Nevşehir'de Geç Dönem dini ve sosyal yapılar: Tanzimat'tan 1839 - Cumhuriyet'e 1923
Late Period religious and social structures in Nevşehir: From Tanzimat Reform 1839 to the Republic 1923
- Tez No: 412251
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CELİL ARSLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Nevşehir, Tanzimat, Republic, Religious, Social, Mosque, Fountain, Church, Bridge, Bathhouse, Tomb
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 560
Özet
Bu çalışmada Tanzimat Fermanı'nın ilanından Cumhuriyet'in ilanına kadar olan zaman diliminde Osmanlılar Döneminde önemli bir kent olan Nevşehir İl'inde inşa edilen dini ve sosyal yapılar incelenmiştir. Bu bağlamda ele aldığımız yapı türleri cami, türbe, çeşme, köprü, kilise ve hamamlardır. Nevşehir kuruluşundan itibaren birçok uygarlığın yaşadığı bir yer olmuştur. Bundan dolayı farklı yapı türlerine ev sahipliği yapmaktadır. Özellikle Osmanlılann hakimiyetinin etkili olduğu XIII. ve XIX. yüzyıl arasında mimari bakımdan oldukça yoğun bir dönemdir. Çalışma bölgemizi oluşturan Nevşehir ile ilgili günümüze kadar bir takım çalışmalar yapılmıştır. Yapılan çalışmalar genellikle mimari olarak değil kültürel bir çalışma şeklinde yapılmıştır. Bundan dolayıdır ki eserlerin çoğunluğu çok kısa tutulmuştur. Bu eksiklikten dolayı çalışmamız Nevşehir İl merkezi, Kozaklı, Hacıbektaş, Derinkuyu, Gülşehir, Ürgüp, Avanos ve Acıgöl ilçe merkezleri ve bu ilçelere bağlı belde ve köyleri kapsamaktadır. Tezimizde 1839 — 1923 yıllan arasında inşa edilen yapılar olarak zaman sınırlandırılması yapılmıştır. Tezin hazırlanmasında öncelikli olarak izlenen yol arşiv araştırması ve literatür taramasıdır. Arşiv çalışmasında Başbakanlık Devlet Arşivleri' ve Osmanlı Arşivi'nden belgeler edinilmiştir. Literatür taramasında, öncelikli olarak Milli Kütüphane, ÖSYM Tez Merkezi, Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi, İslam Araştırmalan Merkezi Kütüphanesi, Erciyes Üniversitesi Kadir Has Kütüphanesi'nde tarama yapılmıştır. Arşiv ve literatür taramalanndan sonra elde edilen veriler doğrultusunda araştırmamızın zaman dilimine giren yapı listesi oluşturulmuştur. Günümüzde var olan yapılann tespiti amacıyla belge ve çizimler taranmıştır. Toplanan bu belgeler doğmltusunda Haziran 2013 tarihi ile Haziran 2015 tarihleri arasında arazi çalışması gerçekleştirilmiştir. Vakıflar Genel Müdürlüğü, Nevşehir Kültür Varlıklarını Komma Bölge Kumlu Müdürlüğü'nde var olan çizimler arazi çalışması sırasında kontrol edilmiş, çizimleri olmayan yapılann ise genel ve detay olarak fotoğrafları çekilerek ayrıntılı bir tanımlaması yapılmıştır. Tezin ilk bölümünü Giriş Bölümü oluşturmaktadır.“Giriş”te tezin konusu, amacı, önemi ve kapsamı üzerinde durularak araştırma sırasında izlenecek yol ele alınmıştır. Ayrıca bu bölümde literatür değerlendirilmesine yer verilmiştir. İkinci bölümü araştırma bölgemizi oluşturan Nevşehir İli ve İlçelerinin tarihçesinin yanı sıra coğrafi dummuna kısaca değinilmiştir. Tezin üçüncü bölümünde ise“Katalog”yer almaktadır. Burada yapılar; plan tiplerine göre, yapı elemanları, malzeme ve süsleme özelliklerine göre planlan ve fotoğrafları eşliğinde detaylı olarak anlatılmıştır. Değerlendirme ve karşılaştırma bölümünde ele alınan yapılar planlarına, kullanılan malzemeye, süsleme programına ve yapı elemanlarına göre sınıflandınlmıştır.“Sonuç”bölümünde ise araştırmamızın genel bir yommlaması yapılmıştır. Anahtar Kelime: Nevşehir, Tanzimat, Cumhuriyet, Dini, Sosyal, Cami, Çeşme, Kilise, Köprü, Hamam, Türbe
Özet (Çeviri)
İn this study, religious and social structures constructed in Nevşehir City, an important city during Ottoman Period from the deciaration of the Hatt-i Sharif of Gülhane to the prociamation of the Republic. The construction types dealt with in this regard are mosques, tombs, fountains, bridges, churches and bathhouses. Many civilazations had settled in Nevşehir since it was founded. So there are different types of structures in the city. Especialiy between the Xİİİth and XIXth centuries, during the Ottoman domination was efficient, was a rich period in terms of architecture. Some studies have been done on Nevşehir, our study area, up to today. Those studies are cultural ones rather than architectural. So most works have been dealt with shortly. Due to this absence, our study involves Nevşehir city center, the provinces of Kozaklı, Hacıbektaş, Derinkuyu, Gülşehir, Ürgüp, Avanos and Acıgöl and towns and villages bound to these provinces. There is a time limitation in our study containing the structures constructed between 1839 and 1923. Primary methods to prepare the thesis are archive research and literature review. Documents are obtained from Public Records and Ottoman Records during the archive research. For literature review, National Library, Student Selection and Replacement Center Thesis Center, the Library of Turkish Historical Society, the Library of İslamic Research Center, Kadir Has Library of Erciyes University are visited. İn accordance with the data obtained after the archive and literature reviews, the structure list involved in the time period of our study. Documents and drawings are scanned to determine the existing structures. İn line with the obtained documents, field study was done between June 2013 and June 2015. Drawings at the General Directorate of Foundations and Nevşehir Cultural Heritage Preservation Board were checked during the field study, and general and detailed photographs of the structures without drawings were taken and described comprehensively. The first chapter of the thesis is the“İntroduction”. İn the İntroduction chapter, the subject, objective, significance and content of the thesis is dealt with and the method is described. One chapter involves literature review. The second chapter contains information of the history and geography of Nevşehir and its provinces. İn the third chapter of the thesis there is“Catalog.”İn the Catalog, the structures are explained in detail with their plans and photographs in terms of their plan types, construction elements and material and ornament features. Structures dealt with in the chapter of the Evaluation are classified according to their plans, material and ornament programme. A general interpretation of our research is giyen in the“Conclusion”chapter.
Benzer Tezler
- 3. ve 6. yüzyıllar arasında Kapadokya'da kent ve kırsal yerleşim arkeolojisi
City and rural settlement archeology in Cappadocia between 3rd and 6th centuries
HÜVEYDA SENA AKYAZI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sanat TarihiNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BESİM TOLGA UYAR
- Afganistanlı şair Huda Verdi'nin kıssaları üzerine dil incelemesi
Linguistic analysis on the stories of the Afghan poet Huda Verdi
SAMET SARIKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİLİZ MELTEM ERDEM UÇAR
- Gaziantep Mevlevihanesi Vakıf Müzesi'nde bulunan halıların tahlilleri
The analysis of rugs in The Gazi̇antep Mevlevi̇hane foundation Museum
MİTHAT İZCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıAtatürk ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. AYŞE ASLİHAN EROĞLU
- Gülşehir Karavezir (Seyyid Mehmed Paşa) Camii kalem işi süslemeleri
Gülşehir Karavezir (Seyyid Mehmed Pasha) Mosque handling decorations
DERYA SAÇAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
El SanatlarıKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SALİHA BOZER BAYRAKTAR
- Özbekistan'ın geçiş döneminde uyguladığı politikaların makroekonomik performansa etkisi
The effect on macroeconomic performance of Uzbekistan's transformation policies
DÖNDÜ KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiNevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM ÖZTÜRK ÇETENAK