Müzikte batılılaşma hareketleri ışığında Hâşim Bey Mecmûası
Journal of Hâşim Bey in light of westernization movements in music
- Tez No: 410353
- Danışmanlar: PROF. DR. RECEP YAPAREL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Sanat Tarihi, Music, Art History
- Anahtar Kelimeler: Batılılaşma, Hâşim Bey, Hâşim Bey Mecmûası, Batı Müziği, Westernization, Hâşim Bey, Journal of Hâşim Bey, Western Music
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 231
Özet
Genel olarak batılılaşma, Avrupa'nın ekonomik düzenini ve kültürünü benimseme olarak algılanan bir kavramdır. 18. yüzyıla girildiğinde Osmanlı devleti eski gücünü yitirmiştir. Artık Avrupa ile başa çıkabilmek ve karşısında durabilmek için onlardan bir şeyler öğrenmek, kısaca batılılaşmak zorunda kalmıştır. Bu yüzyılda Avrupa kültürü gelişerek benimsenmeye başlanmıştır. 19. yüzyılda artık değişen, gelişen hayat tarzı ve bilinci batılılaşma hareketlerini daha da hızlandırmış ve bu yüzyıla ismini koymuştur. Hızla devam eden batılılaşma hareketleri devletin bütün kurumlarını etkilemiştir. 1826 yılında yeniçeri ocağının kaldırılmasıyla fiilen kapatılan mehterhâne yerine Muzika-yı Humayun ismiyle müzik okulu açılmış ve ilk defa batı müziği eğitimi verilmeye başlanmıştır. İşte tam da bu gelişmelerin ortasında yaşamış olan Hâşim Bey(1815-1868) saray okulunda müziğe başlamış, daha sonra Muzika-i Humayun'da batı müziğini öğrenmiştir. Bu müzik kültürünün etkisi altında kalarak hazırladığı kitabı 1853 yılında Mecmûa-yi Kârhâ ve Nakşhâ ve Şarkiyyat, 1864'de ise Hâşim Bey Mecmûası ismiyle ikinci baskısını yapmıştır. Türkiye'de basılı ikinci müzik yayını fakat ilk nazariyat kitabıdır. Hâşim Bey Mecmûası'nın tamamı beş yüz on iki sahife olup, iki bölümdür. Birinci bölüm seksen yedi sayfadan oluşmuş edvâr bölümüdür. İkinci bölüm ise güftelerden oluşturulmuştur. İncelemesi yapılan kısım edvâr bölümüdür. Hâşim Bey Mecmûası nazariyat kitabı olarak basılmış ilk kitap olması açısından önemlidir. Yazar, makamları anlattıktan sonra batı tonları ile karşılaştırma ihtiyacı duyarak her makamı batı müziğindeki bir tona benzetmeye çalışmıştır. İlk defa bu yöntemi ortaya koyan yazar, alaturga-alafranga tartışmalarının yaşanmaya başlandığı dönemin etkisini kitabına da yansıtmıştır. Ayrıca kitabın sonunda batı müziği tonlarını açıklayan Hâşim Bey bu işi yapan ilk Türk müzikçisi olmuştur. Bu yayından sonraki nazariyatçılara ışık tutan Hâşim Bey batı müziğinin etkisinde kalarak yaptığı karşılaştırmalar ve açıklamalarla yeni bir anlayışın da fitilini ateşlemiştir.
Özet (Çeviri)
Westernization is a notion generally understood as adoption of economic regime and culture of Europe. At the beginning of 18. century, Ottoman Empire lost its previous power. No longer, it had to learn something from Europe to cope up with it and to be able to take a stand against it, shortly it had to become westernized. In this century, it started to adopt European culture by developing. Life style and conscious developed in 19. century sped up westernization movements and it named its name to this century. Westernization movements that continued rapidly affected all institutions of the empire. After guild of janissaries was removed in 1826, janissary band house was closed and music school called as The Imperial Band was opened instead of janissary band that was closed actually and it started to give western music education for the first time. Hâşim Bey (1815-1868) who lived in the middle of these developments started to music in palace school and then he learnt western music in The Imperial Band. UnDer-The effect of this music culture, he published Mecmûa-yi Kârhâ and Nakşhâ and Şarkiyyat in 1853, in 1864 he made the second edition with the name Journal of Hâşim Bey. It is the second airplay but the first theories book published in Turkey. Total of Journal of Hâşim Bey has five hundred twelve pages and two chapters. First chapter that consists of eighty seven pages is the circles part. Second chapter consists of lyrics. The part whose analysis has been made is the circles part. Journal of Hâşim Bey is important because it is the first theories book published. After author told about modes, he needed to compare them with western tones and he tried to liken each mode to a tone in western music. Author who presented this method for the first time reflected the effect of the period when turkish style- european style discussions started to be lived to his book. Also Hâşim Bey who explained the tones of western music in the end of his book became the first Turkish musician who did this work for the first time. After this edition, Hâşim Bey set light to theories maker and he lighted the fuse of a new understanding with the comparisions and explanations that he did.
Benzer Tezler
- Güfte mecmualarında vezin, usul, güfte ilişkisi: Haşim Bey Mecmuası örneği
The relation between prosody, usul and lyrics in journal of lyrics: The 'Journal of Hasim Bey' sample
ŞENGÜL ALTUN ÖNEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖZDE ÇOLAKOĞLU SARI
- Osmanlı dönemi müzikte batılılaşma hareketlerinin cumhuriyet dönemi müzik eğitimine yansımaları
Reflections of westernization movements in music in the Ottoman period on music education in the republican period
SEÇİL TURHAN
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiMüzik Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH AKKAŞ
- Türk operasının oluşum süreci ve Ahmet Adnan Saygun'un Özsoy operasının analizi
The development process of Turkish opera and Ahmet Adnan Saygun's Özsoy opera analysis
AHMET TUZLU
- Türkiye Cumhuriyeti'nde müzik kurumlaşması ve kültürel kimlik değişimi
Musical institutionalization and cultural identity change in Turkish Republic
GÜRSEL YURTSEVEN
Doktora
Türkçe
2018
MüzikYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAN SAĞER
- Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türk müziğinin seyri
The developing of Turkish music from Tanzimat to Cumhuriyet
ESRA BAVATIR