Sa'dâbâd: The social production of an eighteenth-century palace and its surroundings
Sa'dâbâd: Bir onsekizinci yüzyıl sarayı ve çevresinin toplumsal kurgusu
- Tez No: 254593
- Danışmanlar: PROF. DR. CHRİSTOPH K. NEUMANN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Tarih, Art History, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Bilgi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Bölümü
- Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 216
Özet
III. Ahmed'in 1722'de Kağıthane'de inşa edilen Sa?dâbâd'ı konu alan modern tarih yazınının ekseriyeti bu yazlık sarayı Lale devrinin açık bir mimari tezahürü kabul etmektedir. Buna göre Sa?dâbâd'a ilişkin iki temel önkabul bulunmaktadır: Evvela Sa?dâbâd, saray çevresinin tertiplediği ziyafetlerin başlıca mekânı olduğundan Osmanlı elitlerinin zevk ve sefahat düşkünlüğünün simgesi olarak değerlendirilir. İkinci olarak ise, Fransız Barok sarayları örnek alınarak inşa edildiği düşünüldüğünden, Sa?dâbâd, Osmanlı İmparatorluğunun Batılılaşma sürecinin miladı olarak kabul edilir.Bu çalışma Sa?dâbâd'ı Lefebvre'in geliştirdiği toplum tarafından kurgulanan mekân (socially produced space) kavramı üzerinden ele alarak söz konusu yaklaşımlara karşı çıkmaktadır. Sarayın mimari özellikleriyle buna ilişkin kaynakların ve bu bölgedeki yerleşik yaşam alışkanlıklarının, Osmanlı arşivlerinden, vakayinamelerden, şiirlerden ve Avrupalılar tarafından kaleme alınmış seyahatnamelerden yola çıkarak gerçekleştirilecek çok katmanlı bir analizi söz konusu mekânın padişahın manen ve madden varlığının tecessümü olduğunu ortaya koyacaktır. İmparatorluğun tüm ihtişamının şenlikler vasıtasıyla sergilendiği bir sahne olarak Sa?dâbâd padişahın meşruiyetini vurgulayarak merkezden uzak güçler üzerindeki iktidarın pekiştirilmesine hizmet etmiştir. Bununla birlikte, mimari söylem analizinin gösterdiği üzere Sa?dâbâd yalnızca Avrupalı gözlemciler tarafından Fransız örneklerinin bir taklidi olarak kabul edilmektedir. Halbuki söz konusu dönemin Osmanlı kaynaklarında bu saray Türk-Fars kültür geleneğinin bir şahaseri olarak değerlendirilmektedir. Üstelik, sarayı çevreleyen mesire yerleri, şehrin diğer bölgelerine nazaran toplumsal ve ahlaki baskıların daha az hissedildiği bir kamusal alan yaratmıştır.Sa?dâbâd'ın böyle bir mekânsal analizi bize, mimarinin tek başına verebileceğinden daha zengin bir anlayış kazandıracağı gibi erken on sekizinci yüzyıl Osmanlı dönüşümünü Osmanlının çöküş ve batılılaşma sürecine ilişkin önyargınlardan bağımsız bir biçimde değerlendirmemize de yardımcı olacaktır.
Özet (Çeviri)
Most modern history writing on Sa?dâbâd, the summer palace of Ahmed III constructed at Istanbul?s Kâğıthane valley in 1722, has regarded the palace as the architectural manifestation of the Tulip Age per se. As a result Sa?dâbâd has become associated with two stereotypical tropes: firstly, because Sa?dâbâd was a major location for courtly feasts it is regarded as the place where the Ottoman elite indulged in a luxurious and morally corrupt lifestyle. Secondly, since Sa?dâbâd is held to be an imitation of French baroque palaces, it has become a symbol for the beginning of Westernization in the Ottoman Empire.This study challenges these assumptions by conceptualizing Sa?dâbâd as a socially produced space in the Lefebvrian sense. The multi-layered analysis of the palace?s built form, the discourses related to it and the social practices enacted in and around it using Ottoman archival material, chronicles and poetry as well as European travelogues reveals that the dynamic in fact underlying the space of the palace was sultanic visibility and display. As a stage where imperial pomp unfolded during festivities, Sa?dâbâd served to uphold sultanic legitimacy and to bind lesser power holders to the centre. Moreover, the analysis of architectural discourse shows that Sa?dâbâd was regarded as an imitation of French models only by European observers. Ottoman observers saw the building on the contrary as the culmination of a Turko-Persian cultural tradition. Furthermore, the meadows surrounding the palace constituted a public space, where moral and social norms were less strictly enforced than in other parts of the city.This spatial analysis of Sa?dâbâd adds to our understanding of the multiple and even contradictory meanings architecture can carry, as well as throwing a different light on early eighteenth-century Ottoman transformations beyond the stereotypes of Ottoman decline and Westernization.
Benzer Tezler
- Kentsel akarsu kıyılarının kamusal mekan yaratma potansiyelinin belirlenmesi: Kağıthane deresi ve kurbağalıdere örneği
Determination of public space creation potential of urban riverfronts
ZEYNEP TARCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN EYÜP EYUBOĞLU
- Divan şiirinde eğlence mekânları (Kâğıthane ve Sa'dâbâd)
Divan poetry promenade areas (Kâğithane and Sa?dâbâd)
BURCU BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET MERMER
- H.29 RA 1136/ 27.12.1723 tarihli BOA hat 1447 no'lu muhasebe defteri ışığında Sa'dâbâd Sarayı'nın incelenmesi
Studying of Sa'dâbâd Palace in the light of the accounting book which had number of hat 1447 in BOA and had been occured in 29 RA 1136 dated of the hegira/ 27 Dec 1723
SEDA COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN PILEHVARIAN
- 1937 yılı Türk Basınında Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk ve Türk Devrimi
President M.K.Ataturk in Turkish Press and Turkish Revolution in 1937
ÖZLEM AKPINAR İYİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Tarihİstanbul ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERKAN TUNA