Elbistan havzası'nın fiziki coğrafyası
Physical geography of Elbistan basin
- Tez No: 360029
- Danışmanlar: PROF. DR. SAADETTİN TONBUL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 432
Özet
Elbistan Havzası; Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Fırat Bölümü'nde yer almaktadır. Doğu Anadolu Bölgesi'nin en batı ucunda ve bölgenin İç Anadolu Bölgesi ile Akdeniz Bölgesi'ne komşu olduğu bir noktada yer alması nedeniyle havza; önemli bir geçiş sahasıdır. Büyük ölçüde su bölümü çizgisine göre sınırlandırılan havzanın yüzölçümü 5156,023 km², kuzey-güney doğrultusunda uzunluğu 65 km, doğu-batı doğrultusundaki uzunluğu ise 92 km' dir. Elbistan Havzası; Orta Toroslar'ın, Doğu ve Güneydoğu Toroslar olarak ikiye ayrıldığı kısımda yer alır. Havza, batıdan Doğu Torosların başlangıcını oluşturan Binboğa Dağları; doğuda Kepez Dağı, kuzeyden Hezanlı Dağı; güneyden ve güneydoğudan Güneydoğu Toroslar'ın öncüleri kabul edilen Berit Dağları ve Nurhak Dağları ile çevrilidir. Morfolojik olarak bir havza niteliğinde olan Elbistan Havzası, aynı zamanda jeolojik bir havza karakteri de göstermektedir. Havzanın merkezinde ve en alt seviyelerde Kuvaterner ile Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı birimler görülürken, dışa doğru bu genç birimleri yaşları doğrultusunda çevreleyen ve aynı oranda yükseltileri kademeli olarak artış gösteren Orta Triyas-Kretase ve Üst Kretase yaşlı formasyonlar ile en dışta Paleozoik yaşlı birimler görülmektedir. Kuzey ve güneyde faylarla sınırlandırılan Elbistan Havzası, jeolojik olarak bir Neojen çöküntü havzasıdır. Doğu Anadolu Bölgesi'nin güneybatı ucunda yer alan Elbistan Havzası, bir taraftan içinde bulunduğu bölgenin iklim özelliklerini yansıtırken, diğer taraftan Akdeniz ve İç Anadolu bölgelerine komşu olmasından dolayı kendisine özgü bir iklim karakteri kazanmıştır. Her üç bölgenin de sahip olduğu iklim özelliklerini bünyesinde bulunduran bu iklim tipi geçiş tipi olarak tanımlanmaktadır. Elbistan Havzası'nın yüzey sularını, inceleme sahasında kaynağını alan ve bütün havzanın sularını drene eden Ceyhan Nehri ile onun yan kolları oluşturmaktadır. Yıl boyunca akım seviyesinde büyük değişiklik olmayan Ceyhan Nehri, düzenli bir rejime sahiptir. Elbistan Havzası toprak tipleri yönünden de oldukça zengindir. En geniş yayılım alanına sahip olan toprakları, zonal topraklar oluşturmaktadır. Bu gruba dâhil kahverengi topraklar sahadaki hâkim toprak tipi olup, havza tabanı ile plato alanlarında geniş yayılış göstermektedir. Elbistan Havzası'nın büyük bir bölümü doğal orman sınırı içine girmesine rağmen, asırlardan beri süregelen orman tahribi ve aşırı otlatmadan dolayı ormanların önemli bir kısmı ortadan kalkmıştır. Böylece, havzanın genel görünümüne step manzarası hâkim olmuştur. Orman alanları, havzanın doğu yarısında ve kuzey kesimlerinde daha çok dağlık alanlar üzerinde sınırlı ve seyrek şekilde görülürken, özellikle havzanın güneybatısında Doğu Anadolu'nun başka hiçbir yerinde mevcut olmayan çeşitlilik ve kapalılık göstermektedir. Bu şekliyle havzada alçaktan yükseğe doğru, 1000-1200 m'lere kadar çıkan sınırlı bir alanda doğal step, havza tabanından 2000 m'lere kadar olan alanlarda güneybatıda nemli, diğer kısımlarda kuru orman ve bunların tahrip edildiği yerlerde antropojen step, 2000 m'lerden daha yüksek kesimlerde ise yüksek dağ çayırları görülmektedir. Bu çalışmada ayrıca Elbistan Havzası'nın Fiziki Coğrafya özelliklerinden kaynaklanan; yanlış arazi kullanımı, erozyon, kütle hareketleri, depremsellik gibi önemli sorunlar açıklanarak, çözüm önerilerinde bulunulmuştur ANAHTAR KELİMELER: Kahramanmaraş, Elbistan, Afşin, Fiziki Coğrafya, Elbistan Havzası, Ceyhan Nehri, geçiş sahası, Elbistan Fayı.
Özet (Çeviri)
Elbistan Basin is located in the Upper Euphrates Division of Eastern Anatolian Region. Basin, in terms of being at the West end of Eastern Anatolian Region and being located at a place where Central Anatolian Region border on Mediterrarean Region, is an important transition area. The acreage of the basin, mostly restricted to the watershed, is 5156.023 km2, its length from north to south is 65 km and its length from east to West is 92 km. The Elbistan Basin is located at the part where The Central Taurus Mountains goes into division as South-Eastern and East Taurus Mountains. The basin is surrounded by Binboğa Mountains, forming the beginning of the eastern Taurus Mountains from the West; Kepez Mountain from the east; Hezanlı Mountain from the North and by the mountains of Berit and Nurhak which are seen as the pioneer of the South-Eastern Taurus Mountains. Being morphologically a basin, The Elbistan Basin shows also a geological basin characteristic. While Quaternary and Upper Miosen-Pliosen massive units are seen at the centre and the down levels of the basin; outwards in the direction of a young age and surrounding units gradually increased at the same rate raises the Middele Triassic-Cretaceous and Upper Cretaceous formations and Paleozoic units in the outermost seen. The Elbistan Basin, restricted by the faults in the North and South, is geologically a Neogen debris basin. Elbistan Basin, located in the southern-west of Eastern Anatolian Region, while reflecting the climate characteristics of the region in which it takes place, on the other hand, it has a specific climate characteristics of its own because of being border on the Mediterranean and Central Anatolian Region. This climate type is called as a transition type because of having the climate characteristics of these three regions. Ceyhan River and its branches, getting ist source from our country and drenading all the water around, forms the surface waters of the Elbistan Basin. The Ceyhan River, which has no alteration in terms of its regime during whole year, has a stable regime. The Elbistan Basin is quite rich in terms of soil types. The zonal soils forms the soils that have largest spreading area. The brown soils which are in this group, shows large spread in the basin floor and plateau areas. Although largest part of the Elbistan Basin is in the natural forest area, most of the forests have disappeared because of the grazing and the forest destruction. Thus, steppe landscape dominated the general view of the basin. The forest areas, having seen mostly on the hilly parts and rare on the eastern and northern sides of the basin, have the diversity and closeness especially at the southern-west side of the area which is not seen in any part of the Eastern Anatolia. Low to high, the natural steppe at the 1000-1200 m level, from the floor parts of the basin to 2000 m there seen moist in the southern-west, at the rest, dry forest and anthropogenic steppe where these are destructed; and at the higher levels of 2000 m, there seen high mountain meadows. In addition, wrong land usage erosion, block movements, seismicity etc. that are derived from physical geography features, are explained and made some solution advices. KEYWORDS: Kahramanmaras, Elbistan, Afsin, Elbistan Physical Geography, Elbistan Basin, Ceyhan River, transition area, Elbistan Fault.
Benzer Tezler
- Elbistan havzasının fiziki coğrafyası
The Physical geography of Elbistan basin
ERCAN AYYILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
CoğrafyaSelçuk ÜniversitesiCoğrafya Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AKİF AKKUŞ
- Elbistan kültür havzası halk şairleri ve Abdurrahim Karakoç'un şiir dünyası
The Elbistan cultural basin folk poets and the poetry world of Abdurrahim Karakoc
BEDRİ ÖZÇELİK
Doktora
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Ankara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA AHSEN TURAN
- Land use land cover change analysis of Afşi̇n Elbi̇stan coal basin with two different classification methods
Afşin Elbistan kömür havzasının iki farklı sınıflandırma yöntemi ile arazi örtüsü kullanımı değişim analizi
İLKE ARICAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Maden Mühendisliği ve MadencilikOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAFİZE ŞEBNEM DÜZGÜN
- Afşin-Elbistan havzası Çöllolar bölgesindeki kuvaterner çökellerinin mühendislik özelliklerinin araştırılması
Investigation of the engineering properties of quaternary sediments at Afsin-Elbistan basin Collolar region
MEHMET KORKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENVER VURAL YAVUZ
- Afşin-Elbistan havzası, Çöllolar Açık İşletmesi heyelanlarının hareket mekanizması yönünden incelenmesi
Afşin Elbistan basin, analysis of lanslides of Çöllolar Open Pit in terms of mechanism of action
RECEP UĞUR ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ENVER VURAL YAVUZ