Edebiyat sosyolojisi açısından Adorno estetiğinin toplumsal temelleri
The social foundations of Adorno's aesthetics from the perspective of the sociology of literature
- Tez No: 231461
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BESİM FATİH DELLALOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Bölümü
- Bilim Dalı: Genel Sosyoloji ve Metodoloji Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 339
Özet
Edebiyat sosyolojisi, insani ve toplumsal bilimlerde henüz yeri tam olarak belirlenimini bulamamış, sınırları çizilmemiş, bakir bir alan olarak durmaktadır. Bu alana sosyologlar kadar edebiyatçıların da ilgisi sınırlıdır. Halbuki, birbirinden farklı bu iki disiplini yan yana getiren, her iki alanı da besleyen bir alt disiplin olarak edebiyat sosyolojisi, disiplinlerarası çalışmaların öneminin git gide artmakta olduğu bu dönemde, hak ettiği yere ulaştırılması gereken bir çalışma alanıdır. Eldeki çalışmanın en temel itkilerinden birisi, edebiyat sosyolojisinin sınırlarının belirginleşmesine yardımcı olabilme ve bu alandaki fakir literatüre bir katkı sağlayabilme kaygısıdır.?Edebiyat Sosyolojisi Açısından Adorno Estetiğinin Toplumsal Temelleri? başlığını taşıyan bu tez, Frankfurt Okulu'nun önemli temsilcilerinden Theodor W. Adorno'nun kavramsal ve toplumsal görüşlerinin sanat ile toplum ilişkisi bağlamında bir birleşimini sunan estetik kuramını, edebiyat sosyolojisi için bir model olarak kurma hedefini taşımaktadır. Türkçe okuyan okur için henüz sadece belli başlı görüşleri dışında bilinirliliği aşılamamış olan Adorno'nun, kendine özgü Marksizmi, Aydınlanma ve modernlik eleştirilerinin temelleri ve kültür eleştirisi gibi kategorileri tam anlamıyla anlaşılmak isteniyorsa bunları oluştururken çok önemli bir yerde duran negatif diyalektiği, sanat eleştirisi, müzik sosyolojisi ve hepsinden önemlisi estetik kuramı bilinir olmalıdır. Tez, bu doğrultuda, Adorno'nun estetiğine hem onun toplumsal ve kavramsal temellerini betimleyebilme çabasından hem de edebiyat sosyolojisine dayanak oluşturan boyutları açısından yaklaşma amacını içermektedir.Dolayısıyla çalışmanın en temel bölümlerinden olan ?Adorno'nun Estetik Kuramı? kısmını, Adorno'nun ve onun temsilcisi olduğu Frankfurt Okulu'nun kültür ve sanat konularına yaklaşımlarının kaynağını belirleyen `eleştirel teori'nin kavramsal temellerinin gösterilmesi önceleyecektir. Bu kısmı takiben ise, Adorno'nun toplum, kültür ve sanat eleştirilerini oluştururken kavramsallaştırdığı `kültür endüstrisi' ve `kitle kültürü' gibi kategorilerinin Aydınlanma ve modernlik eleştirisi bağlamında ortaya konulacağı, ?Kültür Eleştirisi ve Toplum? bölümü yer alacaktır.Adorno'nun estetik kuramı doğrultusunda bir edebiyat sosyolojisine ulaşma çabası, onun diğer sanat türlerine bakışını ve bu türlere yönelik kuramsallaştırmalarını da içermek zorunluluğunu taşımaktadır. Bu bağlamda, Adorno estetiğinin en önemli yerinde duran konu, onun müzik sosyolojisidir. Adorno'nun operadan, popüler müziğe, avangarddan atonal müziğe uzanan sınıflandırmaları ve çözümlemeleri, kitle kültürüne ve kültür endüstrisine yönelik düşüncelerinin uzantısı olarak okunabilmektedir. Adorno'nun müzik sosyolojisinin bu çalışma açısından diğer bir önemi de estetik kuramından hareketle sanatın bir alanına ilişkin bir kuramsallaştırmanın nasıl yapılabileceğinin ortaya konulmuş olmasıdır. Dolayısıyla müzik sosyolojisi, bu çalışmanın hedeflerinden biri olan, Adorno'nun edebiyat kuramına ulaşma çabası için oldukça önemli bir örnek teşkil etmektedir.Tezin temel amaçları doğrultusunda son olarak ise, Adorno'nun estetik kuramı ve onun en önemli uzantısı olan müzik sosyolojisi model alınarak ortaya konulacak olan edebiyat kuramı, tezin yazıldığı dildeki bir edebi örneğe yöneltilecek ve bir uygulama edimi aracılığıyla kuramın geçerliliği denetlenmeye çalışılacaktır. Bu doğrultuda tezin son kısmı, Adorno'nun edebiyat sosyolojisinin, Çağdaş Türk edebiyatının temsilcilerinden Bilge Karasu'nun yazınına ve özellikle de yazarın ?Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı? metnine uygulama denemesine ayrılacaktır. Böylelikle tez, sosyoloji literatürüne ve Türk edebiyatına dair inceleme sahasına bir kuram önerme amacını gerçekleştirebilecektir.
Özet (Çeviri)
The sociology of literature, amongst other human and social sciences, remains as a field of research whose scope has not been clearly designated. As a sub-discipline which has the capacity to enhance both of the disciplines that it brings together, namely literature and sociology, it is nevertheless a field of research that needs to be developed, especially now that interdisciplinarity becomes prominent. The main motivation behind this work is the willingness to contribute this field.This thesis titled ?The Social Foundations of Adorno's Aesthetics From The Perspective of The Sociology of Literature? aims to analyse in relation to the sociology of literature Theodor W. Adorno's aesthetic theory which reveals his approach to the relation between society and arts. Adorno is relatively poorly read in Turkish, and his peculiar kind of Marxism, critiques of Enlightenment and modernity can only be properly understood only through an understanding of his negative dialectics, criticism of arts, sociology of music and aesthetic theory. This work tries to describe the social and conceptual foundations of Adorno's aesthetic theory and to show its dimension which may be supportive of the sociology of literature.Therefore, the main chapter on Adorno's aesthetic theory will be preceded by a description of the critical theory which determined the way Adorno himself and the Frankfurt School approached culture and arts. This will be followed by ?The Criticism of Culture and Society? where categories such as the ?culture industry? and the ?mass culture? will be analysed in the context of the criticism of Enlightenment and modernity.An attempt to arrive at the sociology of literature through Adorno's aesthetic theory necessitates an investigation of his ideas on other forms of arts as well. In this context, the major focus should be on music. His classifications and analyses from opera to popular music, from avant-guard to atonality can be read as a follow-up to his ideas on mass culture and culture industry. Another significance of his work comes from the fact that he has shown how an artistic field might be theorized through his aesthetic theory. Therefore the sociology of music is an important example for this work, which aims at arriving at Adorno's theory on literature.Finally, this theory of literature will be applied to a case in Turkish and his validity will be tested through this application. In this light, the final part of the thesis will focus on a major name in contemporary Turkish literature, Bilge Karasu, and especially his ?Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı?. As such it is hoped that the thesis will succeed in proposing a theory for the sociology of literature and for the analysis of Turkish literature.
Benzer Tezler
- Die Gestaltung des sozialen Wandels als Menschenbild in der gegenwärtigen Literatur. Eine rezeptionsästhetische, historische und literatursoziologische Untersuchung in ausgewählten literarischen Werken
Günümüz Alman edebiyatının seçilmiş olan örneklerinde, birey olarak insan ve doğasının toplumsal değişiminin edebiyat sosyolojisi, alımlama estetiği kuramı ve tarihi kapsamında incelenmesi
EMEL GÖKGÖZOĞLU
Doktora
Almanca
2017
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞERİFE CENGİZ DOĞAN
- Der werteverfall in den erzählwerken von Heinrich Böll nach dem 2. Weltkrieg
Heinrich Böll'in II. Dünya Savaşı sonrası öykü anlatımında değerlerin düşmesi / Analysis on the depreciation of Heinrich Böll's works after the Second World War
EYLEM OTUZ
Doktora
Almanca
2022
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERKAN ZENGİN
- Desensitization of the masses: Exploring the 'culture industry' in Fahrenheit 451, A Clockwork Orange ve High-Rise
Kitlelerin uyuşturulması: Fahrenheit 451, A Clockwork Orange ve High-Rise adlı eserlerde 'kültür endüstrisi' araştırması
SELÇUK YILDIZTAŞI
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
SosyolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLEK KANTAR
- Edebiyat sosyolojisi açısından Ahmet Hamdi Tanpınar'ın eserlerinde sosyal boyut
The sociology of literature pass of angle Ahmet Hamdi Tanpınar's in written work social dimension
İBRAHİM EROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
SosyolojiSelçuk ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH TOPÇUOĞLU
- Edebiyat sosyolojisi açısından postmodern romanın toplumsal temelleri
The social origins of postmodern novel in terms of sociology of literature
NESLİHAN ŞEN ALTIN