Sha-t'o Türklerinin siyasi ve kültürel tarihi
The political and cultural history of Sha-t?o Turks
- Tez No: 240944
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. TİLLA DENİZ BAYKUZU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Sha-t'o, T'ang, Çin, Tibet, Kitan, Hanedan, Teşkilat, Kültür, Sha-t?o, T?ang, China, Tibet, Kitan, Dynasty, Organization, Culture
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Bölümü
- Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 169
Özet
Tarihte kendilerine oldukça büyük isim yapmış olan Sha-t'o' lar (Cha-t'o) hakkında yeterli çalışma bulunmamaktadır.Sha- t'o'lar, Batı Gök-Türk ülkesinde doğan boylardan biridir. Batı Gök-Türk Devleti 630 yılında Tung Yabgu'nun ölümü üzerine iç karışıklığa sürüklenmiştir. İşte bu esnada Sha-t'o'lar Tanrı Dağları havalisinde Wu-sun'ların eski topraklarına hüküm sürüyorlardı. 630'lardan sonra bir kısım Ch'u-yüeh boyları Batı Gök-Türk Kağanlarından Aşina Mi-che'nin peşinde Çin'e gelirler. Bir kısmı ise Batı Türkleri içinde az çok güçlenen İ-pi Tulu Kağan ve Aşına Ho-lu yönetiminde kalırlar. Bu bir kısım Sha-t'o, T'ang hanedanına isyan ederek Ho-lu'ya destek verirler ancak yenilerek T'ang hizmetine girerler ve 659'dan sonra Sha-t'o'lar, T'ang hanedanının diğer Türk boylarına karşı savaşkan öncü birliği olurlar.712 Senesinden sonra bağımsızlaşan Sha-t'o'lar, T'ang etkisinden çıkarak Tibet hizmetine girerler. Sha-t'o'lar 808 senesinde Tibetlilerle araları bozulduğundan, Ötüken bölgesine kaçmışlar, ancak orada da fazla kalamayarak Çin'e sığınmışlardır. Çinli kumandanlar bunları kuzey hudutlarını korumakla görevlendirerek, Ordos'un kuzeyinde Ling-Chou civarına Yen-Chou'ya yerleştirmişlerdir. Zamanla bir kısmı Alaşan Dağlarının batısına giden Sha-t'o'ların asıl büyük kısmı ise Ordos'un kuzey doğusuna doğru kaymışlardır.874'ten itibaren ardı ardına gelen sarsıcı isyan dalgalarında, Sha-t'o'lar, T'ang Hanedanına hizmet etmişler ve yaptıkları hizmetlerle onun 907 senesine kadar yaşamasını sağlamışlardır. Ancak 907 senesinde eski isyancılardan Chu-wen, T'ang Hanedanını yıkıp Sonraki Liang Hanedanını kurunca Sha-t'o'lar mücadeleye girişmişler ve başarılı olarak 923'ten 951 arasında Çin'de Sonraki T'ang, Sonraki Ch'in, Sonraki Han Sülaleleri ile 951-979 arasında hüküm süren Kuzey Han (Pei-Han) Krallığını kurmuşlardır.Özellikle Kitanlar ile olan mücadeleler siyasi tarihimizin esasını oluşurmuş ve çalışmamızda Sha-t'o'ların 979'a kadar olan siyasi tarihleri ayrıntısıyla ele alınmış, önemleri tespit edilip ortaya konulmuştur. Kurdukları sülaleler çağında Sha-t'o'lar kültürlerini Çin'de yaşatmaya devam ettirmişlerdir. Türk Kültürünün Çin Kültürü üzerindeki etkisi ortaya konulmuştur ki bunlar, askeri-siyasi teşkilat ve kültürel bahisler halinde, ayrıntısıyla incelenerek, çalışmamızda yerini almıştır.
Özet (Çeviri)
There?s not enough investigation for Sha-t?o?s who have made a significant name for themselves.Sha-t?o?s are one of the clans that was born in West Gök-Türk country. The death of Tung Yabgu created a tumult in West Gök-Türk country, in year 630. During that tumult, Sha-t?o?s were prevaling around Tanrı Mountains, which was Wu-sun?s old country. After 630, some of Ch?u-yüeh clans came China folloving Aşina Mi-che, who was one of kagan?s of West Gök-Türk. Be side that some of them stayed with Aşına Ho-lu and İ-pi Tulu Kağan who was getting stronger. This port of Sha-t?o?s rebelled against T?ang Dynasty and supported Ho-lu but they were defeated so they commended by T?ang Dynasty. After 659, Sha-t?o?s became vanguard combative unit against Turkish clans.Sha-t?o?s refused to be commended by T?ang Dynasty and took their independence back after 712 and accepted by Tibetian authority. İn 808, Sha-t?o?s broke up with Tibetians and they escaped to Ötüken area but they couldn?t stay there, so they took shelter in China. Chinese comanders put them in Yen-chou, around Ling-chou on North Ordos and charged them to defend Chinese borders. As time went by, some part of the Sha-t?o?s went to western Alaşan Mountains, but most part of them went to Ordos?s northeast.From 874, Sha-t?o?s served to T?ang Dynasty during contiunal rebellians and provided them longer lives until 907. But in that year, an old rebellious, Chu-wen destroyed T?ang Dynasty and established Later Liang Dynasty. This reason caused the struggle between Sha-t?o?s and Chu-wen. Finally, Sha-t?o?s won that struggle and established Later T?ang, Later Chin, Later Han Dynasty between 923 and 951.Especially struggles with Kitan?s mainly shaped our political history and in this study, the political history of Sha-t?o?s until 979 had been detailed carefully. At the age of their whole family, Sha-t?o?s sustained their cultures in China. Also the effect of Turkish culture on Chinese culture had been detailed in the military, political organizations and cultural topics with in this study.
Benzer Tezler
- Tibetan-Turkish relations (From the beginning to the 11th century)
Başlangıcından 11. yüzyıla kadar Tibet–Türk ilişkileri
NİLAY ŞEN
- Çin kaynaklarına göre Sha-tuo Türkleri tarihi
Sha-tuo Turks history according to the chinese sources
ADİLE BALCI HAJ BRAHIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLYAS KEMALOĞLU
- Tıbbi malpraktis halinde hukuki sorumluluk ve Irak uygulaması
The legal liability in case of medical malpractice and implementation in Iraq
MOHAMMED SABIT SHAREEB SHAREEB
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
HukukSüleyman Demirel ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜLEYMAN DOST
- Tarihi süreçte Uşak'ta tasavvuf kültürü (XIX.-XX. yüzyıllar)
Sufi culture in Uşak in historical process (IXI.-XX. centuries)
MEHMET FATI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinUşak ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SAKİ ÇAKIR
- İhvân-ı Safâ epistemolojisi ve sezgisel bilgi
Epistemology of İkhwān al-Safā' and intuitive knowledge
NESİBE ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinSakarya ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRAH KAYA
