Arkeolojik insan kemiklerinde toksik metal ve iz elementlerinin analizi: Adramytteion (Örentepe) ve Resuloğlu örnekleri
An analysis of toxic metals and trace elements in archaeological human bones: The Specimens of Adramytteion (Örentepe) and Resuloğlu
- Tez No: 282245
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYHAN ERSOY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Adli Tıp, Antropoloji, Arkeoloji, Forensic Medicine, Anthropology, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Disiplinlerarası Adli Bilimler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
Bu çalışmanın amacı, bir Orta Anadolu Erken Bronz Çağı (EBÇ) mezarlığı olan Resuloğlu'ndan alınan 81 birey ile bir Erken Bizans (EB) antik kenti olan Adramytteion' dan alınan 17 bireye ait kaburga kemiklerinde, toplumların yaşam biçimleri ile çevreleri arasındaki ilişkilerin daha iyi anlaşılabilmesi için çinko (Zn), bakır (Cu), kadmiyum (Cd), kurşun (Pb) ve arsenik (As) birikimlerinin tespit edilmesiydi. Pb ve Cd metalleri için Grafit Atomik Absorpsiyon Spektrometresi (GAAS), Cu ve Zn içinse Fast Sequential Atomik Absorpsiyon Spektrometresi (FSAAS) kullanıldı. Diğer taraftan As, hidrür sistemle analiz edildi. Resuloğlu iskelet serileri için Zn, Cu, Cd, Pb ve As değerleri sırasıyla, 103,96- 837,34 ppm; 1,99- 396,46 ppm; 0,13- 2,95 ppm; 0,87- 34,89 ppm; 0,35- 36,43 ppm aralığında bulundu. Öte yandan, Adramytteion serilerinde ise söz konusu bu değerlerin, sırasıyla 97,55- 391,39 ppm; 32,92- 56,63 ppm; 0,20- 2,72 ppm; 8,08- 44,98 ppm ve 17,05- 54,35 ppm aralığında oldukları tespit edildi. Bu sonuçlar, her iki kazı bölgesinde yaşamış olan sakinlerin yaş grupları arasında, metal birikimleri bakımından yüksek bir çeşitliliğin bulunduğunu göstermektedir. Resuloğlu ve Adramytteion örnekleri için, Resuloğlu iskeletlerine ait istatistiksel olarak anlamlı bulunan (p0,05). Benzer biçimde, Resuloğlu popülasyonunda hem cinsiyet hem de ölü hediyeleri bakımından bir anlamlılık da bulunamadı. Adramytteion iskelet serilerinde Cu düzeyleri, cinsiyete dayalı olarak anlamlılık sınırına yakın olmasına karşın (p= 0,055) diğer metallerde böyle bir istatistiksel anlamlılık bulunmadı. Metal birikimlerin arkasında yatan sebepleri daha iyi anlayabilmek amacıyla, her iki kazı alanının farklı bölgelerinden alınan toprak ve su örnekleri, ayrıca analiz edildi. Her bir element için hesaplanan kemik/toprak oranları, söz konusu birikimlerin arkasında diyagenetik etkilerin olduğu fikrini desteklemektedir. Buna karşın su örneklerinin kemiklerde metal konsantrasyonları üzerinde bir etkisinin bulunmadığı tespit edildi. Resuloğlu sakinlerinin bakır düzeyleri için, böyle bir birikimin arkasındaki temel faktörün, yalnızca diyagenetik etkiler değil, ölü hediyeleri de olduğuna inanılmaktadır. Diğer taraftan, Adramytteion sakinlerinde tespit edilen yüksek Cu düzeyleri ile ilgili farklı etkenlerin açıklanabilmesi için daha fazla çalışma yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study was to detect the retention of zinc (Zn), copper (Cu), cadmium (Cd), lead (Pb), and arsenic (As) on rib bones belonging to 81 individuals gathered from the Resuloğlu necropolis, a Central Anatolian early Bronze Age (EBA) excavation site, as well as 17 individuals collected from Adramytteion, an Early Byzantine (EB) ancient city, in order to understand more about interactions between their lifestyle and the environment. Graphite Atomic Absorption Spectrometry (GFAAS) was used for the assays of Pb and Cd. Furthermore, Cu and Zn were evaluated with Fast Sequential Atomic Absorption Spectrometry (FSAAS) while As was analyzed using the hydride system. The ranges of Zn, Cu, Cd, Pb, and As levels were found between 103.96- 837.34 ppm; 1.99-396.46 ppm; 0.13-2.95 ppm; 0.87-34.89 ppm; 0.35-36.43 ppm for Resuloğlu skeletal series, respectively. On the other hand, they were 97.55- 391.39 ppm; 32.92- 56.63 ppm; 0.20- 2.72 ppm; 8.08- 44.98 ppm; 17.05- 54.35 ppm for Adramytteion series, respectively. The outcomes vary highly among age groups of ancient inhabitants for both the excavation areas. No significance was found in terms of age groups for the Resuloğlu and the Adramytteion specimens statistically (p>0.05) apart from the concentrations of copper and cadmium belonging to Resuloğlu skeletals which were statistically significant (p
Benzer Tezler
- Yenikapı kazı buluntularındaki Neolitik ve Erken Bizans Dönemi insan kemiklerinin X-ışını floresans yöntemi ile karakterizasyonu
Characterization of Neolithic and Early Byzantine human bones from Yenikapi excavations by X-ray fluorescence method
RÜVEYDA KÜBRA İLERİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Arkeometriİstanbul Teknik ÜniversitesiNükleer Araştırmalar Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEVİLAY HACIYAKUPOĞLU
- Dietary reconstruction from fossil bones by means of trace element analysis
Fosil kemiklerdeki beslenme modelinin eser element analizi yardımıyla tekrar yapılanması
ÇİĞDEM ATAKUMAN
Yüksek Lisans
İngilizce
1994
ArkeometriOrta Doğu Teknik ÜniversitesiArkeometri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞAHİNDE DEMİRCİ
- Elazığ-Tepecik Orta Çağ toplumu bebek ve çocuk kafataslarına yansıyan metabolik hastalıklar
Elazig-Tepecik Medieval Society metabolic diseases reflected in infant and child skulls
NİDANUR YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
AntropolojiAnkara ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYLA SEVİM EROL
- İnsanın biyomekanik adaptasyonu: Resuloğlu yerleşimine ait uzun kemiklerin kesitsel geometrik analizi
Human biomechanical adaptation: Cross-sectional geometric analyses of long bones in Resuloğlu population
BELKIS ABUFAUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Antropolojiİstanbul ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DERYA ATAMTÜRK DUYAR
- Bizanslıların adli paleodemografisi
Forensic paeodamography of byzantine
MEHMET GÖRGÜLÜ
Doktora
Türkçe
2009
Adli Tıpİstanbul ÜniversitesiTıp Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET YAŞAR İŞCAN