Şeyh Abdurrahman Aktepe hayatı, eserleri ve tasavvufî görüşleri
Shaykh Abd-al-rahman Aktepe his life works and mystic taots
- Tez No: 228298
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA AŞKAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Abdurrahman Aktepe, Nakşbendîlik, Hâlidîlik, Tekkeler, Diyarbakır, Mürşîd, Mürîd, Râbıta, Peygamber, Aktepe köyü, Tarîkat, Tasavvuf, İhlâs, Abd al-rahman Aktepe, naksh-bendi sect, Halidi sect, tekkah, Diyarbakir, murshid, murid, rabita, prophet, Aktepe village, sect, mystic, ikhlas
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 409
Özet
Şeyh Abdurrahman Efendi 1854 yılında Diyarbakır'ın Çınar ilçesine bağlı Aktepe köyünde doğmuştur. Hâlidî silsilesinden gelen şeyh Hasan-i Nûrânî, hazretlerinin oğludur. İlim tahsilini öncelikle babasının terbiyesinde gerçekleştirmiş ve ilim icâzesini de babasından almıştır. Babasının vefatından sonra, babasının halifelerinden Molla Muhammed Efendi'nin yanında eğitimine devam etmiş ve kısa bir süre sonra bu zattan hilafet almıştır. Hilafet aldıktan sonra Aktepe ve çevresinde irşâd faaliyetlerine başlamış geniş bir alana hitap etmiştir.Şeyh Abdurrahman, birçok eser kaleme almış ancak bunlardan günümüze on üç tanesi ulaşabilmiştir. Eserlerinde ?Rûhi? mahlasını kullanmıştır. Eserlerindeki Arapça, Farsça, Osmanlı Türkçesi ve Kürtçe dil zenginliği ile birlikte, edebi sanatlardaki ustalığı ve şairliği dikkat çekicidir. En meşhur eserleri ?Mesnevî? tarzında yazmış olduğu ?Ravdu'n-Naîm? ve ?Dîvân-ı Rûhi? adlı eserleridir. Ayrıca ?Râbıta? ve ?Tarîkat Âdâbı? üzerine yazılmış iki risâlesi de mevcuttur. Astronomiye olan merakı doğrultusunda ceviz ağacından yapmış olduğu bir dünya küresi ve bölgesel takvim çalışmaları da dikkate değerdir.Şeyh Abdurrahman, Dinî, Îtikâdî, Tasavvufî, Fıkhî, Kelamî, Astronomi, Fennî, İslâmî ve Edebî alanlardaki birikimlerinin ve ilmi bağlılığının bir sonucu olarak el yazması eserlerden oluşan bir kütüphane kurmuştur. Ancak bu kütüphaneden günümüze yaklaşık 250 kadar eser ulaşabilmiştir.Şeyh Abdurrahman, 1910 yılında Diyarbakır'da vefat etmiş ve Aktepe'de babasının yanına defnedilmiştir.
Özet (Çeviri)
Shaykh Abd al-rahman was born in Aktepe village in Cinar the province of Diyarbakir in 1854. His father is Shaykh Hasan-i Nûrânî descending from the Khalidi ancestry. He was educated firstly as a pupil by his father and was his father he who gave him the scientific idjaza. After his father died, he was teached by Molla Muhammad Efendi, a caliph of his father, and soon he reached the caliphate degree that was aprroved by Molla Muhammad Efendi. After he hold the caliphate degree, he started his irshad activities in Aktepe village area, more and mora his area extanded and widened.Among the the works written by Shaykh Abd al-rahman who is known to write a great number of books, thirteen books are available today. He used the nick Ruhi in his poems. His ability of Arabic, Persian, Otoman Turkish and Kurdish languages and proficiency in literary usages is appeared through his works as well as his skill as a poet. Rawd al-naim and Divan-i Ruhi are his well known works, both are writtin in masnawi style. Also Rabita, and Tarikat adabi are the tretises written by him. On the other hand being keen on astronomy he made a globe, of walnut wood, alongside with some regional calenderical works.Shaykh Abd al-rahman, through his great skill on religion, belief, mystics, law, kalam, astronomy, scientific, literary ve Islamic fields he found a library containing a great number of manuscripts. But unfortunately, of the library, today only two hundred and fifty manuscripts are availiable.Shaykh Abd al-rahman died in Diyarbakir in 1910 and was buried in Aktepe village alongside with his father.
Benzer Tezler
- Lêkolînek li ser dîwana Şêx 'Ebdurrehmanê Aqtepî (Rûhî)
Şeyh Abdurrahman Aktepî'nin Rûhî adlı divanı üzerine bir inceleme
ZEYNEP YILDIZ
Yüksek Lisans
Kürtçe
2020
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl ÜniversitesiKürt Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ZAHİR ERTEKİN
- Şeyh Abdurrahman eş-Şâvırî ve Mir'âtul-iʻRâb Câddetu's-avâb adlı eseri
Şeyh Abdurrahman eş-şavirî and Mir'âtul-İrab Jadidetu's-Savab
MEHMET KAYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET CEVAT ERGİN
- الشيخ عبدالرحمن التاغي ومكتوباته(تحقيقاً ودراسة)
Şeyh Abdurrahman-ı Aâğî ve mektûbâtı (Tahkik ve inceleme)
MOHAMMAD HASAN
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DinSiirt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET SAKİ ÇAKIR
- Abdurrahman Nesib Efendi, hayatı, dinîi-tasavvufî kişiliği ve Divânı'nın tahlili
Sheikh Abdurrahman Nesib, his life, religous-mystical personality and his Divân?s analiysis
MEHMET SAİT MERMUTLU
- Şeyh Abdurrahman Eş-Şâvirî ve Nehcu'n-Necâh Fi Âhkâmi'n-Nikâh adlı eserinin fıkhi açıdan değerlendirilmesi
Sheikh eş-Shaviri and assessment of his book Means of Salvation in the Provisions of Wedding
SABİT SABUNCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinŞırnak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM YILMAZ