Türkiye'de öncü ve denyesel tiyatronun başlangıç yılları:Absürdizmden siyasal tiyatroya
The commencement of avantgarde and experimental theatre in Turkey: From absurdism to political theater
- Tez No: 375965
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DİKMEN GÜRÜN UÇARER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Sanat Tarihi, Performing and Visual Arts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tiyatro Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
İki kısımdan oluşan tezin birinci kısmında Türkiye'de öncü ve deneysel nitelikleri taşıyan bir tiyatro harekelinin 1950'li yılların ikinci yansında başladığı ve bu hareketin oluşumunda gençlik tiyatrolarının başat rol oynadığı gösterilmektedir. Türkiye'de öncü ve deneysel tiyatronun oluşumunda gençlik tiyatrolarının başat bir rol oynaması ödenekli ve özel tiyatroların oldukça zayıf kalmasıyla bağlantılıdır. Cumhuriyet dönemi Türk tiyatrosu esas atılımım ancak 1960'larda yapabilecektir. Bu atılınım aktörleri, özellikle sahneleme alanında, amatör tiyatrolardan yetişen veya yurtdışında eğitim gören genç tiyatroculardır. Genç kuşak tiyatrocuların başım çektiği öncü ve deneysel tiyatronun başlıca karakteristikleri şöyle sıralanabilir: l) Batı kaynaklı varoluşçu ve özellikle absürd tiyatro etkisi, 2) Çeşitli biçimleriyle yerli geleneksel tiyatroya dönüş, 3) Absürd tiyatro akımından kopuşla biçimlenen siyasal tiyatronun keşfi. Yerli geleneksel tiyatro öğelerim kullanan öncü ve deneysel tiyatronun absürd tiyatro etkisinden sıyrılıp siyasal tiyatroya yönelmesinde YÖN hareketinin belirleyici bir etkisi olmuştur. 27 Mayıs'ın ertesinde YÖN hareketi Atatürkçülüğün sol ve radikal bir yorumunu yapmış, tiyatrocular dahil geniş bir aydın kesimim etkisi altına almıştır. Böylece, naif Atatürkçü ideallerin epeyce darbe yediği bir dönemin ardından, genç entelijansiya toplumun gidişatı üzerinde söz hakkına sahip olabilmek için gereksinim duyduğu bir referans noktasına yeniden kavuşmuştur. Absürd tiyatro etkisi Demokrat Parti döneminde, Atatürkçü dünya görüşünün yıprandığı bir dönemde artmış, 27 Mayıs askeri darbesinin ardından yaşanan görece özgürlük ortamında gençlik ülkeyi değiştirme iddiasını gündeme getirmeye başlamıştır. Tezin ikinci kısmında absürd tiyatrodan kopuşun veya siyasal tiyatroya yönelişin güçlü örneği olan bir oyun, Sermet Çağan'ın Ayak Bacak Fabrikası incelenmiştir. Bu oyunun seçilmesi bir rastlantı değildir. Gerek oyun yazımı gerekse sahneleme anlamında, Ayak Bacak Fabrikası yerli geleneksel tiyatro öğelerim, absürd öğeleri ve siyasal bir yönelimi içererek Türkiye'deki öncü ve deneysel tiyatroya damgasını vuran başlıca özellikleri açığa vuran bir yapıttır.
Özet (Çeviri)
In the first section of the thesis, it is shown that Turkey's avantgarde and experimental theater movement commenced during the second half of nineteen fifties and that the dominant role in its formation belonged to the theatre of youth. The theatre of youth outplays a vital part in the formation of avantgarde and experimental theatre in Turkey due to the remaining weakness of State/Municipal and private theatres. Theatre in Turkey in the republic era will have done its head dash during nineteen sixties. The actors of such dash are also thespians that have evolved in amateur theatres or are youngsters who are being educated abroad, especially in the field of enactment. The avantgarde and experimental theatre that's led by young generation's theatre's characteristics can be classified as: 1) The impact of existentialist and absurd theatre (both their source being West) 2) Returning to indigenous and traditional theatre in various forms, 3) The discovery of political theatre due to the detachment from absurd theatre. Experimental theatre has come around from the effects of absurd theatre and headed for the political theatre due to the determining impacts of YÖN movement. YÖN movement has influenced thespians and many intellectuals, for it has made an Ataturkist and leftist interpretation in the following days of the twenty seventh of May. Therefore, after the times when naïve ataturkist ideals received many a blow, the young intelligentsia gained a say on the society by possessing the reference point they used to lack. The effects of the absurd theatre increased during the times of Democratic Party—when ataturkist world view weakened— and right after the military coup, started to bring up the idea of youngsters changing the country. A strong example of the detachment from absurd theatre or the adoption of political theatre is a play that's named Ayak Bacak Fabrikası (by Sermet Çağan) and has been studied in the second section of the thesis. It's no coincidence that this is the chosen play. Ayak Bacak Fabrikası is a work of art that involves the materials of indigenous traditional theatre as well as absurd components and the adoption of political theatre by means of enactment and playwriting. Therefore it gets across the primal qualities that have marked the avantgarde and experimental theatre.
Benzer Tezler
- Karikatür sanatının 1950 sonrası Türk tiyatrosunda sahne tasarımına etkileri
Investigating the effect of caricature on stage design in post 1950's Turkish theatre
CEM ÇEVİKAYAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. SELDA KULLUK YERDELEN
- Çapraz lamine ahşap panel yapı sistemleri ve birleşim özelliklerinin deneysel incelenmesi
Cross laminated timber (CLT) panel structural systems and experimental investigation of connections
AYGÜL CEYLAN
Doktora
Türkçe
2021
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEHRA CANAN GİRGİN
- İnsanda intrakranyal kayıtlamayla Olaya İlişkin Beyin Potansiyellerinin (OİP) ve Salınımlarının (OİS)oluşum mekanizmalarının analizi
Analysis of generation mechanisms of Event Related Brain Potentials and Oscillations using human intracranial recordings.
ÖZGE YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Nörolojiİstanbul ÜniversitesiSinir Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAMER DEMİRALP
- Türkiye'de hayvan deneyleri yerel etik kurullarının etik değerlendirme süreçleri üzerine bir pilot çalışma
A pilot study on ethical review processes of animal experiments local ethics committees in Türkiye
BURCU ERDOĞAN BOZ
Doktora
Türkçe
2023
Veteriner HekimliğiAnkara ÜniversitesiVeteriner Hekimliği Tarihi ve Deontoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAZİYE TAMAY BAŞAĞAÇ GÜL
- Mimari restorasyonda nanoteknoloji
Nanotechnology in architectural restoration
ŞELALE ELÇİN SUNGUR DÖLGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ MAZLUM
PROF. DR. LEVENT TRABZON