Doğru akım özdirenç verilerinin üç boyutlu düzgünleştiricili ardışık ters çözümü
Three dimensional regularized consecutive inversion for direct current resistivity data
- Tez No: 386335
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET EMİN CANDANSAYAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeofizik Mühendisliği, Geophysics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 94
Özet
Doğru akım özdirenç (DAÖ) verileri çoğunlukla çok elektrotlu, çok kanallı aletler kullanılarak, birbirine paralel hatlar boyunca sondaj-profil ölçüleri şeklinde toplanmaktadır. Bu verilerin iki boyutlu veya üç boyutlu (3B) ters çözüm sonuçları yorumlamada kullanılmaktadır. Gerçek 3B özdirenç modelinin elde edilmesi için verilerin 3B ters çözümü yapılmalıdır. Bu çalışmada DAÖ verilerinin 3B ters çözümü için yeni bir algoritma geliştirilmiştir. Bu algoritmada, düzgünleştiricili ters çözüm için Tikhonov parametrik fonksiyoneli kullanılmıştır. Bugüne kadar DAÖ verilerinin 3B ters çözümünde genellikle yuvarlatıcı durağanlaştırıcı tercih edilmiştir. Geliştirilen algoritmada farklı durağanlaştırıcılar kullanılmış ve 3B ters çözüm üzerindeki etkileri incelenmiştir.“Minimum Support ve First-Order Minimum Entropy”durağanlaştırıcılarının, yuvarlatıcı durağanlaştırıcısına göre daha keskin sınırlı sonuçlar verdiği gösterilmiştir. Geliştirilen algoritmada parametrik fonksiyonelin çözümü Gauss-Newton veya eşlenik gradyen yöntem ile yapılabilmektedir. Bu iki çözücünün çözüm güçleri, ters çözüm sonuçları ve CPU zamanına göre karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada her iki yöntemin üstün yönlerinden yararlanmak için ardışık kullanımları önerilmiştir. Ardışık çözüm, yöntemlerin ayrı ayrı kullanımından elde edilen çözümlere göre daha iyi sonuç vermektedir. Geliştirilen algoritma, arkeolojik alanlardaki gömülü yapıları temsil eden iki farklı model için üretilen yapay veriler ile test edilmiştir. Bu test çalışmasında farklı durağanlaştırıcı tanımlarının ve çözücülerin, ters çözüme etkisi ve önerilen ardışık ters çözümün üstün yönleri gösterilmiştir. Son olarak, Batman Kuriki Höyük arkeolojik kazı alanında ölçülen veriler ile geliştirilen algoritmanın kullanılabilirliği gösterilmiştir.
Özet (Çeviri)
Direct current resistivity (DCR) data are generally collected along parallel lines by using multi-electrode and multi-channel instrument. The two dimensional or three dimensional (3D) inversion results of these data sets are used in interpretation. To obtain real 3D resistivity model, 3D inversion of the apparent resistivity data set is required. In this study, a new three dimensional DCR data inversion algorithm is developed. In the developed algorithm, Tikhonov parametric functional is used for regularized inversion. Mostly, smoothing stabilizer is preferred in 3D inversion algorithms of DCR data. In the developed algorithm, different stabilizers are used and their effects on the inverse solution are investigated. It is showed that, inversion with“minimum support”and“first-order minimum entropy”stabilizers gives results with sharper boundaries than inversion with smoothing stabilizer. In the developed algorithm, parametric functional can be solved by using Gauss-Newton or conjugate gradient methods. These two solution methods are also compared according to inversion results and CPU time. In this study, to take the advantage of both solution techniques, consecutive use of them is suggested. Sequential use of Gauss-Newton and conjugate gradient method is giving better result than individual solution of them. The algorithm is tested with synthetic data calculated for two different models simulating buried archaeological structures. In this test study, we showed effect of usage of various stabilizer and solver on inversion result and advantage of suggested consecutive use of two solvers on inversion result. Finally, usage of the developed algorithm is showed by using the field data collected in an archeological site, Kuriki Höyük, located in Batman.
Benzer Tezler
- Jeofizik model ve haritaların görüntü işleme yöntemleri ile iyileştirilmesi
Enhancement of geophysical models and images by image processing methods
ŞERİF MURAT GÖLEBATMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Jeofizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İRFAN AKCA
- Doğru akım özdirenç yönteminde modelleme ve iki boyutlu sığ yapıların aranmasında elektrod dizimlerinin ayrımlıklarının karşılaştırılması
Başlık çevirisi yok
MEHMET EMİN CANDANSAYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Jeofizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AHMET T. BAŞOKUR
- Doğru akım özdirenç yöntemi ile yapı jeofiziği araştırmaları:Taşıyıcı yapı elemanlarının 3b görüntülenmesi
Construction geophysics investigation with direct currentresistivity method: Three dimensional visualization of support structure element
CANSU ARICAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Jeofizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EMİN CANDANSAYAR
- Atatürk Baraj gölünün tuzlanmasına neden olabilecek jeolojik yapıların doğru akım özdirenç ve elektromanyetik yöntemlerle tanımlanması
Direct current resistivity and electromagnetic surveys for the identification of the probable geological structure causing salination in the Atatürk Dam lake
NEVBAHAR SABBAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Jeofizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EMİN CANDANSAYAR
- Gediz-Şaphane (Kütahya) arasındaki bölgenin jeotermal özelliklerinin jeofizik (Manyetotellürik ve doğru akım özdirenç) yöntemleri ile araştırılması
Investigation of geothermal potential of the region between Gediz -Şaphane (Kütahya) with geophysical methots (Magnetotelluric and direc current resistivity)
ALİRIZA KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Jeofizik MühendisliğiCumhuriyet ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CEMAL KAYA