XVII. yüzyıl siyasi hayatının klasik Türk şiirine etkileri
The effects of the political life of the 17th century on the classical Turkish poetry
- Tez No: 228867
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ATİLLA BATUR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dumlupınar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 421
Özet
Bu çalışmamızda, Klasik Türk Şiiri'nin XVII. yüzyılın siyasi hayatından etkilenişi ortaya koyulmuştur. Bu yüzyılın siyasi çerçevesinde, dönemin öne çıkan ve arka planda kalan olayları vurgulanmıştır. Dönem olarak, olayların doruk noktasında yaşanmış olması; bu sahayı geniş ölçüde değerlendirme gereğini ortaya çıkarmıştır. Bir olay başka bir olayı tetikler nitelikte olduğu için geniş bir kaynak taramasına gidilmiştir.Şâirler eserler yazıp, bunları devlet makamındaki kilit kişilere sunmuşlardır. Karşılığında ise çoğu zaman câize ya da mevki ile ödüllendirilmişlerdir. Eleştiri mahiyetinde yazan ya da birini överken bir diğerini yermiş olan kimi şâirler de kıskanç çevreler tarafından, aldıkları görevlerden azledilmiş, hatta öldürülmüşlerdir. Devlet erkânında görevli olan şahısların psikolojik, sosyal, iktisadi, fizyolojik yapılarının kişilikleriyle örtüşür duruma geldikleri görülmüştür. Yani kimi şâirlerin, eleştiri yönleri ağır bastığından Nef'î gibi hicviyeleri ile tanınmışken, kimisi ise dünyevi işleri arka planda tutarak, Nâbî gibi hikemî tarzı ile tanınmıştır. Dış baskılar da şiire her dâim konu olmuştur. Böylelikle kısır bir döngü içinde dönemi değerlendirmek yerine, dış olaylar ve bu olayların diğer kişilerle bağlantıları da incelenmiştir.Siyasi ve askeri nitelikteki kelimelerin, reâyâ-şâir-ulemâ üçgeni içindeki anlamlandırılmaları, beyitlerle birleştirilerek ele alınmıştır. Rüşvet, iltimas, ayak kaydırma ve bunun benzeri birçok olayın sebeplerine inilmiş, sonunda da makam sahibi olabilmek için girişilen çabalar karşımıza çıkmıştır. Devlet kademelerinin zaman zaman para ile liyakatsiz kişilere devredilmesi de bu problem çerçevesinde ortaya çıkmıştır.Bu yüzyıldaki paşaların kazandıkları zaferler, yaptıkları fetihler, savaşlar ve barışlar bir yandan devletin başı konumundaki padişahın manevi gücünü arttırıp, hazineye de katkı sağlamışken; bir yandan da bu dönemin şâirleri tarafından beyitlere dahil edilmiştir. Kısacası kasîdeler, fetihnâmeler, cülûsiyeler, medhiyeler, ve beşâretnâmeler art arda bu mutlu havâdisleri, her kesimin duyabileceği şekilde ifadelendirmek için kağıda dökülmüştür. İşte bu çalışmamızda, XVII. yüzyıl şâirlerinin, dönemin siyasi hayatını Klasik Türk Şiiri içerisinde ele alışları incelenmiştir.Anahtar Kelimeler : Eski Türk Edebiyatı, Osmanlı, Şair, Şiir, XVIII. Yüzyıl siyasi tarihi.
Özet (Çeviri)
In this work, the exposure of the 17th century political life on the classical Turkish poetry is put forth. In the political frame of that century, the events in the front or at the back are emphasized. Since the events happened at a peak level, there has been an obligation to evaluate this area in a wide range. Since an event seems to trigger another one, a detailed resource scanning has been done.Poets wrote some pieces and presented them to the key personals at the government. As a result they were awarded with câize or official position. The poets who had written in a criticizing way, who had written for someone in an insulting way while writing for the others in a flattering way dismissed from their positions and even some of them were killed. The psychological, social, economical, physiological structure of the persons on duty at the governmental positions seemed to become parallel to their personalities. Thus, since some of the poets? criticizing sides were more affective and were known for their hicvs, like Nef?î, while some others left the world things behind, chose the hikemî style like Nâbi. The outher pressures has always been a subject for the poetry. So, instead of evaluating the period in a vicious cycle, the outer events and the relation of those events with the other people has also been examined.To give meaning to the political and military terms among the reaya-poet-scientists triangle, is done by combining them with the couplets. The reasons of bribery, favoritism, replacement and similar events have been investigated and at the end the struggle to get a seat has been found out. That the governmental seats were given to invaluable people for money has also occurred around this problem.The victories, conquers, the wars and peaces the pashas lived, from one side helped the Sultans to gain power and provided money for the financial stocks as the head of the community and on the other side those were taken in to the couplets. Odes, fetihnames, culusiyes, medhiyes and besaretnames (all are literal written works) were put on paper to inform the people from every area about those happy events. In this work, it is examined how the XVII century poets evaluated that periods political life in the Classical Turkish Poetry.Keywords : Ancient Turkish Literature, Ottoman, Poet , Poem, XVIII Century Political History.
Benzer Tezler
- XVII. yüzyıl klâsik Türk şiirinde mevsimler
Classic century seven seasons on Turkish poem
AHMET KORKUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ATİLLA BATUR
- 17. yüzyılda Hassa Mimarlar Ocağı'nın arka planı: Başmimar-bâni-yapı ilişkisi
The background of the Ottoman guild of architects in the 17th century: Relation between chief architect, patron and, building
AYSU ATEŞ
Doktora
Türkçe
2022
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞÜKRÜ SÖNMEZER
- Gaybî Sun'ullah Dîvânı'nın tahlili
Analysis of Gaybi Sun'ullah's Divan
ABDULLAH YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA GÜNEŞ
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- 19. yüzyıl'da bir Osmanlı devlet adamı: Mehmed Vecihi Paşa ve Ankara Valiliği
An Ottoman statesman in the 19th century: Mehmed Vecihi Pasha and the Ankara Governorship
MUHAMMED ALİ ARAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ÇINAR