H.29 RA 1136/ 27.12.1723 tarihli BOA hat 1447 no'lu muhasebe defteri ışığında Sa'dâbâd Sarayı'nın incelenmesi
Studying of Sa'dâbâd Palace in the light of the accounting book which had number of hat 1447 in BOA and had been occured in 29 RA 1136 dated of the hegira/ 27 Dec 1723
- Tez No: 378413
- Danışmanlar: PROF. DR. NURAN PILEHVARIAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Sa'dâbâd Sarayı, Lale Devri, III.Ahmed, XVIII.yy'da Osmanlı, Sa'dâbâd Palace, Tulip Era, III.Ahmed, Ottomans at XVIII.century
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Tarihi ve Kuramı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 137
Özet
Osmanlı Mimarlığı'nın 1703-1730 tarihleri arasındaki yirmiyedi yıllık dönemini kapsayan III.Ahmed Devri'nin ilk yıllarından itibaren küçük ölçekte cami, külliyeler, kütüphaneler, medreseler, sıbyan mektepleri, çeşmeler ve hanların inşası gerçekleştirilmiştir. Bunlar genel mimari özellikleriyle klasik dönem yapılarının bir tekrarı olmuştur. Diğer dönemlerden farklılaşma yapılarda özellikle çeşmelerdeki bezemelerde kendini göstermiştir. III.Ahmed Dönemi'nin Lale Devri adı verilen 1718-1730 yılları arasındaki bölümünde Osmanlı Mimarisi'nde asıl değişim yaşanmaya ve hissedilmeye başlanmıştır. Bu dönemde Sadrazam Nevşehirli Damad İbrahim Paşa'nın da gayretleriyle özellikle İstanbul'da daha çok kasır, konak, köşk, çeşme ve saraylar gibi sivil yapılar üzerinde yoğunlaşan imar faaliyetleri gerçekleştirilmiştir. Kasır, köşk ve saraylarda kısa zamanda inşa etmek amacı güdüldüğünden genellikle ahşap malzeme tercih edilmiştir. 1718 yılında Pasarofça Antlaşması'nın imzalanmasıyla Batıyla yaşanan uzun savaş dönemi sona ermiş Osmanlı İmparatorluğu'nda bir barış, huzur, sükun dönemi yaşanmaya başlanmıştır. Ayrıca Batı'daki sosyal, kültürel ve teknolojik gelişmeler merak edilmeye başlanmış ve bu amaçla ilk daimi elçi Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi Fransa'ya gönderilmiştir. Seyahatnamesinde Batı'daki sosyo-kültürel hayat, teknolojik gelişmeler ve gezdiği saraylar ile bahçelerden bahseden elçi Sadrazam Nevşehirli Damad İbrahim Paşa ile padişah III.Ahmed'i çok etkilemiştir. Bu nedenle Lale Devri'nde padişah ve sadrazamında özellikle Batı'daki saraylar ve bahçeler gibi yapılar yapma arzusu ortaya çıkmıştır. Aynı dönemde Osmanlı'nın doğudaki komşusu olan Safevi Saltanatı'nın görkemli mimari ve şehircilik uygulamaları da söz konusudur. İşte bu sosyal, kültürel ve siyasi etkileşim ortamında inşa edilen Sa'dâbâd Sarayı bir geçiş dönemi oluşturan Lale Devri Mimarisi'nin simge yapısı olarak kabul edilir. Saray XVI.yy'dan beri hasbahçe konumunda olan padişahın çok sevdiği Kağıthane Mesiresi'nde inşa edilmiştir. Sa'dâbâd Sarayı kendi bahçesi dışında halk mesiresi ile çevrilmiştir. Başka bir deyişle saray hasbahçesi ile halk mesiresi yan yanadır. Yani XVIII.yy.'da Sa'dâbâd Düzenlemesi ile birlikte saraylı, şehirli halk, kadın ve erkeğin aynı ortamda bulunduğu mesire anlayışı da ortaya çıkmıştır. Sa'dâbâd Düzenlemesi sosyal boyutunun yanı sıra mimarisiyle de dikkat çekicidir. Tezde, Sa'dâbâd Sarayı mimari açıdan incelenirken Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nden alınan ilk yapılış dönemine ait bir belgeden faydalanılmıştır. Ayrıca bu belge ile çeşitli mimarlık tarihçileri, vak'anüvisler ve araştırmacıların saray üzerindeki görüşleri karşılaştırılmıştır. Yine, tezde yapının Doğu veya Batı sarayları ile bahçelerinin hangisinden esinlenerek yapıldığı konusu çeşitli araştırmacı, seyyah ve mimarlık tarihçilerinin görüşleriyle irdelenerek tartışılmıştır. 1730 yılına kadar ayakta kalan III.Ahmed Dönemi Sa'dâbâd Sarayı bu tarihte çıkan Patrona Halil Ayaklanması sırasında ağır tahribata uğramıştır. I.Mahmud Dönemi'nde onarılmış fakat kullanılmamıştır. II.Mahmud ve Abdülaziz Dönemleri'nde yeniden inşa edilen saray 1943 yılında yıkılarak tamamen ortadan kalkmıştır. Tezde konu gereği sarayın sadece III.Ahmed Dönemi'ndeki durumu ve sosyolojik etkisi ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
In III.Ahmed period which includes twenty seven years of Ottoman Architecture between 1703 and 1730 in small scale mosques, complex of buildings, libraries, madrasahs, primary schools, inns, sebils and a lot of fountains had been built. These buildings with their general features are happened again of classical period buildings. Differencies from other periods were showed in decoration of buildings and especially fountains. In period between 1718 and 1730, which is named Tulip Age, a change started to live and feel in Ottoman Architecture. In this period a lot of building activities, which generally included kiosks, mansions and palaces, were achived by Grand Vizier Nevşehirli Damad İbrahim Pasha in Istanbul. Wood materials were preferred in these buildings to make structure in a short time. In 1718 when Passarowitz Agreement were signed, a period of long war with the West ended and a period of peace started in Ottoman Empire. In addition, social, culturel and technological developments in the West were curioused by Ottomans. xvi Therefore,Yirmisekiz Mehmed Çelebi, who was permanent ambassador of Ottoman Empire, were sent to France. In his travelogue he mentioned sociocultural life, technological developments, visiting palaces and gardens. He influenced to Grand Vizier Nevşehirli Damad İbrahim Pasha and Sultan III.Ahmed a lot. Therefore, In Tulip Era desire of making structure such as palaces and gardens in the West occurred on the Sultan and his grand vizier. At the same period reign of Safavid which was East neighbor of Ottomans had magnificent architecturel and urbanistic practices. Sa'dâbâd Palace, that was built in this culturel, social and political situation, is accepted symbol building of Ottoman Architecture at Tulip Era. The Palace was built in Kağıthane Promenade which had been liked by Sultan and existed in the position of royal garden since 16th century. Sa'dâbâd Palace was converted by public promenade except for own garden. In other words, royal garden and public promenade were neighbor. In 18th century understanding of the promenade was existed by Sa'dâbâd Palace and landscaping so courtier, urban public with men and women were took place in the same space. The Palace and landscaping are attractive with its social dimension and also architecture. In this thesis, when Sa'dâbâd Palace was studied in terms of architecture, a document taking from Prime Ministry Ottoman Archive about the palace's first building time, was benefited. In addition, views on the palace of some architecture historians, historians and researchers were compared with this document. In this thesis subject of which east and west countries's palaces and gardens inspired by building Sa'dâbâd Palace was discussed with thoughts of some researchers, architecture historians and travelers, as well. Sa'dâbâd Palace in III.Ahmed Period had continued its existence up to 1730 when Patrona Halil Rebellion had started. Because of this situation Sa'dâbâd Palace damaged. It was repaired in I.Mahmud Period. Sa'dâbâd Palace was reconstructed in II.Mahmud and Abdülaziz Period and broke down in 1943. In this thesis situation of Sa'dâbâd Palace in III.Ahmed Period and its sociological impact were studied.
Benzer Tezler
- 1998-2003 yılları arasında çocuk infeksiyon servisine yatırılan bakteriyel menenjitli çocuklarda prognozu etkileyen faktörler
Başlık çevirisi yok
ESRA DOLAR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2005
Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarıİstanbul ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. IŞIK YALÇIN
- Chufa (cyperus esculentus L.) yağ bitkisinin, menemen koşullarında verim ve yağ özellikleri üzerine araştırmalar
Başlık çevirisi yok
A.ZİYA SAKINÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
1988
ZiraatEge ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRÜ H. EMİROĞLU
- Romatoid artritli hastalarda serum STING düzeyi
Serum STING levels in rheumatoid arthritis
ÖZGE KIZILIRMAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
RomatolojiPamukkale Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VELİ ÇOBANKARA
- Romatoid artritli hastalarda kortizol sekresyonunun incelenmesi
Başlık çevirisi yok
N. MEHMET MUHTAROĞLU
- Bergama Kozak granit alanın doğal radyasyon seviyesinin belirlenmesi ve karasal doz hızının tayin edilmesi
Determination of natural radiation levels and terrestrial dose rates in Bergama Kozak granite area
NAZAN ÇIYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Fizik ve Fizik MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiFizik Bölümü
YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM KARADENİZ