Technological properties and conservation problems of some Medieval bricks and tiles
Bazı Orta Çağ tuğla ve çinilerinin teknolojik özellikleri ve koruma problemleri
- Tez No: 305025
- Danışmanlar: PROF. DR. EMİNE N. CANER SALTIK, PROF. DR. ÖMÜR BAKIRER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Bölümü
- Bilim Dalı: Restorasyon Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
Bu çalışmanın amacı, Anadolu Selçuklu dönemine ait olan Sivas Gök Medrese ve Tokat Gök Medrese yapılarından alınan tuğla, çini ve harç örneklerinin teknolojik özelliklerini incelemektir. Olası tuz temizleme yöntemleri tartışılmıştır.Bu sebeple, çalışmalar arazi çalışması ve laboratuvar deneyleri olarak gerçekleştirilmiştir. Tokat Gök Medrese ana eyvan giriş cephesinin görsel bozulma haritası AutoCAD yardımı ile çizilmiş, her bir bozulma çeşidinin görece alanı hesaplanmıştır.Çini gövde ve harçlarının özkütle ve gözeneklilik değerleri, RILEM standart test yöntemleri ile hesaplanmıştır. Çini gövde ve harçlarının gözenek dağılımları ise, civalı porosimetre yöntemi ile belirlenmiştir. Esneklik modülleri ise ultrasonic hız ölçümleri ile hesaplanarak diğer Selçuklu yapı malzemeleri ile karşılaştırılmıştır. Çini gövde ve sırlarının mineralojik kompozisyonları, X ışınları toz difraksiyonu (XRD) analizleri ile incelenmiştir. Mikro yapı ve kimyasal kompozisyonları, taramalı elektron mikroskobu (SEM) ve buna bağlı X-ışınları (EDX) analizleri ile incelenmiştir.Görece bozulmuş olan örneklerin ana bozulma sebeplerinin, malzemenin bozunmasına ve yokolmasına sebep olan tuz kristallenmesi olduğu anlaşılmıştır. Bozulmaların yapı üzerindeki dağılımı gösteriyor ki, olası nemli bölgeler olan çatıya ve yere daha yakın bölgelerde bozulmalar fazladır. Tuz cinsleri, spot testler ve XRD analizleri ile belirlenmiştir. Tenardit, silvit, halit, natrit, nitratin ve niter tespit edilen tuzların başında gelmektedir. Yeraltı suları ve yeni onarım malzemeleri bu tuzların kaynağı olarak görülmektedir. Bu tuzların denge bağıl nemleri, bulundukları çevrelerin bağıl nem değerleri ile karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada, çinilerin, yerden yükselen nemle ve yeni onarım malzemeleriyle gelen tuz kristallenmelerinden olumsuz yönde etkilendikleri kanıtlanmış, olasi tuz temizleme metodları tartışılmıştır.Buna gore, en uygun tuz temizleme yönteminin, `advektif' yöntem temelli hamurlar bazalınarak temizlenmesi olarak tanımlanmıştır. Bunun için, uygulanan tuz temizleme hamurunun en önemli özelliğinin, gözeneklerinin özgün tuzlu malzemeye gore daha küçük olması gerekmektedir. Malzemelerin gözenek büyüklük dağılımlarının belirlenmesi, en uygun gözenek dağılımına sahip olan hamurun seçilmesi ya da hazırlanması için yapılmıştır. İncelenen çini ve jipsli harçlara en uygun gözenek genişliği dağılımına sahip olan hamurlar, literatürden araştırılmıştır. Buna gore, kaolin-kum bazlı tuz temizleme hamurlarının, özgün malzemenin gözenek dağılımı dikkate alınarak en uygunu olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmanın, tuz problemi olan diğer yapılar için de faydalı olacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the technology of the relatively deteriorated historic tile, brick and mortar samples of Sivas Gök Medrese and Tokat Gök Medrese. Their main deterioration factors were analyzed mainly as salt weathering. It was examined in detail, and the possible desalination methods were discussed.For this purpose, the studies were carried out with a field survey and laboratory experiments on the two sites. Documentation of visual decay forms of Tokat Gök Medrese were done with AutoCAD.The density and porosities of tile body and mortar samples were determined by using RILEM standards. The pore size distributions of tile and mortar samples were examined by Mercury Intrusion Porosimetry. Modulus of elasticity of tile body and mortar samples was determined and compared with the other Seljuk building materials. Mineralogical compositions of the tile body and glaze, adhesive tile mortars of Sivas Gökmedrese and Tokat Gökmedrese were analyzed with X-Ray Powder Diffraction (XRD). Their microstructure and chemical compositions were determined by using Scanning Electron Microscope coupled with Energy Dispersive X-Ray Spectroscopy (SEM-EDX).The salts were determined for various methods such as spot tests and XRD analyses. The possible treatment methods of salt crystallization were discussed according to the properties of the examined samples.One of the most essential causes of decay factor was salt crystallization for the two buildings which causes detachment and loss of tiles. The deteriorations were distributed over the upper and lower sides of the wall which were close to the dampness zones from the roof and above ground. The experiments proved different kinds of salts such as thenardite, sylvite, halite, natrite, nitratine and niter coming from the ground and the restoration materials such as cement based mortars. The relative humidity of the environments was compared with that of salt characteristics. It was proved that the tiles were adversely affected from salt crystallization. The best desalination method was discussed. Advection method by using poultices was based on the transformation of ions through the flowing moisture. The most prominent characteristic of the poultices must have smaller pore size distribution than original salty materials. The pore size distributions of the tiles and gypsum mortars were determined to compare and chosen the best poultice from the literature. It was concluded that kaolin-sand-based poultices having known properties was the best one as considering the pore size distribution of the tiles and mortars. The study on material properties and desalination process was expected to help different monuments having salt problem.
Benzer Tezler
- İkinci konutların tasarımında geleneksel Türk evi tasarım ilkelerinin kullanılması
Using the design principles of the traditional Turkish house in second house planning
RANA KUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. S. METE ÜNÜGÜR
- Elektrik üretim sistemlerinin optimal planlamasında yeni bir modelleme ve çözüm
Başlık çevirisi yok
SEMRA ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
1989
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiMarmara ÜniversitesiElektrik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESRİN TARKAN
- İran-atropaten (Azerbaycan) bölgesinın kırsal mimari özellikleri ve koruma sorunları: Ushtibin Köyü
Rural architectural features and conservation problems in İran-atropatena (Azerbaijan) region: Ushtibin village case
NIMA SAMANIFAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜLAY ÇOBANCAOĞLU
- Darphane-i Amire'nin demir üst örtü sistemlerinin iki yapı üzerinden incelenmesi ve koruma önerileri
Surveying and conservation proposals of two iron roof structures of Imperial Mint buildings
RABİA ŞENGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. GÜLSÜM TANYELİ
- Sandviç kompozitler ve mimarlıkta kullanım olanakları
Başlık çevirisi yok
BANU YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAT TOYDEMİR