Geri Dön

Kültürel kimliğin değişim-oluşumsüreci-sürecin kadın kimliği ve müziğine yansıması: Afyon, Trabzon, Kıbrıs, İstanbul örneklemleri

The reflection of change and formation of cultural identity on women identity and music: Afyon, Trabzon, Cyprus,İstanbul

PDF İndir

  1. Tez No: 227558
  2. Yazar: ÖZLEM DOĞUŞ VARLI
  3. Danışmanlar: PROF. ŞEFİKA ŞEHVAR BEŞİROĞLU
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Müzik, Sosyoloji, Music, Sociology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2007
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Müzikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Müzik Eğitimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 172

Özet

Çalışmanın başlığında ?kültürel kimlik? kavramının yer almasının sebebi, ?Kültürel kimlik? kavramının ?kadın müziği? tanımlaması ve kadın kimliği özellikleriyle örtüşüyor olmasından dolayıdır. Çalışma içinde çeşitli tanımlarına yer verilen kültür ve kimlik kavramları, işleyiş ve oluşumları bakımından iç içe olmalarından dolayı önemli bir bölümü oluşturmaktadırlar. Bu kavramlar, ?kültürel kimlik? hem toplumsal yapının kültürel özelliklerini, hem de bireysel ve kolektif kimlik özelliklerini içermesinden dolayı çalışmayla örtüşmektedirler.Çalışma kadın çalışması, kimlik çalışması ve alan çalışması olma özelliklerini barındırmaktadır. Kadın çalışması olarak nitelendirilmesinin sebebi, kadın yaşantılarının ?kadın müziği? üzerinden açıklanmaya çalışılmasından kaynaklanmaktadır. Kadınların gizli kalmış, çok fazla yazılıp, çizilmemiş, kendi dünyalarını, kadınlığı, kadın olarak yaşamanın şartlarını kadın anlatımları ve yaşamlarına dair ifadelerin yer aldığı ?kadın müziği? örnekleri ile incelenmiştir. Tüm bu incelemelerde, geçmişle bugün arasındaki farklılaşma, değişim ve oluşum, ?kültürel kimlikteki? değişim ve oluşumun toplumsal yapıya etkisinin kadın müziği ve kadın kimliği üzerindeki yansıması ile birlikte ele alınmaya çalışılmıştır. Kimlik, kültür, kültürel kimlik kavramlarının yanı sıra ?kadın müziği? tanımlaması çalışma için önemli bir tanımlamadır. ?Kadın müziği? ile anlatılmak istenen kadınların üretimi olan veya kadın ağzında şekillenen, geleneksel yaşamdan günümüze uzanan, kadına ait dünyadan çeşitli imgeler içeren müzikal örneklerin oluşturduğu bir müzik kastedilmektedir.Öncelikle belirtmek gerekir ki, ?kültürel kimlik?, doğuştan sahip olunan kimlik özellikleri ile birlikte zaman içinde şekillenen, yeni eklemlenmelerle biçimlenen, kültürel yapı ile ilgili özelliklerin kimlik unsurları ile birleşiminden meydana gelen bireysel ve kolektif kimliğin uzantısı olan diğer bir kimlik unsurudur. Başlı başına bir kimlik şekli olmasının yanı sıra, yapı ve oluşum şekli olarak, genel anlamda kimliğin bir uzantısı olduğunu tekrar belirtmek gerekir. Bu yapının içinde yer alan kültürel unsurlardan olan yaşam şekilleri ve müzik, kadın yaşantılarının içinde incelenmeye çalışıldığında, yeterli sayıda yazılı kaynak olmadığı görülmüş olup, alan araştırması yapılması gerekli olmuştur.Alan araştırması yapılacak bölgeler, Afyon, Trabzon, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve İstanbul olarak belirlenmiştir. Afyon'da yapılan çalışmalar 1997, 2001 ve 2006 yıllarında elde edilen veriler ışığında yapılmıştır. Kaynak kişilerdenelde edilen müzikal örnekler kadınların ifade zenginliklerini ve kendilerine ait dünyalarını ifade ettikleri imgeleri barındırmaktadırlar. Elde edilen müzikal örnekler kına havaları, oyun havaları, düz oyun havaları şeklinde sıralanabilir. Ancak günümüzde bazı değişimler söz konusudur. Bu değişim ise kültürel kimlikteki değişimin yansıması şeklinde yorumlanabilmektedir. Afyon Sinanpaşa'daki yaşantı paralelinde müzikal değişim ve oluşumlar, Afyon'daki değişim ve İstanbul'a göç etmiş Afyon'lu kadın kimlikleri üzerinden çözümlenmeye çalışıldığında, değişimin ve oluşumun uzun zamandır gerçekleşmekte olduğu, sürekliliğini de koruduğu söylenebilmektedir.Trabzon'da yapılan alan çalışması, Düzköy, Hakça yaylası, Çal köy, Çayırbağı'nda gerçekleşmiştir. İlçe olan Düzköy'den iki kaynak kişden alınan örnek olarak ağlama, ezgileme, gelin kaidesi kaydedilmiştir. Diğer köy ve yayladan da benzer örnekler elde edilmiştir. Özellikle ağlama ve ezgilemeler ?kadın müziği? ne ait ender örnekler sunmaktadır. Bu örnekleri yaşı ellinin üzerinde kadınlardan elde etmek mümkün olmuştur. Çünkü gençler söz konusu müzikal örneklerin icrasını ve üretim şeklini bilmemektedirler. Kültürel kimlikteki değişim ve oluşumu meydana getiren kültür ve modernleşme süreçleri gençleri müzikal beğenilerini de değiştirmiş bulunmaktadır. Bu değişim İstanbul'a göç etmiş ailelerde de görülmekte, yaşça büyük olan kadınların dahi bu müzikal örnekleri söylemedikleri gözlenmiştir.Kuzey Kıbrıs'taki Karadenizliler'in çalışmaya katılması, kültürel kimlikteki değişim ve oluşumun nasıl gerçekleştiğine ve toplumsal yapı ile birlikte ?kadın müziğine? nasıl yansıdığını daha net bir şekilde ortaya konmasına neden olmuştur. İstanbul'da geldikleri köyün, ilçenin adına kurulan dernekler, gruplaşmalar yerine Kıbrıs'ta ?Karadenizliler? olarak, tek bir kültürel kimlikle ifade şekli görülmüştür. Trabzon'un değil, Karadeniz'in neresinden geldikleri bile önemli değildir. Çünkü burada tek bir kimlik ifadesi söz konusudur. 1974 Kıbrıs Barış Harekatı'ndan sonra Kıbrıs'ın köylerine nüfus kaydırma ve tarımsal iş gücü sağlama amacıyla yerleştirilmişlerdir. Kendi istekleri ile geldikleri inceleme yaptığımız, Sadrazam köy, Esentepe, Bahçeli gibi köylerde yaşam mücadelesi vermeye başlamışlardır. Geldikleri coğrafyaya çok benzeyen bu köylerde, üretimlerini devam ettirmişlerdir. Ancak göçmenlikten kaynaklanan hissettikleri yabancılık duygusu, bazı kültürel unsurları sürdürmelerini engellemiştir. Bunlardan biri de ?kadın müziğine? aittir. Kadınların, her ne kadar tarım alanında çalışsalar da üretim ve günlük yaşam şekillerinin değişmesi, müzikal üretimle birlikte müziğin işlevini de değiştirmiştir. Trabzon'daki köylerine gittiklerinde sürdürdükleri kültürel unsurları burada sürdürmemektedirler. Bu unsurlardan en önemlilerinden biri yapılan ?ağlama? lardır. Yukarıda değindiğimiz sebepten dolayı, elli yaşın üzerinde kadınların yaptığı ağlamalar, Kıbrıs'ta yapılmamaktadır. Bu nedenledir ki bölgede, ağlama örnekleri çok fazla kaydedilememiştir.Trabzon'a göre düğün adetlerinin değişmiş olması, kına havalarında söylenen ve üretimin söz konusu olduğu ?atma türküler? de çok fazla bilinmemektedir. Kaydedilen ezgiler eskiden beri söylenen ve kaynak kişinin hatırında kalan müzikal örneklerden ibarettir. Ancak İstanbul ve Kıbrıs'taki Trabzonlular'ın Afyon alanından en önemli farklarından biri, gençlerin, memleketlerinin sembolü olmuş ?horon? oyununu bilmeleridir. Çünkü, Afyon'dan İstanbul'a göç etmiş gençlerin geleneksel oyunları bilmedikleri görülmüştür. Kıbrıs Alevkayası denilen yüksek rakımlı, yayla benzeri alanda, Karadenizliler Kültür Derneği'nin her yıl düzenlemiş olduğu yayla şenliğinde gençlerin her oyuna katılmaları bunun en iyi örneğidir.Yukarıda da bahsettiğimiz dernek çalışmaları, göç edilen bölgelerde, özellikle kentlerde çok yaygındır. Her ilçenin, her köyün İstanbul'da derneği kurulmuştur. Bu durum ?grup şuuru bilinci? ile örtüşmektedir. Aynı zamanda zamanla değişen kültürel kimlik unsurlarının korunmaya çalışıldığı mekanlar olan bu dernekler, kadınlara çok fazla açık değildir. Çünkü kahvehane olmaları, kadınların bu mekanlara girişlerini engellemektedir. Derneklerin bu şekli alması bile kültürel kimlik değişimini ve bu şekildeki oluşumunu açıklamaktadır. Herhangi bir kültürel unsurun korunmaya çalışılması dahi, söz konusu unsuru değiştirmeye, yeniden oluşturmaya yol açmaktadır.Bahsedilen tüm özellikler çalışmanın içerdiği alanlardan elde edilen kadın anlatıları ve müzikal örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın içerdiği alanlar olan Trabzon. Afyon. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve İstanbul'da elde edilen müzikal örnekler, ?ağlama?, ?kına ilahisi?, ?kına havası?, ?gelin kaidesi?, ?gelin övmesi?, ?düz oyun ezgisi?, ?atma türkü?, ?horon havası? isimleriyle tespit edilmiş ve analizleri yapılmıştır. Kayıta geçirilen bu müzikal örnekler vokal tekniği, içerikleri ve işlevleri bakımından ?kadın müziği?ne ait kendine has özellikler barındırmaktadırlar.Trabzon Düzköy ve köylerinde ağlama, gelin kaidesi, horon havası, atma türkü örnekleri, Afyon Sinanpaşa Balmahmut köyü'nde gelin övme, kına havası, düz oyun ezgileri, K.K.T.C. Girne ve Lapta'nın Bahçeli, Sadrazamköy'ünden ağlama, kına ilahisi, atma türkü örneklerine rastlanmıştır. İstanbul'da ise Trabzon ve Afyon'dan göç etmiş kadınlardan ağlama, kına havası, düz oyun örnekleri tespit edilmiştir. Yapılan incelemelerde görülmüştür ki, değişim ve oluşumun yansımasının kadınlarla ilgili unsurlara etkisi toplumun geneline göre değişiklik göstermektedir. Bu farklılığın günlük yaşantıya etkisinin yanı sıra müzikal betimlemelere ne şekilde yansıdığının tespiti çalışma için oldukça önemlidir. Dolayısıyla bu farklılığın incelenmesi kadın araştırma yöntemlerinin doğru bir biçimde ortaya konmasının gerekliliğini ve kadın müziğine ait ürünlerin ortaya çıktığı kadınlara ait ortamlarda özellikle kadın araştırmacıların olması gerekliliğini ortaya koymaktadır. Ayrıca kadınların kimliğine, müzikal üretimlerine ait çalışmaların artması ve değerli görülmesiyle toplumsal yapılarla ilgili analizler daha doğru olabilecektir. Kadın unsurunun ayrıca ele alınmasının gerekliliği, gizli kalmış, gizli bırakılmış olmasından kaynaklanmaktadır. Kadın araştırmacıların ve kadın çalışmalarının artması kadınların müzikal üretimlerine yönelik gizli kalan unsurların daha fazla bilinmesine yol açması demektir ki bu durum müzikoloji, etnomüzikoloji, halkbilimi disiplinleri için önemli olmaktadır.

Özet (Çeviri)

This thesis focused on the the echoing to women of the process of change and formation of cultural identity. The reason of the concept of ?cultural identity? located in the headline of the subject is because the definition of ?cultural identity? on ?women music? and the properties of female identity are related to each other.The concepts of culture and identity, which have various definitions in the study, have formed very important part because their function and formation are bound.These concepts are related to the study because ?cultural identity? implies not only the cultural properties, but also the individual and collective properties of identity.The study implies the properties of women studies, identity study and field work.The reason that it is qualified as female study to be tried to explain the female lifes upon ?women music?.Women?s own lifes that is secret, not written or drawn much, their womenhood, and the conditions of living as women have been examined with ?women music? samples including expressions on women lifes.In all these studies, it is aimed to be taken up the differentiation between the past and today, change and formation, and their effects on social structure with the reflection upon women music and identity.Beside the concepts of identity, culture, cultural identity, ?women music? is an important definition for this study.It is tried to explain that it is production of women or formed with women saying, coming from traditions to today and including various images belong to females world.First of all we have to clarify that ?cultural identity? is another part of identity formed in time with identity properties coming from birth, shaped with new additions and an individual and collective extension occured with combining the properties of identitiy structure and identity elements.Beside it is an identity element on its own, we have to clarify again that in general meaning it is an extension of identity in the form of structure and formation.Form of lives and music are cultural elements located in this structure, and when they are begun to be examined in women lives, it has been seen that there were not many written origins and it is necessary to do field works.Field works have been done in Afyon, Trabzon, Northern Cyprus Turkish Republic and İstanbul.Studies in Afyon have been comparatively evaluated in the light of the datas taken in the years of 1997, 2001 and 2006. In musical samples taken from origin people, the wealth in women?s expression of their own worlds and creativity in imaging these and expressing are the most important determining properties.These musical samples are henna folk songs, folk songs, and straight folksongs.Nevertheless, it is certain that they changed in time.It is possible to say that this change is a reflection of a change in identity.When musical change and formation, parallel to the to the life in Afyon, Sinanpaşa, change in Afyon, women identities immigrated from Afyon to İstanbul were analyzed, it has been possible to observe the change and new formation have lasted for a long time, and these change and new formation had a continuity have been determined in the fieldwork.Fieldwork in Trabzon has been carried out in Düzköy, Haçka Plateau, Çalköy, and Çayırbağı.The samples taken from two women in Düzköy district are species of crying, melodic, and bride kaide.In Çalköy and Haçka Plateau similar samples have been collected.Especially cryings and melodies are rare and very important samples belong to ?women music?.It is possible to obtain these samples from the women over 50.Because the younger generation do not want to know singing and producing of these musical samples, and for this reason they do not know.The process in modernizing and culture which occured change and formation of cultural identity have been effected the musical tastes and even though they live in the same region they do not have any request possessing traditional elements.This is one of the important elements of the reflection of the modernazing process.This element has been seen in the view of change in the families immigrated to İstanbul, and it has been determined to be a part of city life even the elder women did not sing these musical samples even though they knew.Northern Cyprus is another important immigration place for Trabzon except İstanbul.It has been comparatively carried out more obvious how the change and formation in cultural identity were realized, and how reflected to ?women music? with the social structure after the people immigrated there from the Black Sea joined the production.After 1974 Cyprus Peace Operation to make population and to provide agricultural work power these people were placed in Cyprus and they appropriated unique culture as ?Karadenizliler? on the contrary immigrated people to İstanbul who founded organisations and groups.In the view of these people it is not important which part of Trabzon you are from, even Black Sea Region.Because unique identity is under consideration for these people.Sadrazamköy, Esentepe and Bahçeli residents, who are belong to our field work and immigrate there with their desires, have begun to strike against life first.They have tried to go on producing in these villages where were geographically similar their homelands.However, because of being immigrants they have felt the sense of foreigner and this has obstructed to keep on their cultural elements.Some of these elements belong to ?women music?.Although the women have worked in agriculturel areas, change in form of production and daily life have changed the musical function with musical production.They could not last their cultural properties as in Trabzon.One of the most important of this elements are ?cryings?.Because of the reason we told above, cryings sang by women over 50, have not been sang any more.Wedding traditions are different from those in Trabzon, so ?atma türküler?which were productions and sang in henna folk songs are not known much.Recorded melodies are composed of musical samples from old times and memoirs of origin person.However, the most important difference between the people immigrated from Trabzon to Cyprus or to İstanbul and the people immigrated from Afyon to İstanbul is the teens of Trabzon know the symbol of their region ?horon? and they enjoy it very much.This has been determined with the Plateau Festivals organised by Karadenizliler Vakfı Derneği every year not only in organisations in İstanbul, but also on a high plateau named as Kıbrıs Alevkayası.The teens have joined all horons in these festivals.Whereas it has been observed that immigrated teens from Afyon to İstanbul do not know their own taditional folk dances.Organisation works we have told above are very widespread in immigration places, especially in cities.Every district, every village have an organisation in İstanbul.This situation is the same as ?group consciousness?.At the same time these organisations, where some of the cultural identity elements tried to be protected, are not open for females much.Because they are cafe for males and this obstructs females enter these places.Even if this situation of the organisations explains the change of cultural identity and this formation.Even any cultural element is tried to be protected, causes this element change and form again.All this musical properties in this study have been taken from women in the field of work, and the taken data have been tried to be explained with the women narrations and musical samples.The reflection of change and and new formation on effections to elements about women and differentiate in society generally can be realized only if the studies about female identities, musical productions increase and seen worthful by everybody and thus, analyzes about social structure can be done more truly.The reason of the female element have not been studied for a long time is female lifes are always secret.Increasing in female researchers, and female studies, the elements, which were secret about musical productions of females, have been evaluated and studied by female researchers are important for more knowledge about females lifes and musics.In the wiev of musicology, ethnomusicology and ethnology, disciplins it is very important not only culturally, but also musically to get point of wiev of females to female studies and evaluate females as females.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    326697

    Cultural memory, identity and music: Armenians of Turkey

    Kültürel bellek, kimlik ve müzik: Türkiye Ermenileri

    BURCU YILDIZ

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2012

    Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik Üniversitesi

    Müzik Ana Bilim Dalı

    PROF. Ş. ŞEHVAR BEŞİROĞLU

    DOÇ. DR. ROBERT REIGLE

  2. Tez No

    468062

    Otellerin oluşum süreci ve 'Pera Palace' otelin iç mekan organizasyonunun incelenmesi

    Review of the development process of furniture and east-west synthesis impact on Ottoman furniture

    TÜLAY B. ASAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    İç Mimari ve DekorasyonHaliç Üniversitesi

    İç Mimarlık Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. BİLGE YARAREL

  3. Tez No

    750659

    İstanbul tarihi yarımada, Yedikule Mahallesi'nde geleneksel sivil mimarinin tespiti ve kültürel açıdan değerlendirilmesi

    Detection and cultural evaluation of traditional civilarchitecture in Yedikule District of İstanbul historic peninsula

    ELİF CEMRE FEYZULLAH

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    MimarlıkYıldız Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NAZLI FERAH AKINCI

  4. Tez No

    337683

    Türk basınında Kürt kimliğinin temsili: 2002 ve 2011 seçim dönemleri üzerine bir içerik analizi

    Representation of Kurdish identity in the Turkish press: A content analysis on 2002 and 2011 general elections

    SELAHATTİN ÇAVUŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    GazetecilikSelçuk Üniversitesi

    Gazetecilik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. CANER ARABACI

  5. Tez No

    368605

    The Jadid movement and Nation building in Azerbaijan

    Cedit hareketi ve Azerbaycan'da ulus oluşumu

    CENGİZ ÇAĞLA

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2000

    TarihBoğaziçi Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BİNNAZ TOPRAK

Geri Dön