Türk Patent Enstitüsü tescilleri üzerinden endüstri ürünleri tasarımcılarının faaliyet analizi: ETMK (Endüstriyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu) örneği
Activity analysis of industrial designers based on Turkish Patent Institute registrations: ETMK case
- Tez No: 310424
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZLEM ER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
Bu yüksek lisans tezi ETMK üyesi tasarımcıları örnek alarak, Türkiye'de endüstriyel tasarımcıların mesleki faaliyetlerini sınaî mülkiyet hakları koruma sistemine dahil olan TPE tescilleri açısından araştırmaktadır.Türkiye'de üniversite mezunu endüstriyel tasarımcıların sayısı yaklaşık olarak bilinebilmekle birlikte bu tasarımcıların, müşterileri olan ticari şirketlere sağladıkları katkılar konusunda kapsamlı verilere ulaşılamamıştır. Endüstriyel tasarımcıların ne tür ürünler tasarladıkları, hangi sektörde daha yoğun faaliyet gösterdikleri ve karşılaştıkları hukuki sorunlar konusunda net bilgiler elde edebilmek amacıyla yürütülen bu araştırma, ileride kapsamı genişletilebilecek, ulusal boyutlu bir çalışmanın temel aşaması olarak ele alınmıştır.Türkiye'de endüstriyel tasarımın eğitim ve mesleki örgütlenmesiyle ilgili kütüphane çalışması bu alanda son on yılda büyük bir ivmelenme olduğunu ortaya çıkarmıştır ancak endüstriyel tasarımın ülke çapında meslek olarak tanınması ve ticari şirketler tarafından talep edilmesi konusunda yetersizlikler olduğu da yine kütüphane çalışmasıyla belirlenmiştir.Gümrük Birliği ve Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde hızla değişen Türkiye, küreselleşmeye ayak uydurabilmek için 1990 sonrası kalite standartlarını yükseltmiş ve üretim hacmini artırarak rekabette ayakta kalma yolunda ilerlemiştir. Tasarımla oluşan artı değerin günümüz pazarlarında vazgeçilmez bir rekabet unsuru olması konusu ise, henüz ülke çapında yaygın bir anlayış olarak saptanamamıştır. Bunun önemli bir nedeni tasarımın ulusal bir söylem olarak dile getirilmeyişi, ülkenin ekonomi politikalarında etkin olarak yer almayışıdır.Bu tez kapsamında yapılan araştırma öncelikle endüstriyel tasarımcıların sınaî mülkiyet koruması alanındaki faaliyetlerinin hukukçu gözüyle belirlenmesine dayanan yarı yapılandırılmış görüşme metoduyla yürütülmüştür. Hukuksal sorunları inceleyen görüşmelerden çıkarılan sonuçlar doğrultusunda kütüphane çalışması derinleştirilmiş ve tasarımcıların sınaî mülkiyet haklarından ne ölçüde yararlandıklarını belirlemek üzere bir örneklem grubu seçimi gündeme gelmiştir.ETMK üyesi tasarımcılar bu tez araştırmasının örneklem grubunu oluşturmaktadır ve araştırmanın ikinci bölümünde yer alan istatistik analizde bu örneklem grubunun patent, faydalı model ve endüstriyel tasarım tescilleri incelenmiştir. ETMK üyesi tasarımcılar Türkiye'deki üniversite mezunu endüstriyel tasarımcıların yaklaşık yüzde onunu oluşturmaktadır. İstatistik çalışmayı gerçekleştirmek üzere bu grubun TPE tescillerinden oluşan bir veri tabanı hazırlanmış ve Türkiye genelindeki tescil kümeleriyle karşılaştırmalı faaliyet analizi yapılmıştır.Bu tez araştırmasında faaliyet analizi sonucunda elde edilen bulgular, sınaî mülkiyet hakları koruması konusunda endüstriyel tasarımcıların faaliyetlerinin nicelik yönünden az olduğunu, son yıllarda gözle görülür bir ilerleme olmasına rağmen Türkiye'de henüz tüm sektörlere yayılmış bir tasarım faaliyetinden söz edilemeyeceğini göstermiştir.Araştırmanın sonuçları, endüstriyel tasarımcıların faaliyetlerinin sınaî mülkiyet hakları korumasıyla desteklenmekte eksik kaldığı yönünde de yorumlanabilir. Bu durum Türkiye'nin ekonomik gelişiminin önündeki engellerden biridir. Tasarım farkındalığı yaratarak aşılabilecek bu engel, endüstriyel tasarımın bir meslek olarak benimsenmesi, mesleki örgütlerin artışı ve tasarımcıların haklarını korumayı hedefleyen bir baskı grubunun pozitif etkisiyle benzersiz bir fırsata dönüştürülebilir.
Özet (Çeviri)
This master's thesis examines the professional activities of industrial designers in Turkey in terms of TPE registrations within industrial property rights protection system, taking the example of the ETMK member designers.Although the number of university graduate industrial designers in Turkey is approximately known, there is no comprehensive data about the contributions of the designers to business customers. Intended as the basic phase of a study to be expanded to national scope in the future, this research aims to outline accurate information about the types of products designed, the business sectors the designers are focused on, and the legal issues they encounter.The library study showed that there has been acceleration in the educational and professional organization of industrial design in Turkey in the last decade; however the library study also revealed that there are insufficiencies in nationwide recognition as a profession and demand by commercial companies.Rapidly changing to adapt the Customs Union and the European Union Legislation, Turkey raised quality standards and increased production volume after 1990 to keep pace in globalization and survive the competition. The value added by design has not been embraced throughout the country so far as an indispensable element in today's competitive markets. The major reason for this failing appears to be that design is not articulated as a national discourse and is not perceived to be playing an effective role in country?s economic policies.The research within the scope of this thesis was carried out with the semi-structured interview methodology, based on legal perspective, defining the activities of designers under the industrial property protection. Library work focused on interviews studying the legal issues, and a sample group was selected in order to determine to what extent the designers were benefiting from industrial property rights.The sample group of this thesis is composed of ETMK member designers. In the statistical analysis in the second part, this sample is explored by patent, utility model and industrial design registrations. ETMK member designers form approximately ten per cent of Turkey?s college graduate industrial designers. In order to carry out the statistical analysis, a database was created based on the sample group?s TPE registrations and a comparative activity analysis was made with Turkey?s registration groups.The findings of the activity analysis showed that, quantitatively speaking, the activities in the protection of industrial property rights of industrial designers is low; while there has been visible progress in recent years, a design activity spread to all sectors in Turkey cannot yet be demonstrated.It can also be inferred from the results of this research that the industrial property rights protection support is missing in industrial designers? activities. This situation is one of the obstacles in front of Turkey's economic development. It is possible to overcome this obstacle by raising design awareness, and transform it into an outstanding opportunity through the adoption of industrial design as a profession, proliferation of professional organizations, and the positive influence of a pressure group aiming at the protection of the rights of designers.
Benzer Tezler
- Türkiye'de faaliyet gösteren şirketlerin fikri haklar konusundaki performanslarının Design Turkey Ödül Sistemi kazananları üzerinden analizi
Analysis of intellectual property performance of companies that operate in Turkey through Design Turkey Industrial Award winners
AYSU DERİCİOĞLU EGEMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM ER
- Türk Patent Enstitüsü verileri üzerinden Türkiye'de endüstriyel tasarım mesleğinin bir uzmanlık alanı olarak kabulünün araştırılması
The examination of the acceptance of industrial design occupation as a profession in Turkey through Turkish Patent Institute data
ELİF İDEMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM ER
- Türkiye'deki coğrafi işaretli zeytinyağlarının kimyasal karakterizasyonu
Chemical characterization of the geographical indicated olive oils of Turkey
ÇİSİL TÜRKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Gıda MühendisliğiEge ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FAHRİ YEMİŞÇİOĞLU
- Teknolojik gelişmelerin ihracat performansı üzerine olası etkileri: 1980 sonrası Türkiye örneği
The Possible effects of technological development on export performance: The case of Turkey after 1980
KURTULUŞ BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Bilim ve TeknolojiMuğla Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. UMMUHAN GÖKOVALI
- Seçili Türk peynirlerinin yapısal özelliklerinin ve duyusal profillerinin incelenmesi
Textural and sensory properties of selected Turkish cheese types
PELİN AYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Gıda Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERAAT ÖZÇELİK