Vektör sivrisinek türü Aedes albopictus (Diptera: Culicidae)'un yaşam öyküsü karakterleri üzerine çalışmalar
Studies on life history traits of vector mosquito aedes albopictus (Diptera: Culicidae)
- Tez No: 413552
- Danışmanlar: PROF. DR. SALİH BÜLENT ALTEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 79
Özet
Vektör sivrisinek türü Aedes albopictus (Skuse, 1894) Türkiye'de ilk kez 2011'de Yunanistan sınırında kayıt altına alınmıştır. Avrupa Hastalıkları Önleme ve Kontrol Merkezi risk haritalarına göre Türkiye de bu vektör açısından istila riski altındadır. Bu çalışmanın amacı, son yıllarda Aedes albopictus'a karşı mücadelede de gündeme gelen Steril Böcek Tekniği'nin (SIT) kurulacak uydu tesislerle ana koloniden uzakta uygulanabilirliğinin sınanmasıdır. Bu amaçla, İtalya'da, Centro Agricoltura Ambiente (CAA) ile bir ön çalışma hazırlanmıştır. Uluslararası Atom Enerji Kurumu (IAEA) tarafından önerilen protokol dahilinde, Aedes albopictus'un toplu üretimi için gereken en uygun koşulları araştırmak için geometrik morfometrik yöntemlerin de kullanıldığı iki deney düzenlenmiştir. Bu araştırmada yürütülen iki farklı deneyde toplu üretim işlemlerinin iki önemli maddesi ele alınmıştır. Bunlar: 1) larval yoğunluğun pupalaşma başarısına olan etkisi, 2) sıcaklık ve nem değerlerinin Aedes albopictus yumurtalarının zaman içindeki açılma başarısına olan etkisi. Larval yoğunluğun etkisini araştırmak için, bir mililitre su için 1, 2, 3 ve 4 larva düşecek şekilde IAEA tarafından üretilen tepsilerde erginleştirilen bireylerde pupalaşma başarısı, ergin kanat büyüklüğü ve şekil farklılıkları incelenmiştir. En yüksek pupalaşma başarısı 2 larva/ml su koşulunda elde edilirken, kanat şekillerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir. Kanat sentroid büyüklüklerinde ise erkeklerde farklılık görülmezken, dişi bireylerde 1, 2 ve 3, 4 larva/ml deiyonize su grupları arasında istatistiksel farklar tespit edilmiştir. Yürütülen ikinci deneyde ise üç farklı bağıl nem düzeyi elde edebilmek amacıyla üç farklı tuz çözeltisinden (NaCl: % 75, KCl: % 85, K2SO4: % 99) yararlanılmış; Aedes albopictus yumurtaları her bir tuz çözeltisiyle beraber ayrı ayrı plastik kaplara konmuştur. Bir kutuya ise negatif kontrol grubu olarak Aedes albopictus yumurtaları, çözelti eklenmeden konmuştur. Plastik kaplar 20°C ve 25°C sıcaklığa sabitlenmiş iklim dolaplarına yerleştirilmiş, yumurtalar deney başladıktan sonra her 3 haftada bir 15 kere, toplamda 45 hafta olacak şekilde açılmıştır. En yüksek düzeyde ve en uzun süre boyunca devam eden yumurta açılma değerleri 20°C ve K2SO4 (% 99) grubundan elde edilmiştir. Bu grupta deneyin farklı haftalarında toplanan bireylerin kanat şekil ve sentroid büyüklükleri karşılaştırıldığında, dişi ve erkekler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark gözlenmiştir. Bunun yanında, deneyin sonunda elde edilen 20°C ve K2SO4 (% 99) grubundan alınan bireyler ve kontrol grubunun bireyleri karşılaştırıldığında kanat şekil ve sentroid büyüklüğünde istatistiksel olarak fark görülmüştür. Tez çalışmasının sonucunda, SIT kontrol tekniğinin uygulanmasında ana koloniden bağımsız uydu tesislerin kullanılması halinde, Aedes albopictus yumurtalarının en verimli şekilde saklanıp, verimli ergin bireylerin elde edilebilmesi için gereken önemli iki koşul hakkında önemli bulgular elde edilmiştir. Ana kolonideki üretim koşulları sağlandığında, temin edilecek yumurtaların uydu tesislerde SIT kontrol tekniğinin denenmesi ve yaygınlaşması amaçlanarak kullanılması mümkündür.
Özet (Çeviri)
Vector mosquito Aedes albopictus (Skuse, 1894) was first recorded in Turkey, near the Greek border in 2011 and there is a risk of an invasion for Turkey according to the European Centre for Disease Prevention and Control risk maps. In collaboration with Centro Agricoltura Ambiente (CAA), a preliminary study was planned to find the optimum conditions for mass-rearing of Aedes albopictus in our laboratories. Geometric morphometric analysis was also used to evaluate the possibility of creating a satellite rearing facility for this species for first time and manage a larval mass-rearing until the pupal stage by using the new mass-rearing technology proposed by the International Atomic Energy Agency (IAEA) for control purposes using sterile insect technique (SIT). In this study, two separate experiments were conducted in order to evaluate two different aspects of mass-rearing procedure. These were: 1) the effects of different larval densities over pupation success, 2) the effects of temperature and relative humidity over egg hatching success over time. Densities of 1, 2, 3 and 4 larvae per ml water on pupation success, adult wing size and shape were evaluated using the new larval rearing trays developed at the IAEA and using rearing procedures suggested by IAEA and CAA. The highest pupation rates were obtained from 2 larvae/ml-deionized water. The adult emergence rate from pupae was found the same for all densities. There were no significant differences in shape and centroid sizes of the wings among different densities in males but a significant difference in centroid sizes in females was observed between 1, 2 and 3, 4 larvae/ml water groups. For the second experiment, three different salt solutions (NaCl: % 75, KCl: % 85, K2SO4: % 99) were put in plastic boxes with Aedes albopictus eggs in order to create three different relative humidity levels. A box with no salt solution was also put as negative control group. The boxes were put in two climate cabins set to 20°C and 25°C. After the beginning of the experiment, the eggs were hatched every 3 weeks, 15 times making a total 45 weeks. The highest and the longest hatching rates were collected from 20°C and K2SO4 (% 99) group. In this group, a significant difference in wing shape and centroid sizes for both females and males were observed between samples collected from different weeks of the experiment. Also compared with the control group, a significant difference was observed in the wing shape and centroid size at the end of the experiment. Two important factors were studied for the optimum conditions to preserve the eggs and efficiently hatching mature mosquitos to evaluate the possiblity of using a satellite facility for SIT control method that will be independent from the main Aedes albopictus colony. If the circumstances in the main colony are provided, it has seen that it is possible to use satellite facilities in order to generalize SIT.
Benzer Tezler
- İstanbul'da sivrisinek türlerinin belirlenmesi, dağılımı ve vektör yetkinliğinin araştırılması
Determination of mosquito species in Istanbul, distribution and investigation of vector competence
ALİ RIZA EDE
- Kars ve Iğdır civarındaki köpeklerde dirofilaria immitis'in prevalansı ve potansiyel vektör sivrisinek türleri üzerine araştırmalar
The prevalance of dirofilaria immitis in dogs and investigations on potential vector mosquito species in Kars and Iğdır provinces
GENCAY TAŞKIN TAŞÇI
Doktora
Türkçe
2011
Veteriner HekimliğiKafkas ÜniversitesiParazitoloji (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUNUS KILIÇ
- Düşük sıcaklıkların Aedes (Stegomyia) aegypti (Linneus,1762) (Diptera: Culicidae) türü hayat döngüsüne etkilerinin belirlenmesi
Determining the effects of low temperatures on the life cycle of Aedes (Stegomyia) Aegypti (Linneus,1762) (Diptera: Culicidae)
KIVANÇ SEVİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BiyolojiHacettepe ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH BÜLENT ALTEN
- Karadeniz Bölgesi Aedes aegypti soylarında steril böcek teknigi (SİT) için kitlesel üretim standardizasyonu
Mass rearing standardization for sterile insect technique (SIT) in Black Sea Region Aedes aegypti strain
EYYÜPHAN ÇEKİÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
BiyolojiRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET MUSTAFA AKINER
- Anopheles sacharovi nesillerinde sterol taşıyıcı protein-2 geninin moleküler karakterizasyonu ve ekspresyon analizleri
Molecular characterization and expression analysis of the sterol-carrier protein-2 gene in anopheles sacharovi generations
SÜMEYYE AYGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Veteriner HekimliğiErciyes ÜniversitesiVeterinerlik Parazitolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖNDER DÜZLÜ