğundan, kendi başına bir -amaç olarak değil, amaçlara ulaştıran bir araç olarak bilinir. Temel çalışma alanı şu şekilde belirtilebilir:“ Bankanın ve şubelerin sahip oldukları kaynakları başarılı olarak yönetmek için tepe yönetimi ve şube yöneticisinin ihtiyaçları açısından, bankaya ait bir çok amaç ve faktörü gözönünde bulundurarak, şube performansının ölçülmesi, muhasebe verilerine dayanılarak nasıl gerçekleştirilir.?”IIV Genel kabul görmüş bir kavrama göre, muhasebe verilerine dayanılarak şube performansının ölçülmesinde net kârın ölçülmesi, sadece şubeler tarafından kontrol edilebilen faktörlere dayalı olarak gerçekleştirilebileceği şeklindedir. Şube tarafından kontrol edilebilen faktörleri, faaliyet gerçekleşmeden önce belirlemek, faaliyet sonuçlarının ölçülmesinde kolaylık sağlar. Faaliyet performansının ölçülmesindeki temel zorluklardan birisi, ölçmede içerilen faktörler üzerinde kontrol kurulmasıdır. Şube yöneticilerini faaliyet performansından sorumlu tutabilmek için, onların yeterli yetkiye sahip olması ve ölçmeyle ilgili bütün faktörler üzerinde kontrol kurabilmeleri gerekir. Şube yöneticisinin kontrolü altındaki faktörlere bağlı olan şube faaliyet sonuçları, şube performansının objektif olarak ölçülmesini sağlayacaktır. Şube performansı ile ilgili kontrol edilebilir faktörler üzerinde kriterler geliştirmek zordur. Çünkü, şube ile genel merkez arasındaki yetkinin sınırları iç içedir. Muhasebe, organizasyonel yapıdaki problemleri yansıtır. Bu nedenle, şube faaliyet performansının ölçülmesi ile ilgili muhasebe sonuçlarının önceden bilinmesi, sistemin düzgün çalışmaması nedeniyle ortaya çıkabilecek problemlere, bunlar ciddi bir olay haline gelmeden önce işaret edecektir.VI Çalışmamızın I. bölümünde, ticari bankaların organizasyonel yapısı ve yönetimi konuları işlenmiştir. Bu bölüm kısaca şunları içerir: 1.Çalışmayla ilgili organizasyon terimlerinin açıklanması, 2.Merkezkaçlaşma yoluyla yetkinin alt kademelere dağıtılması, 3.Merkezkaç ve merkezcil banka organizasyonlarının temel özellikleri, 4.Bankalarda merkezkaç organizasyon yapısının tasarımı. Bu konuyla ilgili olarak öncelikle herbiri birer kâr merkezi şeklinde tasarlanmış şubelerden oluşan merkezkaç bir bankanın temel özelliklerinin bilinmesi gerekir. Bu özellikler için gereken şartlar kısaca şöyle özetlenebilir: 1.Şubeler, bir veya kısıtlı sayıda yatay düzeyde organize olmalıdır, 2.Şube yöneticisine, şube faaliyetleriyle ilgili yeterli yetki verilmelidir, 3.Şubeler, bağımsız olarak faaliyet gösterecek şekilde organize edilmelidir, 4.tyi tasarlanmış bir organizasyonel yapı içerisinde şube yöneticisinin iş amaçları yazılı olarak açıkça tanımlanmalıdır, 5.Genel merkez tarafından, şube yöneticisine yetki ve sorumluluk verilmesi, karşılıklı işbirliğiyle gerçekleştirilmeli, iki taraf arasında sık sık haberleşme ve danışma yapılmalıdır, IIVII 6.Şube yöneticisi, kendine güven atmosferi içerisinde faaliyet göstermelidir. Ona geniş yetkiler tanınmalı ve sadece banka genel politikaları sözkonusu olduğunda yetkileri daraltılmalıdır. O da bu geniş serbestlik içerisinde kendi iş amaçlarını oluşturmalıdır, 7.Faaliyetlerdeki verimliliği artırmak için şube yöneticisinin, banka bünyesindeki diğer şubelerin yöneticileriyle rekabete girmesi teşvik edilmelidir, 8.Şubelerarası fon transferlerinin fiatlaması, objektif olarak belirlenebilen bir esasa göre tesbit edilmelidir, 9.Gerektiğinde genel merkez ve diğer şubelerden personel transferi yapılabilmelidir, 10. Genel merkez doğrudan denetim yerine, dolaylı kontroller ve ölçmeler yoluyla şube yöneticilerini koordîne ve kontrol etmelidir. Şube yöneticisine verilen yetkinin derecesi, onun performansının ölçülmesini yansıtmalıdır. Çalışmanın II. bölümünde, planlama ve kontrol yoluyla performans ölçülmesinin formülasyonu üzerinde durulmuştur. Bu bölüm, kısaca şunları içerir: 1.Bankacılıkta planlamanın önemi, 2.Ülkemiz bankacılığında uzun süreli planlama, 3.Ülkemiz bankacılığında kısa süreli planlama, 4.Şube yöneticilerine verilen yetkinin kontrolü, 5.Bankalarda bir kontrol aracı olarak bütçelerin kullanılması.VIII Bu bölümde, yapılan araştırmalardan elde edilen bilgi ve verilere dayalı olarak, ülkemiz bankalarında halen kullanılmakta olan yıllık plan ve bütçe örnekleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca, çalışmanın sonunda, hazırlanması ve değerlendirilmesi zaman almakla beraber, hazırlanması durumunda çok faydalı olabilecek bir bütçe örneği verilmiştir. Çalışmanın III. bölümünde, kârlılığın planlanması ve ölçülmesi ile ilgili bilgiler sunulmuştur. Kâr performansının ölçülmesi konusundaki kriterlerle ilgili amaçlar tartışıldıktan sonra, bu konu ile ilgili olarak iki yaklaşım ele alınmıştır. Bu yaklaşımlar,“ şube net kârı ”ve“ katkı payı ”yaklaşımlarıdır, tki yaklaşımın göreceli üstünlükleri tartışılırken kullanılan yöntemler, iç yönetim amaçları ışığında özetlenmiştir. Bu bölümde ayrıca, şube kârlılığının belirlenmesinde önemli yeri olan“ Transfer Fiatlama Yöntemleri ”üzerinde durulmuş, banka şubelerinin, banka ortak gider ve kârlarına ne ölçüde katkıda bulunduklarını ölçmek için, adil bir transfer fiatı bulma çalışmaları ele alınmıştır. Bölümün sonunda, yapılan araştırmalardan elde edilen bilgilerle, ülkemiz bankalarında şube kârlılığının ölçülmesi ile ilgili olarak kullanılmakta olan yöntemler ele alınarak, sektörün durumu aydınlatılmaya çalışılmıştır. Yapılan araştırmalar neticesinde, ülkemiz bankalarında performans ölçülmesi konusu ile ilgili olarak, gelişmiş yöntemlerinIX kullanılmakta olduğu ve diğer sektörlere kıyasla bankacılık sektörünün bu konuda oldukça duyarlı olduğu görülmüştür. Çalışmamızda son olarak da, iki banka şubesinin faaliyet performansının karşılaştırıldığı bir örnek olay çalışması sunulmuştur. Farklı çalışma şartlarına sahip, iki şubenin performansının ölçülmesinde ortaya çıkabilecek eşitsizliklerin nasıl giderildiğine dair somut bilgileri içeren bu çalışmanın, bu konuda yapılacak çalışmalara ışık tutma açısından, son derece faydalı olacağı ve konuyla ilgili çalışanlara büyük yardımlar sağlayacağı umulur.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Özel finans kurumlarında şubelerin performanslarının ölçülmesi
Başlık çevirisi yok
AYHAN ERDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
İşletmeSakarya Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HİLMİ KIRLIOĞLU
- Türkiye'de faaliyet gösteren ulusal ve yabancı ticari bankaların karşılaştımalı analizi
A Comparative analysis of the national and foreign commercial banks operating in Turkey
ELVAN ÖZAYDIN
- Globalleşme sürecinde işletmelerde değişim çabaları ve Türkiye'deki ticari bankalar üzerine bir uygulama
Başlık çevirisi yok
MEHMET REHA ÖZDER
- Eskişehir ve Bursa'da ticari banka yöneticilerinin yönetsel açıdan özellikleri
Başlık çevirisi yok
H.ASUMAN ÇOKAL
- Bankacılık sektöründe başarı değerlemesi
Performance measurement for financial institutions
FİGEN ZAİF AYIKOĞLU
Doktora
Türkçe
2002
BankacılıkGazi ÜniversitesiMuhasebe ve Finansman Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN KAVAL