Edebî anlatılarda mekânın poetikası: Abdülhak Şinasi Hisar'ın romanları bağlamında karşılaştırmalı bir analiz
The poeti̇cs of space in literary narratives: A comparative analysis in the context of Abdülhak Şi̇nasi̇ Hi̇sar's novels
- Tez No: 388015
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞABAN SAĞLIK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: zamansal mesafe, nostalji, sembol, anlam taşması, temporal distance, trace, nostalgia, symbol, surplus meaning
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 143
Özet
Abdülhak Şinasi Hisar'ın romanlarında mekânlaşma sürecinde etkili olan dinamikleri Türk edebiyatından seçilen eserlerle karşılaştırarak araştırmayı amaçlayan çalışmamızda, Hisar'ın mekân tasarımını açığa çıkaran temel yönelimin zamansal mesafe olduğu öne sürülmektedir. Zamansal mesafenin analizinde öne çıkan iz kavramı öncelikle romanların zamansal yapılanışında kendini göstermektedir. Buna göre zamanın anakronik tecrübesiyle yırtılmaya yol açan şimdi'de boşluk, çizgisel zamanın (khronos) geçmiş-bugün-gelecek ayrımlarını, hatırlamanın tükenmez zamanıyla (kairos) gerilime sokmakta, bu gerilimse fark etme ve yitirmeyi bir arada ve sürekli üreten bir dili açığa çıkarmaktadır. İzin söylemdeki karşılığını ise yaygın olarak kullanılan benzetme ve kişileştirme sanatlarındaki metafora dönüklükte gözlemlemekteyiz. Çalışmamızda zamansal mesafenin görünürlük kazanmasına imkân veren iz kavramının kurgusal ve gerçek mekân ayrımını sorgulamaya götüren yönü ise nostaljiyle ilişkisinde açığa çıkmaktadır. Abdülhak Şinasi Hisar'ın mekân tasarımını belirginleştirmek için yararlandığımız Türk Edebiyatından seçilen eserlerde, temelde zamansal kategoriler olarak görülebilecek geçmişin (Beş Şehir- Ahmet Hamdi Tanpınar, Fatih-Harbiye-Peyami Safa), geleceğin (Ankara- Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Aganta Burina Burinata-Halikarnas Balıkçısı) ve şimdinin (Hakkâri'de Bir Mevsim- Ferit Edgü, Bin Hüzünlü Haz- Hasan Ali Toptaş) imkânlarını öne çıkaran farklı ilgi ve yönelimlerin mekânlaşma sürecinde etkili olduğu analiz edilerek yorumlanmıştır.
Özet (Çeviri)
This doctoral dissertation aims at exploring dynamics which are effective in the process of creating literary (fictional) spaces in terms of comparing and contrasting the novels by Abdülhak Şinasi Hisar with the selected novels in modern Turkish literature. It makes the claim that temporal distance is the basic element behind configuration of spaces in Hisar's novels. The Notion of trace which shows itself in the analysis of temporal distance plays a significant role within temporal orderliness and projection of novels. The traces can be observed within commonly created and applied similes and personifications which pave way to a metaphorical movement. The heavy sense of nostalgia has critic roles in discriminating fictional spaces from historic real spaces in terms of relating itself to the notion of trace which foregrounds temporal distance within novels. The selected and analyzed novels within Turkish literature are Beş Şehir by Ahmet Hamdi Tanpınar, Fatih-Harbiye by Peyami Safa, Ankara by Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Aganta Burina Burinata by Halikarnas Balıkçısı, Hakkâri'de Bir Mevsim by Ferit Edgü, Bin Hüzünlü Haz by Hasan Ali Toptaş.
Benzer Tezler
- Mekân poetiği bağlamında romanda metaverse ve mekânın sanaldönüşümü
Metaverse and virtual transformation of space in literary fiction within the context of space poetics
HALİL ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2024
Karşılaştırmalı EdebiyatEskişehir Osmangazi ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEDİNE SİVRİ
- Edgar Allan Poe'nun dedektiflik öyküleri bağlamında kronotopik ve topoanalitik bir inceleme
A chronotopic and topoanalytic analysis of Edgar Allan Poe's detective stories
İREM ULUIŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELVAN ERKMEN
- Edebi anlatılarda mimari arketipler üzerine bir inceleme:Evliya Çelebi'nin Seyahatname'si örneği
An inquiry on architectural archetypes in literary narratives:The case of Evliya Çelebi's Seyahatname
BÜŞRA HAMZAOĞLU ZAFER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Bilgi ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VELİ ŞAFAK UYSAL
- Cinânî'nin mensur hikâyelerinde mekân
Space in Cinânî's prose stories
OSMAN ALP ERTURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıBandırma Onyedi Eylül ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ÜNLÜ
- Âşık Şevki Halıcı'dan derlenen halk hikâyelerinde toplumsal cinsiyet rolleri
Gender roles in folk stories collected from Âşık Şevki Halıcı
MEHMET HAKKI BAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Hatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖNÜL REYHANOĞLU