Romanı 'iki kilise arasında bînamaz' kılmak: Karamanlıca edebi üretim, Evangelinos Misailidis ve bir yenidenyazım örneği olarak Temaşa-i Dünya ve Cefakâr u Cefakeş
Stuck between two worlds: Karamanlidika literary production, Evangelinos Misailidis and Temaşa-i Dünya ve Cefakâr u Cefakeş as a case of rewriting
- Tez No: 361946
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. EROL KÖROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 394
Özet
Bu tezde, Türkçe edebiyat tarihlerinin pek çok nedenden ötürü görmezden geldiği, Yunan harfli Türkçe (Karamanlıca) olarak, Hıristiyan Ortodoks bir Osmanlı vatandaşı Evangelinos Misailidis (1820-1890) tarafından yazılmış bir kurmaca metin olan Temaşa-i Dünya ve Cefakâr u Cefakeş (1871-1872) modern Türkçe edebiyat içerisinde konumlandırılmaya çalışılmıştır. Bu konumlandırmanın tezde üç hat üzerinden yürüdüğü söylenebilir. Çalışmada bir yandan Osmanlı edebiyatının çoğulluğu, bu çoğulluğun önemli bir ayağı olan Karamanlıca edebi üretimiyle görünür kılınmaya çalışılmakta, öte yandan Temaşa-i Dünya üzerinden söz konusu edebiyatın üretilme koşullarının, Müslüman-Türk ve Yunan edebiyatları gibi diğer çağdaş edebiyatlarla tahakküm içeren çok boyutlu ilişkisi irdelenmektedir. Tezin üçüncü ayağı ise, Temaşa-i Dünya'yı, Yunanca yazılmış O Polipathis (1839) adlı romanın“taklit bir metni”olarak değerlendiren görüşün eleştirisinden oluşmaktadır. Temel olarak Gérard Genette'in kuramsal çerçevesi ve anlatıbilimsel kavramlarıyla bakıldığında; Misailidis'in Polipathis'i hem anlamsal hem de yazınsal açıdan dönüştürdüğü, dilini ve üslubunu değiştirdiği, ona birçok farklı karakter, hikâye ve bağlam eklediği ve müslim ve gayrimüslim kaynaklardan beslenen geleneksel folklor biçimlerini kattığı görülmektedir. Dolayısıyla bu çalışma, bir yazarın bir metni farklı stratejiler kullanarak nasıl“yeniden yazıp”dönüştürebileceği meselesine de odaklanmaktadır. Temaşa-i Dünya'nın içeriğini belirleyen ve türsel özelliklerini etkileyen kurucu kavram ise, var olan düzenlerin arasında olma hali olarak tanımlanabilecek“eşiktelik”tir. On dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısından itibaren Grekofon/Rum otoriteler tarafından Türkofon olmaları nedeniyle bir anomali olarak algılanmaya başlanan Anadolulu Ortodoks Hıristiyanların bir ferdi olarak; Osmanlı/Rum, Müslüman ve Anadolulu kimlikleri arasında kalan Misailidis'in ürettiği eserde de“eşikte”olma özellikleri görülmektedir. Metin, toplumsal ve dilsel olarak beslenilen Osmanlı Rum ve Müslüman geleneklerinin, dinsel olarak mensup olunan Hıristiyan-Ortodoks inancının ve Yunan Aydınlanma ideolojisinin arasında, onları dönüştürerek yazılmıştır. Sonuç olarak tezde, Temaşa-i Dünya'nın; içerdiği türsel ve söylemsel çeşitlilik ve sunduğu yeni anlatım olanaklarıyla, on dokuzuncu yüzyılın çokkültürlü Osmanlı dünyasını ve edebiyatını anlamamızda yol gösterici özgün bir roman olduğu öne sürülmektedir.
Özet (Çeviri)
This dissertation aims to situate in modern Turkish literature a narrative fiction, previously overlooked by Turkish literary historians, called Temaşa-i Dünya ve Cefakâr u Cefakeş (1871-1872) by Evangelinos Misailidis (1820-1890), an Ottoman Christian-Orthodox citizen. The dissertation is built on three objectives: First of all, Karamanlidika literature is foregrounded as one of the significant aspects forming the plurality of nineteenth century Ottoman literature. Secondly, Karamanlidika literature is analysed in terms of its processes of production and multidimensional relations of dominance with contemporary Ottoman-Muslim-Turkish and Greek literatures analysing Temaşa-i Dünya as a case study. The third objective is to criticise the argument that Temaşa-i Dünya is just an imitation of the Greek novel O Polipathis (1839). Using mainly Gérard Genette's theoretical framework and narratological concepts, it can be said that Misailidis has significantly transformed Polipathis semantically and literarily, by changing the style and the language of the narrative, adding different characters, stories and contexts as well as traditional folklore forms having muslim and non-muslim origins. Hence, this study also focuses on the problem of the rewriting of a text using varied writing strategies. The major factor determining the content, literary features and the genre of Temaşa-i Dünya is“liminality”; described as“being in a threshold state 'betwixt and between' existing orders.”A member of the Turcophone Anatolian Orthodox community, often treated as being an anomaly by the Grecophone Greek authorities from the second half of the nineteenth century onwards, Misailidis, stuck between Ottoman/Greek, Muslim and Anatolian identities, created a narrative which is“liminal”in various aspects. The text moves between the ideology of the Greek Enlightenment, the social and linguistic Ottoman-Greek and Ottoman-Muslim traditions and the Christian Orthodox religion. Finally, this dissertation claims that, as it contains a diversity of genres and speech as well as new narrative possibilities, Temaşa-i Dünya is an original novel that reveals the multicultural Ottoman world and Ottoman literature in the nineteenth century.
Benzer Tezler
- Los Personajes y los temas en las novelas de unamuno
Başlık çevirisi yok
HALE GÖKNAR
Doktora
İspanyolca
1989
DilbilimAnkara Üniversitesiİspanyol Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUZAFFER ARIKAN
- From mythos to epos the rebellion of tragedy against the doctrines
Mitos'tan Epos'a: Trajedinin doktrinlere başkaldırışı
GÜRSEL ERKARSLAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2002
İngiliz Dili ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. N. NİLGÜN ARITÜRK
- A study on Joseph Conrad's Heart of Darkness, Lord Jim and Nostromo in a new historicist perspective
Joseph Conrad'ın Deart of darkness, Lord Jim ve Nostromo romanlarının yeni tarihselcilik bağlamında incelenmesi
MEVLÜDE ZENGİN
Doktora
İngilizce
2007
İngiliz Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BELGİN ELBİR
- IX. yüzyıl Doğu Roma İmparatorluğu ve papalık ilişkileri bağlamında Patrik Photius tartışması
Photian controversy in the context of the relations between the Eastern Roman Empire and the papacy in the IXth century
UMUT VAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Dinİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH DURGUN
