Geri Dön

Türkiye Ahıskalıları ağzı

The dialect of Ahiskas in Turkiye

  1. Tez No: 357329
  2. Yazar: SERPİL ERSÖZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ZEKİ KAYMAZ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2013
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 2028

Özet

Bu çalışmada değişik zamanlarda Türkiye?ye gelip Ağrı, Antalya, Bilecik, Bursa, Hatay, Iğdır, Manisa ve Muş?a yerleşen Ahıska Türklerinin karakteristik ve yaygın ağız özellikleri ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Ayrıca, Türkiye?ye gelişlerind 1944 sürgünü milat kabul edilerek, 1944 sürgününden önce ve sonra gelenlerin ağız özellikleri arasında karşılaştırma yapılmıştır. Buna göre ister 1944 yılından önce , ister 1944 yılından sonra gelmiş olsun, Ahıska Türklerinin karakteristik ağız özelliklerini sıkı bir şekilde korudukları görülmüştür. Aralarındaki fark ise , yalnızca yaşadıkları farklı coğrafyalardaki baskın kültürün etkisiyle dillerine girmiş söz ya da eklerde görülmüştür. 1944 sürgününden önce gelenler prestij dili olarak gördükleri Türkiye Türkçesi?nden; 1944 sürgününden sonra gelenler ise Rusça ile Özbek ve Azerbaycan Türkçesinden etkilenmişlerdir. Rusçadan yalnızca söz varlığı, Özbek ve Azerbaycan Türkçesinden söz varlığı ile birlikte ekler; Türkiye Türkçesinden ise , söz varlığı, ekler ve cümle yapısı boyutunda etkilenmeler olmuştur. Bundan başka çalışmamızda bugünkü ağızların incelenmesi ile eski Ahıska coğrafyasındaki köylerin ağız özelliklerinin tespit edilip edilemeyeceği konusunda da küçük denemeler yapıldı. İptidai özellikte de olsa, ileride geçmiş dönük köylerin ağız özelliklerinin ve bölgelerinin tespitine imkan sağlayabilecek belirgin ek ve söz varlığındaki tercih farklılıkları ortaya çıkarıldı. Buna göre , görülen geçmiş zaman eki birinci çokluk kişi çekiminde -dı?/-du? ve -dih tercihi; öğrenilen geçmiş zaman birinci çokluk kişi çekimindeki -mişu?/-mişı? tercihi; gelecek zaman eki birinci çokluk kişi çekimindeki -Acau?/-Acayı?/-Acoo? tercihi; şimdiki zaman eklerinden -y?r ve -?r şekillerinin tercihi; yaygın olarak getUr-/geçUr-/gezdUr- şekillerinde kullanılan ettirgenlik eklerinin getır-/geçır-/gezdır- örneklerinde görüldüğü gibi /ı/?lı şekilerinin tercihi; sözvarlığından da örneğin anna-/a?na- tercihi, ağız bölgelerinin tespiti için önemli olabilir.

Özet (Çeviri)

In this study the characteristics and common features of dialect of Ahiska Turks, who ad am to Turk y in diff r nt p riods of tim and s ttl d in Ağrı, Antalya, Bil ik, Bursa, Hatay, Iğdır, Manisa, Muş, is analyz d in d tail. Additionally aving a pt d 1944 d portation as a turning point for A iska Turks? s ttl m nt in Turkey, a comparison between dialects of Ahiska Turks who came to Turkey before and after 1944 deportation. Despite of the fact that they arrived before or after 1944, it is certain that Ahiska Turks firmly maintained characteristic features of their dialects. The differences between two groups manifests themselves in the loan words and suffixes which were added to the dialect by the impact of the dominant culture of the geography they have lived. Basically Ahiska Turks who came to Turkey before 1944 deportation have been affected by Turkey Turkish as it is seen as prestige language, others came after 1944 have been affected by Russian, Uzbek Turkish and Azeri Turkish. The levels of the interaction are various. Russian vocabulary, Uzbek and Azeri Turkish vocabulary and suffixes; Turkish vocabulary, suffixes and structure of sentence have affected the dialect. Furthermore, within the study basic testing was done in order to find out whether the characteristics of dialects in old Ahiska villages could be defined by analyzing current ones. Significant preference differences, even if primitive, in suffix and vocabulary was detected which pave the way for further analysis on defining regions and characteristics of old villages dialects. The preferences, which are -dı?/-du? and -dih suffixes for the past tense 1th plural person, -mişu?/-mişı? suffixes for past perfect tense 1th plural person, -Acau?/-Acayı?/-Acoo? suffixes for future tense 1th plural person, -y?r and -?r suffixes for simple present tense, getUr-/geçUr-/gezdUr- and getır-/geçır-/gezdırwords, anna- and a?na- words, seems to be important in order to define the regions of dialects.

Benzer Tezler

  1. Ahıska Türklerinin Türk Basınında sunum biçimi (1944 Ahıska Sürgünü, 1989 Fergana Faciası, 2004 Krosnodar Göçü, 2010 Kırgızistan Çatışması örnek olayları)

    The Meskhetian Turks Presentation format in the Turkish Press (1944 Ahiska Deportation, 1989 Fergana Tragedy, 2004 Migration of Krosnodar, 2010 Events of Kyrgyzıstan)

    ORKHAN FAİGOV

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    GazetecilikAtatürk Üniversitesi

    Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YUSUF YURDİGÜL

  2. Bişkek'te yaşayan Ahıska Türklerinin folklorik değerleri ve oyun müzikleri

    Folkloric values and Dance music of Ahıska Turks live in Bishkek

    ABDURRAHMAN KÖKSAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Halk Bilimi (Folklor)Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Türkoloji Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. GÖKSEL ÖZTÜRK

  3. Göç ve değişim: Antalya ilinde yaşayan Ahıska Türkleri örneği

    Migration and change: The case of Ahiska Turks living in Antalya province

    SEMİHA DEMİRTAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    SosyolojiKarabük Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SİNAN YILMAZ

  4. Türkiye'deki Ahıskalı Türklerin sosyal ve kültürel yaşamları (Erzincan ili Üzümlü ilçesi örneği)

    The social and cultural life of Ahiska Turks in Turkey (Instance of Erzincan province Üzümlü district)

    EMRE KELEŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    TarihBilecik Şeyh Edebali Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEDA YILMAZ VURGUN

  5. Tarihte Ahıska Türkleri 'Garibim Gurbetlerde'

    Başlık çevirisi yok

    RÜSTEM ŞAKİROV

    Sanatta Yeterlik

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Sahne ve Görüntü SanatlarıMarmara Üniversitesi

    Sinema Televizyon Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEMİR ASLANYÜREK