Türk tezhip sanatında xıv.-xvı. yüzyıl mushaf gülleri
Roses in illumunation at xiv.-xvi. century
- Tez No: 211120
- Danışmanlar: Y.DOÇ. GÜLNUR DURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 367
Özet
Ortaasya'dan beri kitabı kutsal sayan ve kâgıt üretilen sehirlere dogru ayagını uzatıp yatmayan bir medeniyet, slâmı kabul ettiginde, yerlesmis bir kitap kültürüne zaten sahipti. nandıgı dinin kitabını yazarken ve bezerken, hatta malzemesini hazırlarken dahi azamî özen gösteren Türkler ince bir zevke, gelismis bir sanata sahip oldularını göstermislerdir. Tezhip sanatının en ihtisamlı örneklerinin bulundugu mushaflarda, bezenen alanlardan birisi de bölünme yerleridir. Hz. Peygamber zamanından beri belli olan bu yerlere tezhip sanatının gelismesi ile birlikte tezyînî rozetler islenmistir. Bu rozetler, mushafın diger tezhipli alanları ile (zahriye, serlevha, sûrebası, hâtime sayfası) uyum içindedir. Kullanılan bezeme üslûbu, motif, desen ve renk anlayısı asısından bütünlük arzeder. Hatta, güllerin tezhip özelliklerine bakarak da dönem tayini bile yapılabilir. Tezin konusu, Bütün gül tiplerinin birarada bulundugu XIV. yüzyıldan baslayarak Osmanlı klâsik dönemi sonuna kadar (XVI. yüzyıl) olan üz yüz yıllık bir zaman diliminde bulunan 20 adet eser üzerinde arastırma yapılmıstır. Amaç ise, mushaf güllerinin tarihsel gelisimi takip etmek, sayfa düzeni ve görevlerine göre gülleri sınıflandırmak, kullanılan motif, desen, renk anlayısı açısından degerlendirmek ve kullanım alanları tesbit etmektir. XIV-XVI. yüzyıla ait, 5 farklı kütüphane ve müzede mevcut bulunan eserlerin mushaf gülleri incelendi. Güllerde meydana gelen degisiklikler kendi içinde degerlendirilirken, erken dönem ve klâsik dönem sonrası ile de karsılastırıldı. Tezhip sanatı tarihsel gelisimi ve ana malzememiz olan mushaf hakkında genel bilgi verilerek, katalog çalısmaları sayesinde mushaf gülleri ile ilgili edinilen intıba' sonuç kısmında aktarılmıstır.
Özet (Çeviri)
If we examine the history of illumination we can easily figure out the importance of Koran adornment. As a Central Asia culture Turks consider books as holy and they even do not lay their feet towards the cities which are paper producers. They have an inveterate book culture as they adapted to Islamism. Turks indicate their graceful and sophisticated art in writing and adorning their religious book and even in preparation of the material. The most magnificent samples of illumination are presented in Korans. The adornment style used in zahriye, title, subtitle, and epilogue were repeated in roses of Koran, also. So, by examining the roses the time period can be figured out. The reason behind the chosen period of time as XIV. and XVI. centuries is that all the groups of roses were used at those periods. Besides, it also includes the classical period of Ottoman and sultanate period which is important for illumination features. The subject matter of the Project is to examine the history of roses of Koran, to categorize them by page setup and the function, to evaluate them in the aspects of used motif, pattern and color concepts and to determine the usage areas. The roses of twenty works of art were examined from five different libraries belonging to XIV-XVI. centuries. The changes in roses for three centuries were evaluated and were compared to after classical period and the early period.
Benzer Tezler
- Almanya Bavyera Eyalet Kütüphanesi'nde Bulunan el yazması Kur'an-ı Kerimlerin tezhip sanatı bağlamında incelenmesi
Investigation of manuscript Qur'an in the context of illumination art in the German Bavarian State Library
FATİH KÜÇÜKERTUĞRUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
El SanatlarıDokuz Eylül Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENAY ÖZGÜR YILDIZ
- Tezhip sanatında Türkmen dönemi
Turcoman period in the art of illumination
ESRA ALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA NASUHİ ÇELEBİ
- Anadolu Selçuklu ve Beylikler Dönemi Türk tezhip sanatında Rumi motif analizleri ve güncel yorumlamaları (XIII.-XIV. yüzyıllar)
Rumi motif analysis and contemporary interpretations in Turkish illumination art in Anatolian Seljuq and Beylik Period (13th and 14th centuries)
BURCU ER
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2023
Güzel SanatlarAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. AYSEN SOYSALDI
- Memlük Dönemi Tezhip sanatının incelenerek günümüz tezhip sanatında yorumlanması
Examining of the art of illumination of Mamluk era and explicating it in contemporary art of illumination
NİDA GAMZE TEMURÇİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. MÜNEVVER ÜÇER
- Konya Mevlânâ Müzesi'nde bulunan XIII.-XIV. yüzyıllara ait bazı Kur'an-ı Kerim'lerin tezhip özellikleri
XIII.-XIV. in the Mevlânâ Museum of Konya illumunation manuscript properties of The Quran-i Kerim
HÜMEYRA ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıGazi ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MERAL BÜYÜKYAZICI