Osmanlı çocuk kıyafetlerinin (1850 - 1923) dönem fotoğraflarına dayalı incelenmesi
The study of Ottoman children's clothes based on the photograps of the period between 1850 and 1923
- Tez No: 429466
- Danışmanlar: DOÇ. DR. PINAR GÖKLÜBERK ÖZLÜ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Giyim Endüstrisi, Tarih, Clothing Industry, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Giyim Endüstrisi ve Moda Tasarımı Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 353
Özet
Kültür, geçmişten bugüne akıp gelen toplumdaki değerler bütünüdür. Kültür değerleri içerisinde yer alan kıyafetler, önemli ve zengin içerikli bir olgudur ve toplumun birçok özelliği hakkında bilgi vermektedir. Osmanlı giyim kültürü; yer, zaman, cinsiyet, sosyal statü, grup gibi birçok faktöre bağlı olarak farklı çeşitlilikte giysi ve aksesuarlardan oluşmuştur. Osmanlı giyim kültüründe çocuk kıyafetleri de özellikleri bakımından araştırılmaya değerdedir. Osmanlı dönemi çocuk kıyafetlerine ait özellikler; gravürler, minyatürler, resimler, mektuplar, seyahatnameler, gazeteler, kişisel belgeler (anı), kartpostallar ve fotoğraflar gibi belge niteliği taşıyan yazılı ve basılı kaynaklardan öğrenilmektedir. Bu kaynaklardan biri olan fotoğraf, insanların yaşadığı zamana ilişkin yaşantıları bir karede dondurup onların geleceğe aktarılmasını sağlayan; çeşitli ebatlarda ve kalitede film, kâğıt veya herhangi bir şeyin üzerine basılan bir doküman türüdür. Fotoğraflar, sosyal olayların kayıtlanabilmesini sağlayarak; dönemin siyasi, ekonomik, kültürel ve sosyal özellikleri hakkında bilgi vermektedir. Bu araştırmada amaç, Osmanlı dönemine tanıklık etmiş fotoğrafçıların fotoğraflarında bulunan çocuk kıyafet özelliklerini incelemek ve çocuk giyim kültürü hakkında bilgi vermektir. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi ve İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) arşivinden temin edilmiş 59 adet fotoğraf, Konya Selçuklu Belediyesi arşivinden temin edilmiş 3 adet fotoğraf, özel koleksiyondan (Blagorodna Josifoska) temin edilmiş 1 adet fotoğraf, koleksiyonerlerden satın alınmış 4 adet fotoğraf ve literatürden alıntı yapılmış 16 adet fotoğraf ile toplamda 83 fotoğraf bu araştırmanın materyalini oluşturmuştur. Araştırmada betimsel yöntem kullanılmış ve veriler, doküman inceleme yöntemi ile analiz edilmiştir. Fotoğraflarda yer alan çocuk kıyafetlerinin özellikleri giysi analiz formuna göre incelenmiştir. Giysi analiz formuna çocuk kıyafetlerinin model resmi çizilmiş yerleştiriliş; giysi türü, giysiyi tamamlayan aksesuarlar, giysi ve aksesuarların renk ve kumaş özellikleri, giysi model özellikleri ve süsleme özellikleri kaydedilmiştir. Araştırmada sarayda yaşayan 11 adet kız çocuk kıyafeti ve 32 adet erkek çocuk kıyafeti, vilayetlerde yaşayan 22 adet kız çocuk kıyafeti ve 47 adet erkek çocuk kıyafeti, 21 adet saray erkânı sünnet çocuk kıyafeti ile 26 adet Darüşşafaka ve Gümüşsuyu Kışlası sünnet çocuk kıyafeti olmak üzere toplamda 159 adet kıyafet bu araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Giysi analiz formuna göre incelenen kıyafetlerin özellikleri pasta grafiği ile sayısallaştırılmıştır. Osmanlı tarihi, pek çok konusu ile araştırılmasına rağmen Osmanlı çocukları hakkındaki bilgiler henüz sınırlı sayıdadır. Osmanlı tarih yazımında çok az yer verilen Osmanlı dönemi çocuk kıyafetleri ve özelliklerinin belirlenmesi ile bu çalışmanın çocuk giyim kültürü hakkında geçmişe ışık tutacağı düşünülmektedir. Araştırma sonunda; sarayda yaşayan kız çocuk kıyafetlerinin, dönemin Avrupa modasına uygun olduğu ve süsleme özelliklerinin ön plana çıktığı kıyafetlerin giyildiği görülmüştür. Vilayetlerde yaşayan varlıklı ailelerin kız çocukları, maddi alım gücü düşük olan ailelerin kız çocuklarına göre daha süslü giydirilmiştir. Sarayda yaşayan erkek çocuklar; genellikle askeri üniforma, ceket - pantolon, setre - pantolon giymiş; vilayetlerde yaşayan çocuklar farklı giysiler tercih etmiştir. Osmanlı saray erkânına yakın olan çocukların sünnet kıyafeti olarak; askeri üniforma, setre - pantolon; Darüşşafaka'daki ve Gümüşsuyu Kışlası'ndaki çocukların ise daha sade giyindikleri ve genellikle entari giydikleri görülmektedir. Kız çocuk kıyafetlerinde açık renkler tercih edilirken; erkek çocuk kıyafetlerinde koyu renklerin tercih edilmesi ortak özellik olarak dikkat çekmektedir. Osmanlı saray çevresi, sünnet çocukları ve vilayetlerdeki erkek çocukların kullandıkları aksesuarın fes olduğu görülmüştür. Son Osmanlı döneminde çocukların yetişkinler gibi giyindikleri, toplumun üst kesiminden olan çocukların toplum önüne çıktıklarında ailelerinin sosyal konumunu belli edecek giysiler giydikleri görülmüştür. Osmanlı toplumu yetişkin kıyafetlerinde görülen ekonomik ve sosyal farklılık çocuk kıyafetlerine de yansımıştır. Sarayda ve saray çevresinde yaşayan çocuklar, saray fotoğrafçıları tarafından gerek dış mekânda gerekse fotoğrafhanelerde poz vererek ölümsüzleşirken; vilayetlerde yaşayan çocukların çoğunluğu, seyyah fotoğrafçılar tarafından rastgele fotoğraflanarak ölümsüzleşmiştir. Vilayetlerde yaşayan ve fotoğrafhanelere giderek poz veren çocukların da saray çevresi çocuklarına benzer şekilde daha süslü ve özenli kıyafetlerler içinde poz verdiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Culture is a set of values in society, which comes from past to now. The clothes included in cultural values are an important and a wide range of fact and give information about many aspects of a society. Ottoman clothing culture consists of very different and various clothing and accessories depending on many factors such as group, social status, gender, place and time. The children's clothes in Ottoman clothing culture are also worthy to examine in terms of their features. The features of the Ottoman era children's clothings are known from written and printed resources like engravings, miniatures, paintings, letters, travelogues, newspapers, personal documents (memories), postcards, photocards and photographs which are seen as paper trail. Photo, which is one of those resources and transfer the lives to future by freezing them in a frame while witnessing the moment people live, is a document type printed on various sizes and quality of film, paper or anything. Photos ensuring social events be recorded give information on cultural, political, economic and political characteristics of the period. The purpose of this research is to examine the features of children's clothing found in recent photos of photographers who witnessed the last period of Ottoman Empire (1850 - 1923) and give information about the children's clothing culture. 59 photographs obtained from the archives of Istanbul University Rare Books Library and Islamic History, Art and Culture Research Center (IRCICA) and 3 photos obtained from Konya Seljuk Municipality archives and also 1 photo obtained from special collections (Blagorodn to Josifosk), 4 photos purchased from collectors and lastly 16 photos obtained from literature form the material for this research. In this research, it has been made the literature review by using descriptive method and the clothes have been examined by clothing analysis form. It has been examined type of clothing, accesssories coplementing the clothing, colour and fabric properties of clothing and accessories, style and decorative features in the clothing analysis form. Model forms of the children's clothing have been placed in analysis form. In this study, with the clothes of 11 girls and 32 boys lived in the palace, also the clothes of 22 girls and 47 boys lived in the province, 21 courtiers circumcision children's clothing and including 26 pieces Darüşşafaka and Gümüşsuyu Barracks circumcision children's clothing in a total of 159 pieces of clothing consist of the sample of the study. The features of clothings examined according to the clothing analysis form are illustrated by graphs. Ottoman history was investigated by a number of issues; but the information about the Ottoman children is still very limited. It is thought that this study will shed light on the past about the children's culture by determining the clothes of the Ottoman children and their features, which are rarely mentioned about in Ottoman historiography. At the end of the study, it is clearly seen that the clothings of the girls lived in the palace were fashionable of the latest Europa and the decorative features were over. The girls of wealthy families lived in the provinces got dressed in a more fancy way than the girls of the families who couldn't afford to buy. The boys lived in the palace usually wore military uniform, jacket, pants and setra -trousers while the boys lived in the provinces preferred more different clothings except them. It is understood that the children close to Ottoman courtiers wore military uniform and setra - pants as circumcision clothing on the other hand; the boys in Darüşşafaka and Gümüşsuyu Barracks wore more simple clothes and preferred loose robes as clothe. It is observed as a common feature in children's clothing while the girls prefered light - colored apparels in the clothing just as the boys prefered dark colored clothing. This study shows that fes was used as an accessory by the boys in the provinces, circumcision children and Ottoman palace surroundings. It shows that the children continued to get dress as adults and the children of the upper class wore the clothes showing their family's social position in the society when they were before the public. The economic and social disparities seen in the clothings of adults of Ottoman society reflected on the children's clothes. Children living in the palace and around the palace, were immortalized by the photography of both outdoors palace and in shops of photography but the majority of children living in the province were randomly photographed by pilgrims photographers. It is considered that the children lived in the provinces posed in more fancy and meticulously clothes.
Benzer Tezler
- Topkapı Sarayı Müzesi örneklerine göre yazılı ve görsel kaynaklar ışığında 18.-19. yüzyıl saray kadın modası
Fashion of the court women?s attire of the eighteenth and nineteenth centuries in the light of written and visual sources kept in the Topkapı Palace Museum
SELİN İPEK
Doktora
Türkçe
2009
Giyim EndüstrisiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BANU MAHİR
- Osmanlı çocuk dergilerinde terbiye ve ahlak (1898-1908)
A study of pedagogical and ethical themes in Ottoman children's periodicals (1898-1908)
MERVE YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YELİZ USTA
- Osmanlı çocuk koruma sistemi ve darüleytamlar: 1851 - 1923
Ottoman child protection system and orphanages: 1851 - 1923
MURAT İŞERİ
- Çocuklara Rehber dergisi ve 19. yüzyıl Osmanlı çocuk eğitimindeki yeri
Journal Guide to Children and place in the 19th century Ottoman child education
SELDA ERGÜL
- Çocuklara Rehber Dergisi'nin din eğitimi açısından değerlendirilmesi (1-100. sayılar)
Evaluation of Guidebook Magazine for Children in terms of religious education (Numbers 1-100)
RECEP ALTINGÖLLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE DEMİREL UÇAN