İşgal İstanbulu'nda salgın hastalıklar (1918-1922)
Epidemic diseases in invaded İstanbul (1918-1922)
- Tez No: 253367
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BÜNYAMİN KOCAOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, Türk İnkılap Tarihi, History, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Bölümü
- Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Savaş, yoksulluk, göç ve gayri sıhhi ortamların yol açtığı en büyük problemler şüphesiz bulaşıcı ve salgın hastalıklardır. I. Dünya Savaşının yaratmış olduğu gerek sefalet ortamı gerekse bu ortamın sonucu olarak ortaya çıkan gayri sıhhi ortamın varlığı bütün dünyada olduğu gibi Osmanlı Devletinde de etkisini göstermiştir. Yine daha çok savaş ortamlarının bir sonucu olarak ortaya çıkan göç hareketlerine Osmanlı Devletinin hemen hemen her döneminde rastlanıldığı gibi Mondros Mütarekesi sonrasındaki dönemde de rastlanılmıştır.Mondros Mütarekesinin imzalanmasından sonraki dönemde İstanbul'un işgali yaklaşık 5 yıllık bir dönemi kapsamaktadır. Bu dönemde birçok salgın hastalık, İstanbul halkının hayatlarına bir yaşam biçimi olarak girmiştir. Nitekim hemen hemen İstanbul'un her köşesinde görülen birçok salgın hastalık, yüz binlerce kişinin yataklara düşmesine ve binlerce insanın da hayatlarını kaybetmesine neden olmuştur.İşgal İstanbulu'nda salgın hastalıkların yaratmış olduğu bu şiddetli etki, alınan bir takım önlemlerle ortadan kaldırılmaya çalışılmıştır. Ancak kanaatimce alınan önlemler yeterince uygulanamamış ya da mevcut ortamın yaratmış olduğu siyasi ve askeri kargaşalıklar salgın hastalıklara gösterilmesi gereken hassasiyeti azaltmıştır.Bu çalışmamızda Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi belgeleri ile çalışmamızın sınırlarını çizen dönemde ve sonraki zaman diliminde çıkan gazete ve dergilerden yararlanılmıştır. Ayrıca araştırma eserleri ve hatırat yararlanılan diğer kaynaklardır.İstanbul halkının en fazla acı çektikleri hastalıklar verem, ispanyol nezlesi ve zührevi hastalıklar olmasına rağmen bu hastalıkların yanında dönemin basın organları veba hastalığına daha fazla ilgi göstermişlerdir. Nitekim 1919 ile 1920 yıllarında vebadan toplam 57 vefat görülmüşken veremden sadece bir haftalık dönemde vefat sayısı hiçbir zaman 40'ın altına düşmemiştir. Bu bağlamda verem gibi tedavisi zor olan ve yapılan tedaviye cevap verme ihtimali düşük olan hastalıklar normal vaka olarak kabul edilip daha çok yapılan tedaviye cevap veren hastalıklara önem verilmiş olabileceği kanaatindeyim. Ayrıca solunan ortamın Kurtuluş Savaşı gibi Türk halkının kaderini belirleyecek olan bir ortamda cereyan etmesi basın organlarının halkın moralini bozmayacak şekilde haberler yayınlamaları gerektiği fikrini dikkate aldıkları kanaatindeyim.Bu çalışmamızla daha çok Osmanlı Devletinin son dönemlerinde ya da Türkiye Cumhuriyetinin kurulma fikrinin ağırlık kazandığı bir dönemde siyasi olaylardan ziyade daha çok siyasi olayların bir sonucu olarak ortaya çıkmış olan salgın hastalıklar konusu işlenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmanın ele alınmasında ise şüphesiz İstanbul'un işgal döneminde salgın hastalıklar ile ilgili kapsamlı bir araştırmanın yapılmaması etkili olmuştur.
Özet (Çeviri)
The greatest troubles that wars, poverty, and poor conditions bring about are surely infectious and epidemic diseases. The World War I had affected the Ottoman Empire just like it brought misery and consequently unhealthy conditions all over the world. Migrations, which are occurred as a result of war conditions, as can be seen in all periods of Ottoman Empire, was seen after the Mondros Treaty.It was a five years period of the occupation of Istanbul after the Mondros Treaty. In this period numerous epidemics were an ordinary part of everyday life for the people of Istanbul. Thus, thousands of people suffered from these diseases, all over Istanbul and hundreds of them passed away.The serious influences of epidemics in Istanbul under the occupation were tried to be kept under control through certain means and precautions. However, it seems that the precautions were not very effectively implemented or that the political and military unrest hindered the sensibility of collective responsibility that it demanded.In this study, we did research in Ottoman Archives and Republican Archives of Prime Ministry, especially the newspapers and journals published in the period framing our study and the period beyond that. Research studies and memoirs are the other sources used concerning this period.Although the epidemics that the people of Istanbul suffered most were tuberculosis, Spanish flu and venereal diseases, the press of the period paid more attention to the plague. Yet between a one year period of 1919-1920, 57 people had died from the plague while at least 40 people might die from tuberculosis within a week. I argue that there might be a deliberate priority given to the people with the diseases that were likely to be cured rather than the ones with diseases like tuberculosis that took a harder and longer time to respond to the treatment. I assume the attention paid to the plague by the press might be also explained through recourse to the social context of the period: to follow news policy that did not demoralize the people and that let keep the moral motivation of the people high under the harsh conditions of War of Independence.In this study, instead of studying political events, I investigated the epidemic diseases which are resulted from political events in the course of formation of the Republican Turkey after the attempts to save the Empire seemed to fail. It is because there has been no comprehensive historical research on this period of epidemics under the invasion of Istanbul.
Benzer Tezler
- Eskişehir Hilal-i Ahmer Cemiyeti'nin faaliyetleri (1915-1923)
Activities of the Hilal-i Ahmer Society (1915-1923)
AHMET YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TANER BİLGİN
- Rusça gazetelerde Kafkas Cephesi (1914-1917)
Causasian Front in the Russian newspapers between (1914-1917)
FATİH MEHMET EŞKİ
Doktora
Türkçe
2022
Tarihİstanbul ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖZDE SAZAK
- Sstaying away from politics, not foreseeing militarism': The case of corps of Greek Scouts in Armistice İstanbul, 1918-1923?
Siyasetten uzak durmak, militarizm öngörmemek: Mütareke Dönemi İstanbulu?nda Yunan İzci Teşkilatı, 1918-1923
ANNA MARİA ASLANOĞLU
- Cumhuriyet Dönemi romanlarında (1923-1950) eğitim sorunları ve öğretmen
Education problems and teacher in novels of Turkish republic period (1923-1950)
FATİH HOŞGÖNÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. HÜSEYİN TUNCER
- I. Dünya Savaşı'nda İstanbul basınında eğitim (İkdâm, Tanîn, Tercümân-ı Hakîkat gazetelerine göre)
Education in istanbul press at the first world war (According to the newspapers of ikdâm, Tanîn and Tercümân-i Hakîkat)
HAMİDE KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA AYDIN
