Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası
Progressive Republican Party
- Tez No: 258355
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET SEYİTDANLIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Siyasal Bilimler, Tarih, Türk İnkılap Tarihi, Political Science, History, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Cumhuriyet Halk Fırkası, Parti Programı, İstiklal Mahkemesi, TBMM, Muhalefet, Takrir-i Sükûn Kanunu, İkinci Grup, Şeyh Sait İsyanı, Progressive Republican Party, Republican People Party, Party Program, Independence Tribunals, Turkish Grand National Assembly, Opposition, Law of Providing Tranquility, Second Group, Sheikh Sait Rebellion
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Bölümü
- Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
Yaklaşık yedi ay hayatta kalan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Cumhuriyet tarihinin ilk muhalefet fırkasıdır. 17 Kasım 1924'te kurulmuş ve Atatürk'ün en yakın silah ve dava arkadaşları bu fırkada yer almak suretiyle muhalefet saflarına geçmiştir. Fırkanın ayrıntılı olarak hazırlanan beyannamesi, nizamnamesi ve program mevcuttu. Fırka herhangi bir seçime giremedi ama bir iki yerde bağımsız adayları destekledi. Fırka üyeleri meclis içinde ve dışında çeşitli faaliyetlerde bulundular. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kısa siyasi hayatında bazı illerde örgütlenme fırsatı buldu. Ancak Şeyh Sait isyanının patlak vermesi fırkayı zor durumda bıraktı. Ankara ve Diyarbakır İstiklal Mahkemelerinin fırkanın bazı üyeleri hakkında yargılama yapıp, fırkanın bir kısım şubelerini kapatması ve hükümetin dikkatinin çekilmesi neticesinde, fırka; programında yer alan ?fırka efkar ve itikad-ı diniyeye hürmetkardır? şeklindeki 6.maddesinin dini siyasete alet ettiği ve isyanı körüklediği sebebiyle 3 Haziran 1925 tarihinde Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı.Bu tez çalışmasında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın niçin kurulduğu, Atatürk'ün en yakın arkadaşlarının onunla yollarını ayırmalarındaki sebepler, fırkanın ne gibi faaliyetlerde bulunduğu, hangi fikirleri savunduğu ve niçin kapatıldığı incelendi.Çalışmada meclis tutanakları gibi resmi belgelere, hatıra kitaplarına, dönemin gazetelerine, arşiv kayıtlarına ve konuyla ilgili ikincil kaynaklara müracaat edildi. Çalışma neticesinde fırkanın liberal ve demokrat görüşleri savunduğu, kurucularının temelde Atatürk'ten farklı bir düşünce yapısına sahip olmadıkları, Şeyh Sait isyanı ile fırkanın ilgisinin bulunmadığı, fırkanın kapatılmasında rejimi koruma endişesi, inkılapları yapabilme kaygısı ve iktidar mücadelesi hususlarının ağır bastığı gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (Progressive Republican Party) which had approximately seven months political life, is the first opposite party of the history of Turkish Republic. The party was established in November 17, 1924 and Atatürk's best companions in arms choosed this party and took place at opposition of him. Detailed declaration, regulations and programs of Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası were available. Party could not be able to contest any election but supported independent candidates in few places. Party members displayed various activities inside and outside of the Turkish Grand National Assembly. Progressive Republic Party had opportunity to organize in some cities in its short political life. However, the outbreak of the Sheikh Sait rebellion had left the party in lurch. Ankara and Diyarbakır Independence Tribunals judged some members of the party and closed some branches of the party and draw government's attention. As a result the party was closed in June 3, 1925 by the Council of Ministers? decision due to the reason that Article 6 of the program of the party which means that“The party respects for ideas and religious choices”made religious propaganda for political aims and instigated the rebellion.In this thesis, the topics that why the Progressive Republican Party was founded, why Ataturk's closest friends separated their paths, what the party's activities were, which ideas the party defended and why it was shut down are studied.In the study, official information such as minutes of National Assembly, memory books, newspapers of that period, archival records and relevant secondary sources were applied. At the conclusion of the thesis it is observed that; the party defended liberal and democratic opinions, party founders didn?t think different from opinions of Ataturk basically, not with the Sheikh Sait rebellion the party did have an interest. Three significant points were observed as reason for being closed of the party: protection of the new regime, worry of being able to make revolutions, power struggle.
Benzer Tezler
- Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın Türk siyasal hayatındaki yeri
The importance of Progressivist Republican Party in turkish political life
ÖZGÜR GÜVERCİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk İnkılap TarihiAbant İzzet Baysal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. CEMAL AVCI
- Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve İzmir basını
The Progressive republican party and İzmir press
HAKAN ERTERZİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Türk İnkılap TarihiDokuz Eylül ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KEMAL ARI
- Türk basınında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (Son Telgraf, Tevhid-i Efkâr, Tanin, Cumhuriyet, Hâkimiyet-i Milliye)
Progressive republican party in Turkish press (Son Telgraf, Tevhid-i Efkâr, Tanin, Cumhuriyet, Hâkimiyet-i Milliye)
NURDAN SEDA ÜLKER
- Serbest Cumhuriyet Fırkası Karadeniz teşkilatlanması ve 1930 belediye seçimleri
Organization of The Black Sea of The Free Republic section and 1930 municipal elections
GAMZE ELYİĞİT
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
TarihVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET PINAR