Türkiye'deki eğitim bilimleri doktora tezlerinin karakteristikleri
Characteristics of doctoral dissertations of educational sciences in Turkey
- Tez No: 396179
- Danışmanlar: PROF. DR. NEJLA KURUL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Ekonomisi ve Planlaması Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 254
Özet
Bu çalışma eğitim alanı ve özelde eğitim bilimlerinin, eğitimsel gerçekliğin araştırılması ve ortaya çıkartılmasında, sahip olduğu paradigmatik, araştırma yöntemleri ve tematik eğilimler açısından betimlenmesini alanda hazırlanmış olan doktora tezlerinin karakteristiklerinin incelenmesi yolu ile gerçekleştirmek amacıyla yürütülmüştür.1986-2007 yılları arasında hazırlanmış 1083 doktora tezi (648 eğitim bilimleri tezi; 435 öğretmen yetiştirme tezi) temel karakteristikleri (yıl, cinsiyet, bölüm vb.), benimsediği bilimsel araştırma paradigmaları, araştırma yöntemleri ve işlediği temaları yönünden içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. İlgili araştırmaların ve doktora tezlerinin incelenmesi sonrasında geliştirilen veri toplama aracı (tez inceleme formu) ile toplanan veriler, sıklık dağılımları, yıllara göre eğilimleri ve belirgin grupların betimlenebilmesi amacıyla kümeleme çözümlemesiyle incelenmiştitr. Egon Guba'nın üçlü paradigma (pozitivist, oluşturmacı, eleştirel) yapısına uygun olarak yapılan inceleme sonunucunda; eğitim araştırmacılarının hem danışman hem de araştırmacı olarak çoğunlukla erkek olduğu; tezlerde benimsenen egemen paradigmanın pozitivizm (% 90,4) olduğu; az sayıdaki oluşturmacı - eleştirel paradigmalı tezlerin, çoğunlukla, ODTÜ, Ankara Üniversitesi ve Abant İzzet Baysal Üniversitesinde hazırlandığı; pozitivist paradigma ve yine ona dayalı araştırma deseni olarak tarama ve test inceleme/geliştirme (ölçek geliştirme ve test madde analizi yapan tezler) gibi araştırma desenlerinin daha yüksek örneklem/katılımcı çapına sahip olduğu; oluşturmacı-eleştirel paradigma ile deneysel ve durum çalışmasına dayalı araştırma desenlerinin ise örneklem/katılımcı çapının daha düşük olduğu; tezlerde inceleme birimi olarak yer alan örneklem/katılımcı çapında, yıllar itibariyle düzenli bir azalış eğilimi olduğu; pozitivist paradigmanın belirgin bir ağırlıkla benimsendiği çalışmalarda, bu eğilime paralel olarak, tarama ve deneysel türdeki araştırma desenlerinin de belirgin bir ağırlıkla tercih edilen desenler olduğu; diğer taraftan tarama ve tarihsel türdeki araştırma desenlerinde, görece bir azalma yaşanmaktayken deneysel ve durum çalışması türündeki araştırma desenlerinde yıllar itibariyle bir artış eğilimi olduğu; çoğunlukla ilköğretim ve yükseköğretim düzeyine yönelik tez yapıldığı; en fazla, erişiyi arttırmanın yolları ve öğrenci ve öğretmenlerin çeşitli konulardaki tutumları, sorunları, davranışları, görüşleri vb. temaların işlendiği, eğitimin formel eğitim sınırlılığında düşünüldüğü, eğitim bilimlerinin kendisi üzerine yeterince araştırma yapılmadığı; pozitivist paradigmanın nicel verilerle, ölçme düzeyi oranlı ve sıralı bir nitelikte olan veri toplama araçları, tarama, test inceleme/geliştirme ve deneysel desenlerle ve daha az sayfa sayısıyla (218) ancak daha yüksek örneklem çapıyla (180) ilişkilenerek karakteristiklerini yansıttığı; oluşturmacı ve eleştirel paradigmanın ise tarihsel, durum çalışması ve karşılaştırmalı eğitim araştırması gibi nitel verilere dayalı desenlerle, görüşme yolu ile verilerin toplandığı ve daha fazla sayfa sayısı (284) ancak daha düşük katılımcı hacmi (40) ile ilişkilenerek karakteristiklerini yansıttığı; bazı eğilimler birlikte değerlendirildiğinde pozitivizm dışı eğilimlerin (ya da nitel araştırmanın) eğitim alanına ve özelde eğitim bilimlerine Khun'cu bir formda nüfuz etmediği yalnızca araştırma tekniklerinin zenginleşmesi bağlamında eklemlendiği; kümeleme çözümlemesinde oluşturmacı-eleştirel paradigmayı ağırlıkla ODTÜ ve Ankara Üniversitesinin temsil ettiği; ODTÜ'nün bu temsili Ankara Üniversitesine göre daha saf bir şekilde yaptığı; sonuçlarına ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study was carried on to describe the paradigmatic, methodological and thematic trends of education field and particularly educational sciences whose aim was researching and revealing educational reality, by examining the characteristics of doctoral dissertations prepared in the field.Using content analysis technique, 1083 doctoral dissertations (648 dissertations in educational sciences departments; 435 dissertations teacher training departments), prepared between 1986 and 2007, were examined according to their basic characteristics, their preferred scientific research paradigms, their research methodology and themes. The data which were gathered by the data gathering form which was created based on similar research and doctoral dissertations, were analyzed for frequency distributions; subjected to cluster analysis to reveal specific groups of dissertations and ratio analysis based on years to examine trends. At the end of the analysis, which was performed based on Egon Guba?s paradigmatic taxonomy (positivist, constructivist, critical); it was found that; educational scientists were, no matter whether thesis advisor or author, mostly male; dominant paradigm in the dissertations was positivism (% 90,4); very little constructivist-critical dissertations were prepared in mostly METU, Ankara University and Abant İzzet Baysal University; dissertations which were coded as positivist and positivist research designs such as survey and scale development had a higher sample size; dissertations based on constructivist-critical paradigm, case study and experimental research designs had a lower sample size; generally sample size had a decreasing trend; just as dominancy in positivist paradigm, survey and experimental research designs were mostly preferred research designs; while the amount of survey and historical research designs were decreasing in years, case study and experimental research designs had an increasing trend; most of the dissertations? educational level was directed towards elementary and higher education level; most of the dissertations aimed to increase educational success and revealing attitude, problems, behaviors and beliefs of teachers and students, most of the dissertations were limited to formal education and almost no research on educational sciences itself; positivist dissertations had characteristics as less page?length (218), higher sample size (180), survey, scale development and experimental research designs, quantitative data type, ratio and categorical scaling questionnaires; constructivist-critical dissertations had characteristics as higher page?length (284), smaller sample size (40), case study, comparative educational research and historical research designs, qualitative data type, semi-structured interview (no scaling) forms; when some of the trends belong to dissertations characteristics evaluated together, it was understood that non-positivist trends in Education field and in particularly educational sciences in Turkey did not have a Khunian form (revolutional and incommensurable), non-positivist trends had a form which just increased the sorts of research techniques; in cluster analysis it was found that constructivist-critical paradigm was mostly represented by METU and Ankara University in Turkey and METU was a purer constructivist-critical paradigm representative than Ankara University.
Benzer Tezler
- Eğitim yönetimi alanında doktora tezlerindeki önerilerin uygulanabilirlik ve uygulanma düzeyleri konusunda yönetici görüşleri
Administrators suggestions on applicability and the application levels of the doctoral theses on educational administration
MUAMMER ERGÜN
Doktora
Türkçe
1999
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YUSUF BADAVAN
- Türkiye'de beden eğitimi alanında yapılan doktora tezlerinin incelenmesi
Examination of doctoral dissertations written in the field of physical education in Turkey
EMİNE MISIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiBeden Eğitimi Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYLİN ÇELEN
- Türkiye ve Amerika'da eğitim yönetimi alanında hazırlanan doktora tezlerinin incelenmesi
Examination of the Ph.D. thesis prepared in the field of educational administration in Turkey and in USA
MUSTAFA ÇELİK
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİL YÜCEL
- Türkiye'de kimya eğitimi alanında 2016-2020 yılları arasında yazılmış yüksek lisans ve doktora tezlerinin içerik analizi
The content analysis of graduate and doctoral theses written between 2016 and 2020 in the field of chemistry education
NİDA ATICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ADNAN YILDIZ
- Öğretmen adaylarına yönelik doktora tezlerinin analizi (2017 - 2022)
Conduct a analysis of doctoral theses for teacher candidates (2017 - 2022)
ÖMER EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ EKBER GÜLERSOY