Muhibbî Divânı'nda kozmik unsurlar
Cosmic elements in Muhibbî Divân
- Tez No: 427368
- Danışmanlar: PROF. DR. BİLAL KEMİKLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 220
Özet
Dîvân Edebiyatı olarak isimlendirilen Klâsik Edebiyatımız, çok zengin bir kültürün mahsulünü ihtivâ etmektedir. Edebî eserlerde devrin çeşitli telâkkî, inanç ve gelenekleri ile ilim özelliklerini tespit etmek mümkündür. Bu özelliklerden biri de şüphesiz ki kozmik unsurlardır. Gerek Klâsik ve gerekse Halk şiirinde çeşitli şekillerde konu edilmişlerdir. Bunların Klâsik şiir içindeki yerini birkaç grupta incelemek mümkündür. Bunların ilki müstakil Mihr ü Mah veya Mihr ü Müşterî mesnevileridir. Bu tür eserlerde Mihr, Mah ve Müşterî bu mesnevilerin kahramanlarına isim olarak konulup diğer gezegenler ise ikinci derecedeki kahramanların sembolü olmuşlardır. Bu tür mesnevilerin yanı sıra kozmik unsurların, özellikle de göklerin ve gezegenlerin en fazla konu edildiği eserler Mi'râcnâmeler ve Mevlidlerdir. Bu tür müstakil eserlerden başka, bazı mesnevilerin giriş kısımlarında da yıldıznâmelere rastlamak mümkündür. Kozmik unsurlar Klasik Edebiyatın yanı sıra Türk Halk Edebiyatını da etkilemiş ve destanlarımızdan türkülerimize kadar çeşitli türlerde yer yer konu edilmiştir. Halk hikâyelerinden başka halk şiirlerinde, bilmecelerde, türkülerde, ninnilerde, atasözü ve deyimlerde de kozmik unsurlara sıkça yer verilmiştir. Biz bu çalışmamızda tarihe adı“Muhteşem”olarak geçmiş Muhibbî mahlasıyla şiirler kaleme almış Kanûnî Sultân Süleyman'ın Dîvânında Kozmik Unsurları inceledik. Çalışmamız giriş ve iki bölüm hâlinde hazırlanmıştır. Giriş bölümünde kozmik unsurların dîvân şiirimize yansımaları kısaca ele alınmıştır. Birinci bölümde doğrudan doğruya, birinci derecede kozmik unsur olan gökyüzü (felek), yıldızlar, burçlar ve seyyâre (gezegen)ler incelenmiştir. İkinci bölümde ise kozmik unsurlarla alâkalı olan ışık, aydınlık, karanlık, gölge, şimşek, gök gürültüsü, gökkuşağı, güneş tutulması vs. gibi hâdiseler konu edilmiştir. ANAHTAR SÖZCÜKLER Muhibbî, Kozmik Unsurlar, Kanûnî Sultân Süleyman, Dîvân Edebiyatı, Tahlil
Özet (Çeviri)
Our classical literature called Dîvân Literature, consists of the products of a very rich culture. In literary works, it is possible to identify the various concepts, beliefs and traditions of time and characteristics of science. It is undoubtedly that one of these characteristics is cosmic elements. They are mentioned diversely in both classical and folk poetry. It is possible to investigate their places in classical poetry in a few groups. The first of them is mesnevi of separate Mihr ü Mah or Mihr ü Müşterî. In such works, the heros of mesnevis are called Mihr, Mah or Müşterî and the other planets become the symbol of secondary heroes. Besides such mesnevis, cosmic elements, especially celestial and planets, are mostly mentioned in Mi'râcnâme and Mawlids. Apart from this type of separate works, it is possible to encounter horoscopes in introduction parts of some mesnevis. Cosmic elements have also affected Turkish Folk Literature, as well as Classical Literature and have been the subject of various types from our epics to songs. Apart from folktales, cosmic elements are frequently used in folk poetry, riddles, songs, lullabies, proverbs and idioms. In this study, we studied cosmic elements in Kanuni Sultân Süleyman's Dîvân, who makes history as“Magnificient”and writes poems with the pseudonym of Muhibbî. Our study consists of introduction and two sections. In introduction part, the reflections of cosmic elements in our Dîvân Poetry are briefly discussed. In the first part directly, as the primary cosmic elements, sky (fate), stars, horoscopes and planets are investigated. In the second part, the relevant cosmic incidents such as light, bright, dark, shadow, lightning, thunder, rainbows, eclipses, etc. have been the subject. KEY WORDS Muhibbî, Cosmic Elements, Suleyman the Magnificent, Dîvân Literature, Analysis
Benzer Tezler
- Muhibbî divanı'nda rakip
The ri̇val i̇n the Muhi̇bbî di̇vani
MESUT ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıÇağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BELDE AKA
- Muhibbî Dîvânı'nda sosyal hayat
Social life of Muhibbî's Dîvân
ARMAĞAN ZÖHRE
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYRAM ALİ KAYA
- Muhibbî Dîvânı sözlüğü (Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük)
Glossary of Muhibbî's Dîvân (Concordance and functional glossary)
HACI EMRE PEKYÜREK
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYSUN SUNGURHAN
- Muhibbî Dîvânı'nın söz varlığı ve dizini
Vocabulary and index of Muhibbi's Divan
AYŞE ÜNAL
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN ÖZKAN
- Muhibbî Divânında Osmanlı savaş kültürüne dair unsurlar
The elements of Ottoman martial culture in The Muhi̇bbî's Di̇vân
BETÜL ŞİRİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELEK DİKMEN