Trafik ortamındaki sürücü saldırganlığının sosyal psikolojik değişkenler açısından incelenmesi
The role of social psychological factors in examining the driver aggression in traffic environment
- Tez No: 218176
- Danışmanlar: PROF. DR. SELİM HOVARDAOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Saldırgan davranısların yasamın her alanında olduğu gibi trafik ortamında da çoğaldığı ve daha olağan bir hale geldiği görülmektedir. Bu durum sürücülerin trafikte yaptıkları saldırgan davranısların trafik kazalarına, yaralanma ve ölümlere neden olma oranını da arttırmaktadır. Bu artısta; engellenme-saldırganlık yaklasımı, saldırgan kisilik özelliği, artan stresli ve güç yasam kosulları, sürücünün yası, cinsiyeti, içinde bulunduğu kültür, aracının bazı özellikleri, ortamdaki saldırgan uyarıcılar ve durumsal faktörler gibi bazı değiskenlerin rol oynadığı düsünülmektedir. Bu faktörlerin dısında ve belki de daha önemli bir rol üstlenen ise sürücünün benliğidir. Kendini aracıyla ya da sürücülüğüyle tanımlayan bir sürücünün, benlik tanımında bunların daha az yer kapladığı ve daha az önemli olduğu diğer bir sürücüye göre daha saldırgan bir sürüs sergileyebileceği düsünülmektedir. Bu nedenle sürücülerin benliklerinde neyin daha önemli bir yer kapladığı ve bunun saldırgan sürüse etkilerinin nasıl olacağı önemli bir sorudur. Bu çalısmada da, benliğin trafik ortamındaki saldırganlık düzeyi ile iliskili olduğu görüsünü sınamak, trafik kazalarına yol açan saldırgan sürüsün nedenlerini belirlemede bir adım daha atabilmek ve bu soruna etkili çözümler üretilmesine yardımcı olmak istenmektedir. Yapılan çalısmada; taksi, minibüs, sehir içi otobüs ve özel araç sürücülerine kisisel bilgi formu, Sürücü Saldırganlık Göstergeleri Ölçeği ve Trafik Öfkesi Ölçeği uygulanarak veri toplanmıstır. Her sürücü grubundan 71 kisi olmak üzere, toplam örneklem sayısı 284 'tür ve tüm katılımcılar erkektir.Analizler sonucunda; arastırmanın ana varsayımını tam olarak destekleyen sonuçlara ulasılamamıstır. Kullanılan aracın ve sürücülüğün kisinin benliğinde kapladığı yerin sürücünün trafikteki saldırgan davranıslarını ve öfke düzeyini anlamlı bir sekilde yordamadığı görülmektedir. Kullanılan ölçeklerin bazı alt boyutları ile ise, arastırmanın hipotezini destekleyen fakat düsük düzeyde iliskiler bulunmustur. Sürücülüğün ve kullanılan aracın kisinin benliğinde kapladığı yeri belirleyebilmek amacıyla sorulan sorular üzerinden gruplar karsılastırıldığında, ticari araç sürücüleriyle özel araç sürücüleri arasındaki fark görülebilmektedir. Özellikle de sahip olunan aracı kullanmaya verilen önem, araca verilen önem ve araca duyulan sevgi ile ilgili sorularda özel araç sürücüleriyle diğer gruplar arasındaki fark belirgin bir sekilde artmaktadır. Duyulan öfke ve saldırgan davranıslar açısından gruplar arası karsılastırmalara bakıldığında ise, sehir içi otobüs sürücülerinin taksi, minibüs ve özel araç sürücülerine göre trafik ortamında meydana gelen bazı durumlara/davranıslara daha az kızdıkları ve diğer ticari araç sürücülerine göre daha az saldırgan sürüs davranıslarında bulundukları görülmektedir. Yapılacak benzer çalısmalarda; sürücülüğün benlik yapısındaki yerini ölçmede daha iyi yapılandırılmıs ve güvenirlik ve geçerliği yüksek olan bir ölçüm aracı kullanılmasının daha geçerli ve tatmin edici bulguların elde edilmesini sağlayacağı düsünülmektedir.
Özet (Çeviri)
As in all areas of life, aggressive behaviours have been increasing and becoming normal at the traffic environment. This situation increases the probability of traffic accidents, injuries and deaths that result from aggressive behaviors of drivers. It is considered that some variables such as frustration aggression hypothesis, aggressive personality, stress and hard life conditions, aggressive stimulants, culture, age, sex and vehicle properties cause this increment. Another factor that is more important is the self of the driver. A driver who defines himself with his/her vehicle?s and driving style can drive more aggressively than another driver whose self-definition do not include driving-related characteristics and who attach less importance to these. Therefore, what is more central to the self of drivers and how the self definitions will influence aggressive driving are important questions. In this study, it was aimed to test the correlations between self and measures of aggression at the traffic environment, to take a step for determining the causes of aggressive driving and to facilitate finding effective solutions to this problem. In this study, form of personal data, Driver Aggression Indicators Scale and Traffic Anger Scale were administrated to taxi, minibus, bus and personal car drivers. There were 71 participants at each group of drivers and the total number of the sample was 284 male drivers.The results do not completely support the main hypothesis of the study. It has been seen that the place of the vehicle driven and driving at self structure of driver do not significantly predict driver?s aggressive behaviours and measure of anger in traffic. However, although the correlations were weak, some of the subscales of the scales were found to support the hypothesis. When the groups are compared on the basis of questions that were asked for the purpose of determining the centrality of driving and the vehicle-driven in self definitions, significant differences have been observed between drivers of commercial vehicles and drivers of personal car. Especially, this difference increases distinctly in questions concerning the importance that is given to the car and driving a car as well as being emotionally attached to the car. When the groups were compared on the basis of aggressive behaviours and measures of anger that occur in traffic environment, bus drivers were found to get less angry than other groups and were found to exhibit the aggressive driving behaviours less than drivers of other commercial vehicles. In future studies, the use of well-structured scales with high reliability and validity of measure in predicting the importance of driving in self structure, may lead the results to be more valid and satisfying.
Benzer Tezler
- Duygunun sürücü dikkati ve periferal görüşü üzerine etkisi
Effect of emotion on driver's attention and peripheral view
TANSU ALAVCI
- Karayolu trafik güvenliğinde insan faktörü
The Human factor in highway traffic security
OKTAY AKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
TrafikGazi ÜniversitesiTrafik Planlaması ve Uygulaması Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EROĞLU
- The mediating role of driving-related cognitions and anxiety in the relationship between driving skills and driving behaviors
Sürücülük becerileri ve sürücü davranışları arasındaki ilişkide sürüş ile ilgili bilişsel yargıların ve kaygının aracı rolü
DERYA AZIK ÖZKAN
- Trafik kazalarını önleme açısından sürücülere yönelik film mesajlarının yapılandırılması
Structuring film messages to prevent drivers from accident
FATMA KÜÇÜKKURT
Doktora
Türkçe
2005
TrafikGazi ÜniversitesiKazaların Çevresel ve Teknik Araştırması Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL EROL
