Örgüt ikliminin tükenmişlik üzerine etkisini belirlemeye yönelik devlet ve vakıf üniversitelerinde bir araştırma
An investigation into the impact of organizational climate on burnout syndrome: A study of state and foundation universities
- Tez No: 327884
- Danışmanlar: PROF. DR. CANAN ÇETİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 213
Özet
Örgüt iklimi, genel olarak, bir organizasyonu diğerlerinden ayırarak ona belli bir kimlik kazandıran, organizasyondaki bireyler tarafından algılanan ve onların davranışları üzerinde etkiye sahip; bireysel, örgütsel ve çevresel nitelikteki özelliklerin bütünü olarak tanımlanmaktadır. Bir bakıma örgüt iklimi, örgütü kuşatan atmosferdir. Tükenmişlik ise, işi gereği sürekli olarak diğer insanlarla yüz yüze çalışan kişilerde sıklıkla ortaya çıkan üç boyutlu bir sendrom olarak kabul edilmektedir: Bu üç boyut, duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı olarak adlandırılmıştır.Tükenmişlik, çalışma ortamı ile bireyin etkileşiminin bir sonucudur. Olumlu örgüt iklimi, yüksek verim, yüksek motivasyon ve yüksek örgütsel başarı sağlarken; olumsuz örgüt iklimi, çatışma, düşük verim ve düşük motivasyon neticesinde tükenmişliğe neden olarak örgütsel başarısızlık getirebilmektedir.Literatürde yer alan çalışmalarda tükenmişliğin kaynakları çoğunlukla bireysel olmaktan çok durumsal olarak nitelendirilmekte, tükenmişliğe yönelik çözümlerin de işin sosyal ortamında aranması gerektiği savunulmaktadır. Bireylerde tükenmişliği etkileyen iş ve örgütle ilgili faktörler öncelikle iş yükü, uyumlu çalışma ortamı, karar almaya katılım, yönetsel destek, görevin belirginliği, koordinasyon, etik anlayış ve yönetim yeteneği olarak belirlenmektedir. Birey ile bu örgütsel faktörler arasında yaşanan bir uyumsuzluk tükenmişliği etkilemektedir.Tükenmişlik, çoğunlukla yüksek idealleri olan ve diğer insanlarla yüksek derecede etkileşim içerisinde olan bireylerde gözlenmiştir. Üniversitelerdeki akademisyenler de çok fazla sayıda öğrenci, çalışan ve idareci ile ilişkilerinden dolayı, tükenmişliğin potansiyel adaylarındandır. Akademisyenlerin artan iş yükü, kadro tıkanıklıkları, yetersiz ücret, akademik çalışmalara verilen desteğin azlığı, fiziki çalışma koşullarının olumsuzluğu, etkin çalışma gruplarının olmayışı gibi birçok soruna bağlı olarak, tükenmişlik olgusuyla yüz yüze bir meslek grubu olduğu ve devlet ve vakıf üniversiteleri arasında, örgüt iklimi bakımından farklılıkların ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu bağlamda bu araştırmanın amacı, örgüt ikliminin tükenmişlik üzerindeki etkisinin üniversite türüne göre farklılık gösterip göstermediğini araştırmaktır. Ayrıca, katılımcıların demografik özelliklerine göre değişkenler arasında farklılık olup olmadığı da araştırılmıştır.Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket tekniği kullanılmıştır. İstanbul'daki devlet ve vakıf üniversitelerinde görev yapan 984 akademisyen üzerinde gerçekleştirilen bu araştırma sonucunda, devlet ve vakıf üniversitesi akademisyenlerinin tükenmişliklerinin düşük seviyede olduğu tespit edilmiştir. Kadın ve erkek akademisyenlerin üniversite tipine göre tükenmişlik düzeylerinin farklılık gösterdiği, her iki üniversite tipinde de bekar akademisyenlerin evlilere oranla daha yüksek seviyede tükenmişlik yaşadıkları, devlet üniversitesinde araştırma görevlisi doktorların; vakıf üniversitesinde ise araştırma görevlilerinin en çok tükenmeyi yaşadıkları görülmüştür. Ayrıca vakıf üniversitesinde örgüt iklimi ile tükenmişlik arasındaki ilişkinin devlet üniversitesine göre daha kuvvetli olduğu saptanmıştır. Örgüt iklimi boyutlarından görevin belirginliği ve koordinasyonun sadece vakıf üniversitesinde duygusal tükenme üzerinde etkili olduğu; iş arkadaşları ile uyum ve koordinasyonun sadece vakıf üniversitesinde duyarsızlaşma üzerinde etkili olduğu; katılımın ise sadece devlet üniversitesinde düşük kişisel başarı hissi üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler : Örgüt İklimi, Tükenmişlik, Devlet ve Vakıf Üniversiteleri
Özet (Çeviri)
Organizational climate is usually defined as the unity of features that have individual, organizational and environmental characteristics; which provides, by distinguishing an organization from another, an identity to it, which is perceived by the individuals in the organization and which affects these individuals behaviors. Organizational climate, in a way, is the atmosphere surrounding the organization. Burnout is accepted as a three dimensional syndrome which occurs often in people who work face to face with others due to their jobs: These three dimensions are named as emotional exhaustion, depersonalization and personal accomplishment.Burnout is the result of the individual interacting with the work environment. While positive organizational climate provides high efficiency, high motivation and high organizational success; negative organizational climate may bring about organizational failing due to conflicts, low efficiency and low motivation.In the studies in literature, it's put forth that the reasons for burnout are usually situational rather than individual and also it's defended that solutions for this should be sought in the social environment of the work. Factors regarding the work and the organization that affect the burnout in individuals are established initially as work load, harmonious working environment, participation in decision making, administrative support, task clarity, coordination, ethical approach and management capability. Inconsistency between the individual and these organizational factors affects burnout.Burnout is usually observed in people who have high ideals and interact with other people more than usual. Academicians in universities are also potential burnout candidates due to their relationship with lots of students, employees and managers. It's thought that academicianship is an occupational group that faces the factor known as burnout due to a number of issues such as increasing work load, negativity of the physical working conditions, insufficient wage, personnel congestion, lack of support for academic studies, lack of effective work groups, and it's projected that discrepancies in terms of organizational climate take place between state and foundation universities. In this context, the aim of this study is to research whether or not the effect of organizational climate on burnout differs accordingly with the type of university. Also, whether or not there being any difference between the variables in accordance with the demographic features of the participants was researched as well.Questionnaire technique was used as the data collection method in the research. In the wake of this research which was conducted on 984 academicians who work in state and foundation universities in İstanbul, it was determined that the burnout level of the academicians in state and foundation universities is low. It was seen that the burnout level of female and male academicians differ from each other accordingly with the type of university, in both university types single academicians live through a higher burnout level than the married ones, in state university research assistant doctors live through the highest of burnout and in foundation university same applies to research assistants. It was also determined that the relationship between organizational climate and burnout in foundation university is stronger than the one in state university. What's more, it was established that task clarity and coordination from the organizational climate dimensions take effect on emotional exhaustion only in foundation university, that coordination and harmony between colleagues take effect on depersonalization only in foundation university; and that participation takes effect on the reduced sense of personal accomplishment only in state university.Keywords : Organizational Climate,Burnout Syndrome, State and Foundation Universities
Benzer Tezler
- İnsan kaynakları uygulamalarının tükenmişlik sendromu üzerindeki etkisinde örgüt ikliminin düzenleyici rolüne yönelik bir araştırma
A research on the moderator role of organizational climate in the effect of human resources practices on burnout syndrome
ORAL ERTUĞRUL
- Örgüt ikliminin tükenmişlik üzerine etkisi ve bir araştırma
An investigation into the impact of organizational climate on burnout syndrome: A study
BURAK YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
İşletmeBahçeşehir ÜniversitesiGenel İşletmecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANAN ÇETİN
- Okulların örgüt ikliminin öğretmenlerin tükenmişlik düzeyine etkisi
The effect of schools' organizational climate on teachers burnout
SİNAN BAYAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiEğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Eko. Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUKADDER BOYDAK ÖZAN
- Sürdürülebilir liderliğin psikolojik güvenlik algısına etkisinde yeşil örgüt ikliminin aracı rolü
The mediator role of green organizational climate in the effect of sustainable leadership on psychological security perception
ÇAĞLAR SENEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İşletmeİstanbul Esenyurt Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MESUT ÖZTIRAK
- Örgüt ikliminin örgütsel vatandaşlık davranışı ve tükenmişlik üzerindeki etkisinde duygusal emeğin aracılık rolü: Konaklama işletmelerinde bir araştırma
The mediating role of emotional labor in the effect of organizational climate on organizational citizenship behavior and burnout: A research on accomodation establishments
SELİM ÇAKAR
Doktora
Türkçe
2020
İşletmeTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KUBİLAY ÖZYER