Türkiye!deki akım, yağış ve sıcaklık verilerinin güneyli salınımla olan ilişkilerinin incelenmesi
Investigating the relationships of the streamflow, precipitation and temperature data of Turkey with the southern oscillation
- Tez No: 199709
- Danışmanlar: DOÇ.DR. ERCAN KAHYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: El Niño, Güneyli Salınım, t-testi, YSA, anomali, akım, yağış, sıcaklık, Türkiye, El Niño, Southern Oscillation, t-test, ANN, anomaly, streamflow, precipitation, temperature, Turkey
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Bu çalışmada, Türkiye'nin akım, yağış ve sıcaklık verilerinin TropikalPasifik'te meydana gelen Güneyli Salınım'dan nasıl etkilendiği araştırılmıştır. Bununiçin, Kiladis ve Diaz'dan (1989) esinlenerek Türkiye geneline üniform olarakdağılmış olan 78 akım gözlem istasyonunda ölçülen aylık ortalama akım değerleri,94 yağış gözlem istasyonunda ölçülen aylık toplam yağış değerleri ile akım ve yağışverilerinin sıcaklıkla muhtemel bir ilgisinin de olabileceği düşünülerek 62 adetsıcaklık gözlem istasyonunda ölçülen ortalama sıcaklık değerleri kullanılarakstandart ve standart olmayan sezonlarda t-testi uygulanmıştır.Çalışmanın diğer bölümünde ise El Niño yıllarına ait aylık veriler bahsi geçenakım ve yağış veri setlerinden çıkarılarak yerlerine RTYSA modeli ile üretilenveriler yerleştirilmiş, El Niño yıllarındaki veriler olmasaydı acaba bir farklılık olurmuydu sorusuna orijinal ve sentetik seriler arasında varyans, ortalama, popülasyonve otokorelasyon yönünden farklılıklar incelenerek cevap aranmıştır.T-testi sonuçları Türkiye'nin Güneyli Salınım'dan etkilendiğini gösterirken,en fazla anomali sırasıyla yağış ve akım verilerinde görülmüştür. Ortalama sıcaklıkverileri ile elde edilen anomaliler de bölgesel etki sergilemiş, akım ve yağışanomalileri ile ters işaretli olarak ortaya çıkmıştır. Her üç türdeki veri setinde deKarabörk ve Kâhya (2001) ve Karabörk ve Kâhya (2003) çalışmalarında belirlenensinyal sezonlarında standart sezonlara göre daha belirgin anomaliler tespit edilmiştir.RTYSA ile yapılan analizler sonucunda da Güneyli Salınımın Türkiye'ninakım ve yağış verileri üzerinde etkisi olduğu tespit edilmiştir. Hem akım hem deyağış verileri El Niño'lu ve El Niño'suz veri setlerinin karşılaştırılmasında belirginfarklılıklar sergilemişlerdir. Bu farklılıklar Kâhya ve Karabörk (2001) ve Kâhya veKarabörk (2003) çalışmalarında belirtilen sinyal sezonlarında ve bölgelerde dahabelirgin bir biçimde kendini göstermiştir.Çalışmanın sonunda Türkiye'nin akım ve yağış verilerinin El Niño GüneyliSalınım'dan etkilendiği bölgeler, Karabörk ve Kâhya (2001) ve Karabörk ve Kâhya(2003) çalışmalarında elde edilen bölgelerle kıyaslanarak harita üzerindegösterilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, the effects of the Southern Oscillation on the streamflow,precipitation and temperature values of Turkey were investigated. For this purpose,being inspired from Kiladis and Diaz (1989), monthly average streamflow values of78 streamflow stations and monthly cumulative precipitation values of 94precipitation stations and for the possible relation of temperature with streamflowand precipitation the average temperature values of 62 stations uniformly distributedover Turkey were investigated in standard and non-standard seasons using the t-Test.In the next part of the study, the monthly data belonging to the El Niño yearsof the streamflow and precipitation data sets were taken out of the original data setsand new data (assuming El Niño did not occur) were generated using RBANNmodel. The answer of the question ?if the monthly data of the El Niño years wereabsent, would there be any difference or not? was looked for by analyzing theoriginal and the synthetic data in terms of their variances, means, populations andautocorrelation coefficients.The t-test results presented the effects of Southern Oscillation on Turkey andmost of the anomalies were respectively seen on the precipitation and streamflowdata of the country. The anomalies obtained with the average temperature datashowed regional effect and appeared with opposite signals with respect to theanomaly signals of precipitation and streamflow data. For all three data types, thesignal seasons defined with Karabörk and Kâhya (2001) and Karabörk and Kâhya(2003) presented more evident anomalies than the standard seasons?.The analyses performed with RBANN were also indicated the effects ofSouthern Oscillation on Turkey?s streamflow and precipitation data both of whichpresented definite differences between the original and synthetic data sets. Thesedifferences were seen clearer for the signal seasons defined with Karabörk andKâhya (2001) and Karabörk and Kâhya (2003).At the end of the study, the regions affected from the El Niño SouthernOscillation in terms of streamflow and precipitation data of Turkey were given on themaps by comparing with the regions determined by Karabörk and Kâhya (2001) andKarabörk and Kâhya (2003).
Benzer Tezler
- Türkiye'de iklim değişikliğinin yağış-sıcaklığa etkisi ve kuraklık analizi: Akarcay örneği
Climate change impact on precipitation-temperature in Turkey and drought analysis: Akarcay case study
İSMAİL DABANLI
Doktora
Türkçe
2017
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKAİ ŞEN
- Assessing the impact of climate change on Euphrates and Tigris discharge using distributed hydrologic model
İklim değişikliğinin Fırat ve Dicle nehir akımları üzerindeki etkisinin dağılı hidrolojik modelle değerlendirilmesi
EMRE SALKIM
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YURDANUR ÜNAL
DOÇ. DR. MEHMET CÜNEYD DEMİREL
- İleri veri işlem yöntemleri ile su kaynaklarının kullanımı ve planlanmasının optimizasyonu
Optimisation of water resources use and planning with advanced data processing methods
UĞUR AKBULUT
Doktora
Türkçe
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Aydın ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. ZAFER ASLAN
- Türkiye akarsu havzaları yıllık ortalama akımların trend analizi tezi
Trend analysis of annual mean flows in Turkey river basins
MUHAMMET ELMALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İnşaat MühendisliğiErzurum Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH TOSUNOĞLU
- Yeşilırmak havzası iklim parametrelerinin trend analizi
Trend analysis of Yeşilırmak basin's climate parameters
KUTLU KOSİF
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
İnşaat MühendisliğiGazi Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM GÜRER