Duns Scotus'da iradecilik
Voluntarism in Duns Scotus
- Tez No: 228030
- Danışmanlar: PROF. DR. MURTAZA KORLAELÇİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
Duns Scotus Orta Çağ'ın çığır açıcı filozoflarından biridir. O sadece Orta Çağ Hristiyan düşüncesine çeşitli açılımlar sağlamakla kalmamış, modern düşüncenin doğuşuna öncülük eden filozoflardan biri olmuştur.Duns Scotus'un felsefesinde irade önemli bir yer tutar. Nitekim“Scotus'un irade¬ciliği”ya da ?Scotist iradecilik? oldukça yaygınlık kazanmış bir ifadedir. Scotus'ta iradenin başat kavram oluşu, onun bizatihi kendinde bir üstünlük ve öncelik taşımasındandır.Scotus özgür iradeyi tecrübenin çıkış noktası kabul etmiştir. Ona göre düşünce, ruh ile eşyanın birleşen faaliyetiyle meydana gelir. İşte bu ilk akletme kapalıdır. Onun açıklık kazanması ancak iradenin bu kapalı düşüncelere açıklık kazandırmasıyla olur. Aksi halde tasavvur zayıflar ve sonunda kaybolur. Düşünce faaliyeti iradenin yardımcısıdır. Karar vermek iradeye düşer.Scotus iradeye ilişkin görüşlerini ahlâk alanına da teşmil eder. Ona göre Tanrısal irade her şeyin ilk nedenidir. İyilik, doğruluk ve ahlâkîlik ancak Tanrı tarafın¬dan istenilmiş olmak itibariyle mutlaktırlar. Eğer tanrısal iradeden bağımsız olarak mutlak olsa idiler Tanrı, kudretinde kendine tâbi olmayan bir kanun tarafından sınırlanmış bulunacaktı.Scotus'a göre insanın özgürlük alanı mutlak bir özgürlük alanı ile çevrelidir. İnsan farklı seçenekler karşısında seçme hakkını kullanır ve amacına ulaşmak için özgür olarak eylemde bulunur. Onun sorumluluğu bu eyleminden kaynaklanır. Ancak amacın gerçekleşmesi bazı şartlara bağlıdır. Sonucu etkileyen şartların oluşması eylemi yapana değil; Tanrı'nın iradesine bağlıdır.Scotus iman-akıl ilişkisi bağlamında da iradeyi akıldan bağımsız ve ondan mutlak derecede üstün görmüştür. Bu yaklaşım Orta Çağ felsefesinin bir karakteristiği olan akıl-vahiy uygunluğuna dayanan dengeyi bozmuştur. Ona göre irade-akıl ilişkisi bağlamında iradenin sağladığı özgürlük akılla kazanılan bilgiden daha üstündür. Onu bu yargıya vardıran etken, teolojiyi teolojinin alanını daraltma pahasına rasyonel bir araştırmaya konu olan düzlemden kurtarma kaygısı olduğunu düşünmekteyiz.Sonuç olarak Scotus, Orta Çağ düşüncesinin gelişiminde önemli bir merhaleyi teşkil eder. Scotus düşüncesi 14. yüzyılın eleştirel hareketlerinin canlanmasına fiilen katkı sağlamıştır. Bununla birlikte Scotus'un eleştirmeciliği, daha keskin bir eleştirmecilik yolunu tutan Ockham'ın çıkışına zemin hazırlamıştır.
Özet (Çeviri)
Duns Scotus is a epoch-making philosopher of Middle Age. He not only enriched the Christian thought of the Middle Age but also became one of the leader philosophers who pioneered the rise of modern thought.In Dun Scotus? philosophy will has a significant place. In fact, ?voluntarism of Scotus? or ?Scotist voluntarism? are very common expressions. Will is the dominant concept in Scouts thinking because will itself has superiority and priority. Scotus accepts free will as the starting point of experience.According to him Thought is originated from concurrent activity of spirit and object. This first apprehension is secluded. These secluded thoughts are clarified only by will. Otherwise conceiving weakens and in the end vanishes. The act of thinking is the assistant of will. It?s will who makes the decisions.Scotus represents his opinions about will in the field of ethics. According to him the divine will is primary cause of everything. Goodness, justness and morality is not absolute except God want them. If they are absolute as free from the divine will, God restricted from low that it is not dependent on him in omnipotence. If they were absolute free from the divine will, God would be restricted by the law that wasn?t dependent on Him in spite of His omnipotence.Scotus thinks human?s freedom is surrounded by the absolute freedom. Human uses his right of choice when he is faced with different choices, and acts freely in order to achieve his goal. His responsibility stems from his/her activity. However, achievement of the goal depends on some conditions.Creating the conditions that affect the result don?t depend on the one who creates them but God?s will.Scotus accepts will independent from the intellect and absolutely superior to it in the context of belief-intellect relation. This approach swings the balance based on intellect-revelation coherence, which is a characteristic of the Middle Age philosophy. According to him, in the will-intellect context the freedom that will provides is superior to the knowledge acquired by the intellect. I think the factor that makes him come to this judgment is the concern of releasing theology from the platform, which becomes the subject of rational research, despite the risk of narrowing the field of theology.Consequently, Scotus is an important stage in the development of the Middle Age thinking. The thoughts of Scotus effectively help critical movements to gather strength in the 14th Century. The criticism of Scotus creates the suitable atmosphere for Ockham, who follows a more critical path.
Benzer Tezler
- John Duns Scotus'ta Tanrı ve ahlak ilişkisi
John Duns Scotus on God and morality
NESİM ASLANTATAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
FelsefeAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP KILIÇ
- La Conception de l'infinité d'Aristote à Nicolas de Cues
Aristoteles'ten Kuzali Nikolas'a sonsuzluk anlayışı
KAĞAN KAHVECİ
Yüksek Lisans
Fransızca
2014
FelsefeGalatasaray ÜniversitesiFelsefe Bölümü
YRD. DOÇ. DR. ALİYE KOVANLIKAYA
YRD. DOÇ. DR. NECATİ ILGICIOĞLU
- İbn Cebirol'ün felsefî sistemi ve skolastik düşünceye etkisi
Ibn Gabirol's philosophical system and its influence on scholastic thought
FIRAT ÇELEBİ
Doktora
Türkçe
2022
FelsefeAkdeniz ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL SÖZEN
