II. Mahmud dönemi Osmanlı ulemâsı
The Ottoman ulemâ during the reign of Mahmud II
- Tez No: 351655
- Danışmanlar: PROF. DR. ZİYA YILMAZER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 478
Özet
Bu tezin ana konusu II.Mahmud döneminde medrese teşkilatı içerisinde görev alan İstanbul müderrisleridir. Müderrislerin toplumsal kökenleri yanında medrese teşkilatının işleyişini de ortaya koymayı amaçlayan tezin birinci bölümünde ilk olarak Sultan Mahmud ulema ilişkisi bağlamında müderrislerin teşrifattaki konumları, elkâb ve kıyafetleri ile onlara verilen nişanlar anlatılmış. İkinci kısımda müderrislerin biyografilerinden hareketle prosopografi yöntemini kullanarak onların toplumsal kökenleri hakkında birtakım değerlendirmelerde bulunulmuştur. Buradan hareketle önemli ilmiye rütbelerinin belli ailelerin tekelinde olduğu iddiasının gerçeği yansıtıp yansıtmadığı üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde müderrislerin mesleğe girişleri, tayin ve terfileri ile görev süreleri ve yerine getirdikleri diğer vazifeler anlatılmış. Üçüncü bölümde müderrislik mesleğinden kadılığa geçenler, meslek değiştirerek ilmiyeden ayrılanlar ve son olarak emekli olan müderrisler üzerinde durulmuştur. Son iki bölümdeki verilerden hareketle medrese teşkilatının işleyişi ile ilgili tespitlerde bulunulmuş, ulemanın toplumsal kökenlerinin teşkilatın işleyişi üzerindeki etkisi incelenmiştir. Ayrıca II.Mahmud'un merkezileşme ve batılılaşma politikalarının müderrisler ve medreseler üzerinde etkili olup olmadığı hususuna da değinilmiştir. Müderrislerin ilmiye teşkilatı içindeki serencamının ortaya çıkarılması için birincil kaynak olarak Tarik Defterleri kullanıldığı gibi dönemin kronikleri yanında Takvim-i Vekâyi gazetesi taranmış, Başbakanlık Osmanlı Arşivi'ndeki verilerle mevcut literatürden de istifade edilmiştir. Anahtar Kelimeler : II.Mahmud, İstanbul müderrisleri, medrese, teşkilat, ilmiye, ulema, kadı, biyografi, prosopografi, modernleşme
Özet (Çeviri)
The main subject of this dissertation is Istanbul mudarrises who served in the madrasa organization during the period of Mahmud II. In the first chapter of the dissertation, which analyzes the social backgrounds of the mudarrises along with the operation of the madrasa organization, ceremonial position of the mudarrises, their costumes, and badges assigned to them are explained. In the same part, this work focuses on the social backgrounds of these people by using prosopographical method and the biographies of the ulema, Thus the argument that certain families have monopoly over significant ulema ranks has been reevaluated. The second chapter deals with the admission of the ulema to the profession, their appointment and promotion along with the duration of their services. In the following chapter, it is attempted to explain the promotions from the duty of mudarris to qadi, departures from the ulema class, and lastly retirement of mudarrises. Having used the data in these two sections, the operation of the madrasa organization has been identified and the role of the social backgrounds of the ulema on the operation of the organization is examined. Besides, the point that whether the politics of centralization and westernization of Mahmud II has an effect on mudarrises and the madarasa is referred. In order to reveal the adventure of the mudarrises in the ulema organization, Tariq Daftar was used as the first source of this work while the Chronicles of the period, the journal Takvim-i Vekayi, document from the Prime Ministry Ottoman Archives and the existing literature were added as supplementary sources. Keywords : Mahmud II, Istanbul mudarrises, madrasas, organization, ulema, ulema class, qadi, biography, modernization, Prosopography
Benzer Tezler
- Osmanlı devletinde muhalefet kültürü: II. Mahmut Dönemi ulema devlet ilişkisi
Opposition culture in Ottoman Empire: Mahmut II period ulema state relationship
ARİFE YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Siyasal BilimlerÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiBölgesel Araştırmalar Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AZNAVUR DEMİRPOLAT
- II. Mahmud dönemi şeyhülislâmları ve ıslahatlara etkileri
Shaykh al-Islāms during the reign of Mahmūd II and their effects on reforms
NECMİ ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinBolu Abant İzzet Baysal Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TALİP AYAR
- Ulemanın ıslahatlara yaklaşımı bağlamında Kevkebü'l-Mes'ûd fî Kevkebeti'l-Cünûd adlı eserin metin ve tahlili
The Text and the analysis of the Kevkebü'l-Mes'ûd fî Kevkebeti'l-Cünûd in the context of ulama's approach to the reforms
MAHMUT DİLBAZ
- II. Mahmud Dönemi Osmanlı Devleti'nde Nakşibendilik (1808-1839)
Mahmud II Period in the Ottoman Empire Naqshbandi (1808-1839)
KÜBRA KARAGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT TUĞLUCA