Osmanlı idari taksimatında Şırnak kazası ve aşiretler arası mücadeleler(1850-1914)
Townshi̇p of Şirnak in the Ottoman administrative divisions and struggles among tribes (1850-1914)
- Tez No: 356226
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. CELAL PEKDOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı İmparatorluğu, idari yapı, kaza, Şırnak, aşiret
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Osmanlı İmparatorluğu mükemmel bir idari sistem çerçevesinde yönetilmekteydi. Bu idari sistem yukarıdan aşağıya doğru eyaletler, vilayetler, sancaklar, kazalar, nahiyeler ve köylerden teşekkül edilmekteydi. Tanzimat Fermanı ile beraber imparatorluğun sosyal, ekonomik, idari, kültürel ve siyasi yapısında değişikliğe gidilmiştir. Bu devrin en önemli özeliklerinden biri de merkez ve taşra idarelerinde yapılan değişikliklerdir. Hiç şüphesiz modern anlamdaki idare sistemin oluşumunda, yapılan bu değişikliklerin etkisi büyüktür. XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Osmanlı idari taksimatına nahiye statüsünde dâhil olan Şırnak; Bitlis, Hakkâri ve Van vilayetleri sınırında yer aldığından dolayı 1875 yılında kazaya tahvil edilmiştir. Bundan sonraki süreçte kaza idaresi için gerekli memurlar Şırnak?a atanmaya başlanmıştır. Böylece kazada düzenli bir idari yapılanmaya gidilerek, kaymakam başkanlığında kaza idare meclisi kuruldu ve çalışmalarına başladı. Fakat bu durum böyle devam etmeyerek 1886 yılında Şırnak kazası lağv edilerek tekrardan nahiyeye tahvil edildi. Şırnak?ın kaza statüsünü kaybetmesini kendi iç dinamiğinde aramak gerekir. Özellikle Şırnak?ta ikamet etmekte olan aşiretler çoğu zaman merkezi idarenin uygulamalarına karşı çıkmışlardır. Çünkü merkezi idarenin tam anlamıyla tesisi onlar için bir güç kaybı olabilirdi. Bu nedenle idareciler ile aşiret reisleri zaman zaman karşı karşıya gelmişlerdir. Gerek halkın merkezi hükümete yaptığı itirazlar, gerekse yer aldığı coğrafi konum nedeniyle Şırnak, 23 Temmuz 1914?te tekrardan kazaya tahvil edilmiştir. Tez çalısmamızın amacı, sınırlarını 1850?1914 olarak belirledigimiz dönemde Şırnak Kazası?nın siyasi, idari ve sosyal tarihini ele alarak bir ?kaza? tarihini ortaya koymaktır. Tanzimatla beraber kazada uygulanan idari taksimat ve yörede yaşayan aşiretlerin birbirleriyle olan münasebetleri tez çalışmamızın kapsamını meydana getirmiştir. Çalışmamızda Osmanlı Arşiv Kaynakları ve Diyarbekir Vilayet Salnameleri?nin yanında dönem hakkında bilgi veren ikinci el kaynaklardan da yararlanılarak konu bütünlüğü sağlanılmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The Ottoman Empire was ruled with a perfect administrative system. This administrative system consisted of states, provinces, districts, townships and villages from top to bottom. With the the Rescript of Gülhane (Tanzimat Fermanı), changes were made in the social, economic, administrative, cultural and political structures of the empire. One of the most important properties of that time was the changes made in the central and rural administrations. Undoubtedly, those changes had a great influence on the formation of the modern administrative system. Having been included to the divisions of Ottoman administrative division as a township since the second half of the XIX century, Shernakh was turned into a district in 1875 as it bordered the provinces of Bitlis, Hakkâri and Van. After that, officers required for the district administration were started to be appointed to Shernakh. Hence, an organized administrative establishment was formed, an administrative council of the district was founded and relevant activities got started. But this state did not last for a long time; the district of Shernakh was abolished and turned into a township again. The reasons for Shernakh?s losing its status as a district should be searched for in its internal dynamics. Tribes living especially in Shernakh frequently opposed the practices of the central administration because full establishment of the central administration might result in loss of power for them. Hence, administrators and tribe leaders collided occasionally. Shernakh was converted to a district because of the objections of the people to the central government and the geographical position of Shernakh again on 23 July 1914. The objective of our thesis is to present a history of a ?district? by analyzing the political, administrative and social history of Shernakh in a period we determined as 1850? 1914. The scope of our thesis includes the administrative divisions in the district since the Rescript of Gülhane (Tanzimat) and the relations between the tribes in the region. Our study tries to analyze its subject in its totality by referring to not only the archives of the Ottoman Empire and yearbooks of the province of Diyarbekir but also the second hand sources that give information concerning the relevant era. Key Words : The Ottoman Empire, Administrative structure, Township, Shernakh, Tribe.
Benzer Tezler
- Osmanlı döneminde Sorân Emirliği (Siyasi, sosyo-kültürel ve iktisadi durum)
The Sorân Emirate in the ottoman period (Political, social, cultural and economic situation)
ABDULSAMAD M.ABDULLAH AL-BARAWEE
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
TarihDicle Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN ACAR
- Meşîhat Arşivi'ne göre Osmanlı'nın son döneminde Maraşlı ilmiye sınıfı
Maras's science class in the lost period of the Ottoman Empire according to the archives of Mesihat
FATMA İŞLEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSA KALAYCI
- Surre defterlerine göre sultan II.Mahmud Han Vakfi'ndan hac yolu ve hicaz'a dağitilan yardimlar.
Distrubition of hedjaz and hadj route from fund of Sultan Mahmud Khan II according record of emperor's gratuity.
FATMA SOYDEMİR
- XIX. asır sonlarında İçel Sancağı Anamur kazası
Anamur caunty of İçel Sajak at the and of the XIX. century
İBRAHİM ERDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
TarihPamukkale ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SELAHİTTİN ÖZÇELİK
- Tahrir defterlerine göre XVI. yüzyılda Yanbolu kazâsının sosyal ve ekonomik yapısı
According to Tahrir registers social and economic structure of the district of Yanbolu in XVI th century
SELCAN ÖZYURT