Geri Dön

Türk tıbbı ve Türkiye'deki sağlık kurumları (1300-1839)

Başlık çevirisi mevcut değil.

  1. Tez No: 21201
  2. Yazar: YAĞMUR SAY
  3. Danışmanlar: PROF.DR. BAHAEDDİN YEDİYILDIZ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Deontoloji ve Tıp Tarihi, Medical History and Ethics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1992
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 265

Özet

ii ÖZET Anadolu'daki Osmanlı Sıhhî Müesseseleri tarihi, müesseseleşme olgusu ve anlayışı çerçevesinde Selçuklular zamanında başlamış ve Osmanlı imparatorluğu döneminde de gelişip büyüyerek devam edegelmiştir.Bu dönem içinde birçok hastahane ve bunlara bağlı eczane, cüzamhane, tımarhane v.s kurulmuş, kütüphaneler tesis edilmiştir.Türklerin bulundukları yerlerde tıp tedrisatı Türkçe yapılmıştır. Ancak bu büyük imparatorluk, birçok badireler atlatmış, memleket bölünmüş, bu zamanda da tıbbî müesseseler ve eserler dağılıp yok olmuştur. Bugün bu tıbbî eserlerin ve müesseselerin çok azını bilebilmekteyiz.Yine bu dönemde çok önemli tedavi usulleri uygulanmıştır. Anadolu' da mevcut sıhhi müesseseler tababet hayatının Selçuklularda çok ileri olduğunu gösterir. Bugün bunlardan Anadolu'da olanlar hariç, diğerleri Arap eseri olarak gösterilmek istenmektedir. Ancak kaynaklar dikkatle incelendiği zaman bunun doğru olmadığı görülmektedir. Anadolu Selçukluları zamanında da Türk tababeti parlak bir dönem yaşamıştır. Onlar da hastanelere, sıhhî teşkilata (eczane, cüzamhane, tımarhane, tıp medresesi, ılıca, kaplıca, hamam vb.) önem vermişlerdir. Bu devirde yetişen ve önemli eserler vücuda getiren Türk hekimleri çoktur ; Şem- seddin Ibnî, Hibü Musulî, Cerrah Fasil, Muvaffakuddin lbni'1- Matran, Muvaffakuddin b. Abdüllatif Bağdadî, Efdâluddin Huncî, Ebu'l-Fereci'l Malâtî, Ebu Salim îbni Kurabe, Kemaleddin Karatay, Takiddin Re'sülaynî, Bey Hekim, Emir Tabib Ahmed, Şeyh Nureddin Bimaristanî v.d en önemlileridir. Tıp alanında bilinen ilk Türkçe eser Havasü'l-Edviye adlı eserdir.Bu eser 1389 tarihinde îshak b. Murad tarafından yazılmıştır. XIV. yüzyıl sonlarında Ahmedi Daî ve Ahmedî'nin Türkçe Kitâb-ı Tib ve Müntâhib-i Şifâ adlı eserleri çok önemlidir.Bu mirası devralan Osmanlılar zamanında da sağlık teşkilatlan kurulmuş, esasen faaliyetlerine devam eden Selçuklu sıhhî müesseselerine ilaveler yapılarak bu sıhhî müesseselerin fonksiyonları geliştirilerek devam ettirilmiştir.Tesis edilen hasta-iii nelerde ve Tıp medreselerinde pek çok Türk hekimi yetişmiştir. Bunun dışında özel olarak yetişen tabiplere de rastlanmaktadır. Fatih döneminde darüşşifa ve tıp akademilerinin fonksiyonları çok gelişmiş bir düzeydedir. Ayrıca bu dönemde hastanelerde tıbbî müşavereler ve tartışmalar yapılmış, ayrıca eskiden de olduğu gibi halk ücretsiz muayene edilmiş ve kendilerine ilaç dağıtılmıştır. Türkler ; Selçuklular ve Osmanlılar zamanında yalnız hasta tedavisi ile uğraşmayarak hıfzıssıhha (koruyucu sağlık) konusunda da büyük bir teşkilat kurmuşlardır.Kervansaraylardaki sağlık hizmetleri, şehirlerde içtimaî muavenet teşkilatlan ve fakir hastaların resmi hekimler tarafından ücretsiz tedavisi konusunda hukukî düzenlemelere gidilmiştir. Türkler temizliğe çok önem vermişlerdir.Türk şehir ve köylerindeki hamam ve çeşmeler buna delil olarak gösterilebilir. Türklerin fethettikleri yerlerde yaptıkları müesseselerin başında hastaneler, hamamlar, çeşmeler gelir. Buralar vakıfa ait olduğu için fakir halk onlardan parasız istifade edebilmiştir. Türkler çok eski tarihlerden beri akıl hastalarına da tam bir hasta muamelesi yapmışlar ve onları Batılıların yaptığı gibi içlerine şeytan girdiği için yakıp öldürmek yerine, hastanelerde ayrılan özel yerlerde veya tımarhane dedikleri hastanelerinde gerektiğinde musikî ile tedavi etmişlerdir. Anadolu'daki sıhhî müesseseleri 1205 tarihinden itibaren izlemeye başlıyoruz. Bu tarihten itibaren Tanzimata kadar tesbit edilebilen hastahane ve ona bağlı sağlık müesseseleri bu tarihi periyot içinde küçümsenemeyecek kadar çoktur ve bunların uyguladıkları tedavi yöntemleri de birçok ulusa ışık tutmuştur.Özellikle askerlik alanında gelişen askeri tababet Türklerde o derece ilerlemiştir ki bu gelişmeleri Batı dünyası Türklerden izlemiş ve kendisine uyarlamıştır.Bunun yanında varlığı bilinen ama tesbit edilemeyen, kaynaklarla da desteklenemeyen birçok hastane ve sıhhî müessese de mevcuttur. Ayrıca, seyyar hastaneler, özel hastaneler, cüzamhaneler, tımarhaneler, eczaneler, darürrahalar, tıp medreseleri, kaplıca, ıhça ve hamamlar tıp tarihinde olduğu kadar Osmanlı müesseseleri tarihin¬ de ve dünya tarihinde kültürel gelişmişliğin tartışmasız delilidirler.

Özet (Çeviri)

IV SUMMARY History of Ottoman Medical Institutions in Anatolia has begun during the Seljuki period within the pramework of understanding of institutionalization. It has also deve loped and grown up during the Ottoman Empire era. In this period many hospitals, pharmacies, leprosy houses, lunatic asylums and libraries have been established. Medi cal lessons have been given in Turkish language m the Turkish populated places. Ho wever, the big Ottoman empire has faced with many difficulties in its period of time and in the end it was divided and fallendown. These developments has led the medical institutions and works be demolished and annihilated. Today we know only e few of these institutions and works. Cansiderable medical treatment tecniques has been practi ced during that period. Existing medical institutions in Anatolia has shown us science of medicine in Seljukies is highly developed. Today, some of these institutions which have not established in the territory of Anatolia have been trying to be indicated as Arab heritage. But a detailed examination prowed its falsness. Turkish medicine has a bright period during the Seljukies. They ha ve given importance to establish hospitals, pharmacies, leprosy houses, medical school (Medrese), lunatic Asylums, thermal baths. There are many famous Turkish physicians during that period ; Şemseddin îbnî, Hibil Musulî, Cerrah Fasil, Muvaffakuddin îbni'l- Matran, Muvaffakuddin b. Abdüllatif Bağdadî, Eflatun Huncî, Ebu'l-Fereci'l-Malatî, Ebu Salim îbni Kurabe, Kemaleddin Karatay, Takiddin Re'sülaynî, Bey Hekim, Emir Tabib Ahmed, Şeyh Nureddin Bimaristânî, can be given as an example of the most im portant physicians at that time. First Turkish work in medicine is named Havasü'1-Edviye. It has been written in 1389 by tshak b.Murad.Kitab-i Tib and Miintahib-i Şifa which have been written at the end of the XIV. century subsequentey by Ahmed-i Dâî and Ahmedi are very important works. New health organizations and institutions have been set up and complementary parts have been added to the Seljuki medical institutions still continued their functionsV in the said periodin these hospitals and medical school (Medrese) so many Turkish physicians educated. However we can find some physicians specially educated other than in these institutions. Functions of the Darüşşifa and medical academies has reaced very high level du ring the reign of Fatih. In addition to that, debates and consultations have taken place in the hospitalsand free medical treatment and medicines have been given to the people. Turks were not only dealing with medical treatment during the Ottoman period,but also established a big organization in the area of hygiene.Legal arrangement has been made concerning the healt services in Kervansarays,social aid organizations in the citi es and free medical treatment of the poor people by the official physicians. Turks attributed great importance to cleannnes. Turkish baths and fountains in the Turkish cities clearly prove this.Turks has been build up first of all hospitals, baths, and fountains after conquer a country. All of these belonged to foundations therefore in free of charge. Since many many years Turks accepted lunatic people as ill and instead of bur- ningthem like western wokLthey tried to treat them in the special places called tımar hane devoted to these kind of people in the hospitals by using vaious techniques indu ing music. Medical institutuons in Anatolica can be seen starting from the year 1205.Between 1205 and period of Tanzimat so many hospitals and healt institutions numbers of which can not be belittle have been established.Medical treatment tecniques of the se institutions had enlighten so many nation.Especially.military medicine was on the very high level and western world came after Turks in this area and adopted many tec niques from Turks. Apart from these we know that there are many hospitals and healts institutions where existance were not determined yet. Finally.mobile hospitals,hospitals for special purposes,leprosy houses,lunatic Asy- lums.pharmacies baths,medical medreses and thermal baths are the precise proof of the cultural progress in the history of the Ottoman instututions and the world history as well as history of medicine.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    577356

    Türkiye'de bulunan suriyeli sığınmacıların ulusal sağlık sistemi üzerine etkisinin değerlendirilmesi

    Assessment of Turkish health system resilience;the impact of syrian refugees on the turkish health system

    KEREM KINIK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Halk SağlığıBezm-i Alem Vakıf Üniversitesi

    Afet Tıbbı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALPASLAN MAYADAĞLI

  2. Tez No

    460392

    Sağlık hukukunda uzlaşma

    Conciliation in healthcare law

    VELİ DURMUŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    HastanelerMarmara Üniversitesi

    Hastane İşletmeciliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MERT UYDACI

    PROF. DR. SERAP KESKİN KİZİROĞLU

  3. Tez No

    513995

    Türkiye'de bireysel emeklilik sistemi ve sistemde değerlendirilen fonların performans ölçümü

    Individual pension system in Turkey and performance measurement of funds evaluated in the system

    MEHMET SİNAN ÇELİK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    SigortacılıkNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SEÇKİN ARSLAN

  4. Tez No

    303849

    Hastanelerde uygulanan tıbbi teknolojinin Türk sağlık hizmetlerindeki etkisi

    The effect on the health care in Turkey of the medical technology applied in hospitals

    CEVDET KARAKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    BiyoteknolojiBeykent Üniversitesi

    İşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. KAMİL USLU

  5. Tez No

    303973

    Türkiye'de hasta hakları

    Patient's rights in Turkey

    EMİNE ARSLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Sağlık Kurumları YönetimiBeykent Üniversitesi

    İşletme Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA TOPALOĞLU

Geri Dön